Τα χαρτιά του στο Liberal ανοίγει ο υποψήφιος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Παύλος Γερουλάνος. Aπαντά στο ερώτημα αν ο Κυριάκος Μητσοτάκης πρέπει να φοβάται την εκλογή ενός φιλελεύθερου κεντροαριστερού πολιτικού, ενώ κλείνει τα σενάρια περί σύμπραξης με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο κ. Γερουλάνος αναλύει επίσης τον οδικό χάρτη για την επόμενη μέρα στο ΠΑΣΟΚ και θέτει τις προτεραιότητές του για τα μεγάλα προβλήματα της χώρας.
Συνέντευξη στον Θανάση Μαυρίδη
Το να ρωτάς έναν υποψήφιο αν πιστεύει ότι έχει δυνατότητες επιτυχίας, ίσως είναι λίγο αναιδές. Ωστόσο, ο τρόπος διεξαγωγής των εκλογών στα κόμματα εξουσίας, όπως «θεσπίστηκε» επί των ημερών του Γιώργου Παπανδρέου, επιτρέπει την κάθοδο πολλών υποψηφίων και με διαφορετικό σκοπό ο καθένας. Άλλοι πράγματι το πιστεύουν και άλλοι θέλουν απλώς να δηλώσουν παρών. Τολμώ, λοιπόν, να κινδυνεύσω να χαρακτηριστώ αγενής και να σας ρωτήσω: Πιστεύετε ότι μπορείτε να είστε ο αυριανός πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ;
Δεν θα κατέβαινα στις συγκεκριμένες εκλογές αν δεν το πίστευα. Και το πιστεύω διότι πληρώ δυο συνθήκες που είναι απαραίτητες για τη νίκη: Απαντώ στο σωστό δίλλημα και ξέρω τι θα κάνω την επόμενη μέρα.
Όσο και αν σήμερα φαντάζει απόμακρος στόχος, το ΠΑΣΟΚ μπορεί να κερδίσει τις επόμενες εκλογές, αν κάνει τη σωστή, αμφίπλευρη διεύρυνση προοδευτικών ψηφοφόρων από την αριστερά και το κέντρο μέχρι τις παρυφές της δεξιάς και τους απογοητευμένους ψηφοφόρους του κ. Μητσοτάκη. Αυτό υπηρετεί η υποψηφιότητα μου: ένα μεγάλο, συνεκτικό ΠΑΣΟΚ που θα κάνει πράξη το μεταρρυθμιστικό έργο που έχει ανάγκη η χώρα και δεν «μπατάρει» ούτε προς τον αριστερό, ούτε προς τον δεξιό λαϊκισμό.
Απευθύνεται σε όλους εκείνους τους ψηφοφόρους που πιστεύουν ότι το Ελληνικό κράτος χρειάζεται ριζοσπαστική αλλαγή: νέο διοικητικό και νέο παραγωγικό μοντέλο που θα πατάξει τις τεράστιες κοινωνικές, διαγενεακές και γεωγραφικές ανισότητες που έχουν δημιουργηθεί στην Ελληνική κοινωνία. Ανισότητες σε εισόδημα, πλούτο και πρόσβαση στην εξουσία. Και απευθύνεται τόσο στα 4 εκατομμύρια ψηφοφόρους που ψηφίζουν, όσο και στα 3,5 εκατομμύρια που έχουν πάψει να ελπίζουν ότι κάτι μπορεί να αλλάξει.
Μόνο μια τέτοια κοινωνική συμμαχία μπορεί να δημιουργήσει σοβαρό αντίπαλο δέος στον κ. Μητσοτάκη και να κερδίσει τις επόμενες εκλογές, και μόνο το ΠΑΣΟΚ μπορεί να υπηρετήσει πολιτικά μια τέτοια διεύρυνση. Άρα το ερώτημα δεν είναι αν πιστεύω εγώ ότι μπορώ να είμαι αυριανός πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, αλλά αν το ΠΑΣΟΚ πιστεύει ότι μπορεί να κερδίσει τις επόμενες εκλογές. Κάθε μέρα που περνάει, όσο πλησιάζουμε στις εκλογές, αυτή η πίστη δυναμώνει.
Και η επόμενη μέρα;
Η επόμενη μέρα θέλει σχέδιο επεξεργασμένο σε κυβερνητικό πρόγραμμα, προεκλογική ετοιμότητα και ηγετική ομάδα. Πάνω στην βάση της Αναγέννησης, το σχέδιο που κατέθεσα για την αλλαγή του διοικητικού και παραγωγικού μοντέλου της χώρας, θα θεμελιωθεί το νέο κυβερνητικό σχέδιο του ΠΑΣΟΚ. Με προτεραιότητα στη δημιουργία προοπτικής για τη μεσαία τάξη και τα χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα, διευρύνοντας την παραγωγική βάση της χώρας, με βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς.
Έτσι θα αρχίσουμε να απαντάμε στις προκλήσεις της ακρίβειας, της ερήμωσης της περιφέρειας, του brain drain και τελικά του δημογραφικού. Πάνω σε αυτή τη βάση θα δημιουργήσουμε ένα κοινωνικό κράτος δυνατοτήτων και όχι ελεημοσύνης. Σε ένα χρόνο το κυβερνητικό μας σχέδιο θα είναι πλήρες με έτοιμα τα 5 πρώτα μεταρρυθμιστικά νομοσχέδια για να συζητηθούν πριν την ανάληψη της εξουσίας και να γνωρίζει ο κόσμος τι πρεσβεύει το ΠΑΣΟΚ.
Παράλληλα χρειάζεται προεκλογική ετοιμότητα με σωστή επικοινωνία και επανασύνδεση του ΠΑΣΟΚ με τα παραδοσιακά του στρώματα: αγρότες, μισθωτούς, εμπόρους, βιοτέχνες, μικρομεσαίους επιχειρηματίες, συνταξιούχους και νέους. Θα ζητήσω την στήριξη, τη βοήθεια κάθε αιρετού, νυν και πρώην, που ανήκει στο Κίνημά μας, έχει ρίζες στην τοπική κοινωνία, μπορεί και θέλει να βοηθήσει.
Πρώην και νυν στελέχη της αυτοδιοίκησης, της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, των επιμελητηρίων, πανεπιστημίων, των συνεταιρισμών, συνδικαλιστικών οργανώσεων. Αυτοί οι άνθρωποι θα συμβάλουν στην δημιουργία κυβερνητικού προγράμματος και θα το μεταφέρουν σε κάθε Ελληνικό νοικοκυριό ώστε να ξέρει ο καθένας «Γιατί ΠΑΣΟΚ».
Από αυτή την διαδικασία θα αναδειχθεί ηγετική ομάδα που θα εμπνέει την εμπιστοσύνη ότι το πρόγραμμα θα γίνει πράξη. Δεν πιστεύω στα κόμματα όπου έρχεται ένας πρόεδρος με «τους δικούς του» και βάζει το μισό κόμμα στον πάγο. Πιστεύω σε κόμματα που κινητοποιούν κάθε κομμάτι της κοινωνίας που έχει κάτι να προσφέρει στο συλλογικό στόχο.
Στο παρελθόν έχετε συμμετάσχει σε κινήσεις που επιχείρησαν τη σύμπραξη δυνάμεων του Κέντρου, τόσο από τον φιλελεύθερο χώρο όσο και από εκείνον της σοσιαλδημοκρατίας. Είστε πολιτικά πιο κοντά στον χώρο εκείνον που ανέδειξε τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη ΝΔ από οποιονδήποτε άλλον στο ΠΑΣΟΚ. Είστε, δηλαδή, πιο κοντά στις φιλελεύθερες απόψεις. Ωστόσο, ασκείτε εδώ και καιρό την πιο σκληρή και ουσιαστική κριτική από το ΠΑΣΟΚ σε αυτήν την Κυβέρνηση.
Η βασική μου διαφωνία με τις δυνάμεις που περιγράφετε είναι ότι εγώ δεν πίστεψα ποτέ ότι ο κ. Μητσοτάκης είναι φιλελεύθερος. Νεοφιλελεύθερος ίσως, φιλελεύθερος σίγουρα όχι. Φιλελεύθερος δεν γίνεσαι επειδή ξυπνάς την κοιμισμένη Νέα Δημοκρατία στα θέματα περιβάλλοντος (το ΠΑΣΟΚ μιλούσε για αυτά το 1981), ούτε απλά επειδή θεσμοθετείς τον γάμο των ομόφυλων ζευγαριών. Φιλελεύθερος είσαι όταν πιστεύεις βαθιά μέσα σου στις δυνάμεις κάθε Ελληνίδας και κάθε Έλληνα και μπορείς να δεις όλες εκείνες τις αγκυλώσεις που σήμερα τους κρατούν εγκλωβισμένους.
Όταν μπορείς να δεις τον τρόμο που δημιουργεί το ίδιο το κράτος από την πολυνομία και την συνεχή αλλαγή των κανόνων, όταν μπορείς να δεις τις ζωές που καταστρέφει το μονολιθικό εκπαιδευτικό σύστημα, όταν μπορείς να καταλάβεις το δράμα ενός γονέα που δεν ξέρει αν θα επενδύσει τις αποταμιεύσεις του στο παιδί του ή θα τα κρατήσει για απογευματινά χειρουργεία, όταν καταλαβαίνεις την γεωπολιτική σημασία της ερήμωσης του Βορείου Έβρου από την έλλειψη προοπτικής για τους νέους και είσαι έτοιμος να αγωνιστείς απέναντι σ αυτά τα φαινόμενα. Φιλελεύθερος είσαι όταν πιστεύεις στον Άνθρωπο και ο κ. Μητσοτάκης δεν πίστεψε ποτέ.
Και όταν εκφράζω αμφιβολία για το αν ο κ. Μητσοτάκης είναι καν νεο-φιλελεύθερος, το κάνω διότι το μοντέλο του καπιταλισμού που ακολουθεί μοιάζει λιγότερο με της Θάτσερ και περισσότερο με αυτό που περιέγραψε ο Ανδρέας Παπανδρέου στο βιβλίο του «Πατερναλιστικός Καπιταλισμός». Ένα μοντέλο που οδηγεί σε κοινωνική αναταραχή, νέα μνημόνια ή και τα δύο.
Πιστεύετε ότι έχει λόγους να σας φοβάται ως αντίπαλο ο κ. Μητσοτάκης;
Ο κ. Μητσοτάκης φοβάται την κοινωνία και αντιτίθεται με σθένος σε ό,τι την συσπειρώνει. Για αυτό εργαλειοποιεί την λέξη «λαϊκισμός». ΛαΪκισμός δεν είναι η επιρροή της πλειοψηφίας. Αυτό λέγεται Δημοκρατία. Λαϊκισμός είναι η επιρροή της πλειοψηφίας ανακαλύπτοντας φανταστικούς εχθρούς της. Τους πλούσιους, τους μετανάστες ή όποιον άλλον.
Στην Δημοκρατία, η πλειοψηφία δημιουργείται από την πειθώ και την έμπνευση. Εδώ και πολύ καιρό ο κ. Μητσοτάκης, γνωρίζοντας ότι η Νέα Δημοκρατία δεν μπορεί ούτε να πείσει, ούτε να εμπνεύσει και απευθύνεται σε εμάς, τις Ελληνίδες και τους Έλληνες δημιουργώντας αδιέξοδα. Σε αυτά όμως απαντά η Δημοκρατία.
Οι ψήφοι του μεταρρυθμιστικού χώρου στο ΠΑΣΟΚ διασπώνται με την κάθοδο της Άννας Διαμαντοπούλου…
Θεωρητικά. Το μεταρρυθμιστικό κέντρο που γνωρίζω αντιλαμβάνεται πώς λειτουργεί η αγορά στην Ελλάδα. Και από όλους τους υποψηφίους πιστεύω ότι το υπηρετώ αυτό διότι έχω επιχειρήσει στην Ελλάδα και γνωρίζω καλά πώς το κράτος εγκλωβίζει παραγωγικά στρώματα σε απραξία.
Γιατί το ΠΑΣΟΚ δεν μπόρεσε να επωφεληθεί από τη μεγάλη εκλογική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ;
Πρώτον γιατί δεν ανοίχτηκε στην κοινωνία. Εκατοντάδες στελέχη σε όλη τη χώρα έμειναν αναξιοποίητα επειδή δεν ήταν του «προεδρικού περιβάλλοντος». Δεύτερον, γιατί το κεντρικό ΠΑΣΟΚ κοιτούσε περισσότερο τον εαυτό του και όχι τη συλλογική προσπάθεια. Αποκορύφωμα αυτής της νοοτροπίας ήταν η συμμετοχή του Γραμματέα του κόμματος στο ευρωψηφοδέλτιο, γεγονός που άφησε οργανωτικά ακέφαλο το κόμμα στην πιο κρίσιμη μάχη.
Σταθήκαμε στα πόδια μας από το φιλότιμο μελών μας σε Νομαρχιακές και Τοπικές, αλλά κάποια στιγμή και αυτά τα στελέχη θα πρέπει να στηριχτούν. Τρίτον, μεγάλο έλλειμμα επικοινωνίας. Ενώ έγινε σοβαρή δουλειά στην παραγωγή θέσεων, δεν παρουσιάστηκαν ποτέ ως ένα συνολικό όραμα για τη χώρα, για να ξέρει ο κόσμος ποια είναι η κυβερνητική πρόταση του ΠΑΣΟΚ και γιατί διαφέρει από τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ. Επικράτησε μία θολούρα που μας αδίκησε. Συν ότι η απουσία για μεγάλο χρονικό διάστημα του Πρόεδρου από τη Βουλή εξανέμισε και αυτή μεγάλο μέρος της δυναμικής που είχε αναπτυχθεί από την εκλογή της νέας ηγεσίας.
Ένα μεγάλο κομμάτι του ΠΑΣΟΚ μετακόμισε στον ΣΥΡΙΖΑ, επί των ημερών της διακυβέρνησης Τσίπρα. Αν είστε εσείς ο νέος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και οι άνθρωποι αυτοί θελήσουν να επαναπατριστούν, πώς θα τους αντιμετωπίσετε;
Η μεγάλη πλειοψηφία αυτών των ψηφοφόρων έφυγαν και από εκεί και σήμερα περιμένουν ένα ΠΑΣΟΚ που τους εμπνέει. Στόχος είναι να κυβερνήσουμε προοδευτικά και αποτελεσματικά τη χώρα μετά τις επόμενες εθνικές εκλογές, βάζοντας τέλος στην κυβέρνηση ανισοτήτων της Νέας Δημοκρατίας.
Για να γίνει αυτό πρέπει να χτίσουμε ξανά ευρύτατη κοινωνική πλειοψηφία. Για αυτό πιστεύω στην αμφίπλευρη διεύρυνση στη βάση, αυτό που πάντα κάναμε όταν ήμασταν κυρίαρχοι πολιτικά. Πώς θα γίνει αυτό; Με μεγάλο πολιτικό προσκλητήριο προς κάθε προοδευτικό πολίτη, είτε ψηφίζει, είτε απέχει, από την αριστερά και το κέντρο μέχρι απογοητευμένους προοδευτικούς ψηφοφόρους της ΝΔ, πάνω στο πολιτικό μας σχέδιο, την Αναγέννηση, για την αλλαγή του διοικητικού και παραγωγικού μοντέλου. Έτσι θα γίνουμε ξανά πλειοψηφικοί, έτσι θα κερδίσουμε τη Νέα Δημοκρατία.
Πώς αντιμετωπίζετε το θέμα μιας πιθανής συμπόρευσης με τον ΣΥΡΙΖΑ; Θέμα που άλλοι συνυποψήφιοί σας δεν το έχουν αποκλείσει.
Σενάρια επί σεναρίων που δεν λένε τίποτα στην κοινωνία. Ο κόσμος, ναι, επιθυμεί έναν ισχυρό, προοδευτικό πόλο που θα έχει κυβερνητική προοπτική και θα μπορέσει να νικήσει τη Ν.Δ. Αλλά το ερώτημα είναι στο πώς θα γίνει αυτό. Δική μου άποψη είναι ότι ο ισχυρός αυτός πόλος περνάει μέσα από ένα ισχυρό ΠΑΣΟΚ. Αυτό μας δείχνει η ιστορία, αυτό πιστεύω πρέπει να γίνει και σήμερα.
Άρα, βάζουμε τάξη στο σπίτι μας με μία νέα ηγεσία που έχει σχέδιο, έχει εμπειρία και μπορεί να ενώσει επειδή δίνει μάχες παντού, στην κοινωνία και στη Βουλή. Αυτή η νέα ηγεσία θα μπορέσει να απευθυνθεί σε κάθε προοδευτικό πολίτη και να τον πείσει. Αυτά εγγυώμαι. Αυτό είναι το σχέδιό μου.
Και ερχόμαστε στις εκλογές. Κι ας πούμε ότι δεν αλλάζει ο εκλογικός νόμος και η ΝΔ σας χρειάζεται για να κάνει κυβέρνηση; Τι θα κάνετε;
Αν στις επόμενες εκλογές δεν είμαστε πρώτο κόμμα, το ίδιο βράδυ θα ανοίξω τη διαδικασία εκλογής προέδρου στο ΠΑΣΟΚ. Από τη στιγμή που έχω βάλει στόχο τη νίκη στις εκλογές, ο στόχος αφορά πάνω και πρώτα από όλους εμένα τον ίδιο. Αυτό σημαίνει λογοδοσία. Αν είμαστε πρώτο κόμμα θα επιδιώξω ευρύτατη κυβερνητική συνεργασία πάνω στο κυβερνητικό μας πρόγραμμα με βάση την Αναγέννηση, που μιλάει για αποσυγκέντρωση εξουσίας, ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς, και καταπολέμηση ανισοτήτων. Δεν νομίζω ότι θα συμφωνούσε ποτέ η Ν.Δ. με ένα τέτοιο σχέδιο, αλλά ρωτήστε εκείνους.
Η κοινωνία αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα που έχουν να κάνουν με τις παθογένειες της δημόσιας διοίκησης και τις αδυναμίες μιας οικονομίας που απέχει αρκετά από τις αρχές της ελεύθερης αγοράς. Υπάρχει γιατρειά ή η χρόνια κατάσταση του «ασθενούς» μας οδηγεί σε αποσπασματικές λύσεις διαχείρισης του προβλήματος;
Και βέβαια υπάρχει λύση. Αρκεί να καταλάβουμε ότι το πρόβλημα ξεκινάει από πάνω. Η αλλαγή πρέπει να ξεκινήσει από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, τους υπουργούς του, το πολιτικό σύστημα.
Γιατί το λέω αυτό; Στην πολιτική μου πρόταση, την Αναγέννηση, αναφέρω πως πηγή κατάρρευσης της ελληνικής οικονομίας και της αδυναμίας της να ανακάμψει ουσιαστικά είναι ένα κλειστό πολιτικό σύστημα που ελέγχει τους πόρους της δημιουργίας. Ένα πολιτικό σύστημα που θεωρεί ότι οι δικές του οικονομικές επιλογές πρέπει να επιβάλλονται στις δικές μας κοινωνικές προτεραιότητες διότι αντιμετωπίζει την κατάρρευση ως εξωγενή αιτία των δεινών της κοινωνίας κι όχι ως σύμπτωμα της ασθένειας δικών του πολιτικών επιλογών.
Γι’ αυτό, διαχρονικά, έχουμε αποτύχει να ανατρέψουμε χρόνιες παθογένειες οι οποίες μας ταλαιπωρούν ακόμα κι όταν οι προθέσεις ήταν σωστές. Οι όποιες αλλαγές δε προς τη σωστή κατεύθυνση, κυρίως επί κυβερνήσεων ΠΑ.ΣΟ.Κ., έρχονται βασανιστικά αργά σε μία χώρα που κάνει βήμα σημειωτόν ενώ οι εξελίξεις τρέχουν.
Όσοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη χώρα, δε φεύγουν διότι αγνοούν ότι η Ελλάδα είναι προικισμένος τόπος αλλά διότι νιώθουν εγκλωβισμένοι σε ένα σύστημα βαλτωμένο, ανήμποροι να βρουν τα εργαλεία που χρειάζονται για να δημιουργήσουν αυτό που μπορούν σε άλλη χώρα. Όσοι θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα κοντοστέκονται κι όσοι έχουν χρήματα τα διώχνουν, όχι διότι στερούμαστε δυνατοτήτων ως κοινωνία αλλά διότι οι πολιτικές μας επιλογές έχουν δημιουργήσει ένα βαθιά αρρωστημένο δίκτυο διαχείρισης του πλούτου μας.
Όσο μάλιστα το κεντρικό πολιτικό σύστημα επικεντρώνεται στη διανομή κεφαλαίου και ευρωπαϊκών πόρων και όχι στη δημιουργία πλούτου, τόσο περισσότερο έχει ανάγκη τους «έχοντες», διότι είναι οι μόνοι που μπορούν να απορροφήσουν γρήγορα τα κονδύλια που έρχονται «απ’ έξω». Η πραγματικότητα είναι ότι η μακρόχρονη υπερσυγκέντρωση εξουσίας οδηγεί σε υπερσυγκέντρωση του πλούτου σε λίγους και κρατά χιλιάδες οικογένειες εκτός του παραγωγικού μοντέλου της χώρας. Η διαδικασία αυτή έχει δημιουργήσει ένα εκρηκτικό έλλειμμα εμπιστοσύνης μεταξύ του πολιτικού συστήματος και της κοινωνίας.
Για να αρχίσουμε εμείς, οι Έλληνες και οι Ελληνίδες, να εμπιστευόμαστε και να επενδύουμε στο μέλλον της χώρας μας και των παιδιών μας, θα πρέπει πρώτα να εμπιστευτούμε το πολιτικό σύστημα και την κάθε μορφή εξουσίας στην Ελλάδα.
Αυτό θα συμβεί όταν αποσυγκεντρώσουμε την εξουσία ώστε να λογοδοτεί στη μεγαλύτερη δυνατή πολιτική βάση.
Με άλλα λόγια, για να αποσυγκεντρώσουμε τον πλούτο ώστε περισσότεροι από εμάς να συμμετέχουμε στις επιλογές που προσφέρουν οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας, πρέπει πρώτα να αποσυγκεντρώσουμε την εξουσία ώστε όλο και περισσότεροι να συνδιαμορφώνουμε την πορεία της κοινωνίας μας. Αυτό σημαίνει ότι αν θέλουμε να αναπτύξουμε την ελληνική οικονομία θα πρέπει πρώτα να ενισχύσουμε την ελληνική δημοκρατία. Αποτελεί προυπόθεση για την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς.
Τι θα κάνατε εσείς σήμερα για την ακρίβεια;
Ο πληθωρισμός ξεκίνησε ως ένα παροδικό φαινόμενο όπου η ασυνάρτητη πολιτική της κυβέρνησης κατέστησε δομικό και αυτό-τροφοδοτούμενο. Επειδή η ακρίβεια μπορεί να είναι σε μεγάλο μέρος εισαγόμενη αλλά σίγουρα η αισχροκέρδεια είναι ελληνική, επεξεργάζομαι ένα συνολικό σχέδιο με 5+1 στόχους:
Πρώτον, απαλλαγή από τους μεσάζοντες, αξιοποιώντας τη διεθνή εμπειρία για ηλεκτρονικά δημοπρατήρια προϊόντων άμεσης και μελλοντικής παράδοσης (αγροτικά προϊόντα, μεταποιημένα προϊόντα, πρώτες ύλες, μεταφορικές υπηρεσίες).
Δεύτερον, εποπτεία του ολιγοπωλίου των σουπερμάρκετ, με μέτρα όπως η ενσωμάτωση της έκπτωσης του προμηθευτή προς το σουπερμάρκετ στο ίδιο τιμολόγιο πώλησης.
Τρίτον, προστασία της εφοδιαστικής αλυσίδας από διεθνείς διακυμάνσεις με «εκ των προτέρων» διαχείριση κινδύνων τιμών (μέσω χρηματοοικονομικών προιόντων) σε επίπεδο οικονομίας για βασικές εισροές, όπως ενέργεια και βασικές πρώτες ύλες.
Τέταρτον, εξοντωτικοί έλεγχοι από όλο τον ελεγκτικό μηχανισμό και αποφασιστική, πραγματική ανεξαρτητοποίηση και ενίσχυση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, που σήμερα λειτουργεί με το μισό προσωπικό.
Πέμπτο, μείωση του ΦΠΑ σε βασικά αγαθά, κατά το ισπανικό πρότυπο.
Και ακόμα κάτι, μείζον: Άρση εμποδίων για να μπουν νέοι παίκτες σε κάθε κλάδο της αγοράς, ως απαραίτητη προϋπόθεση για να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα των καρτέλ.
Πώς θα αντιμετωπίσετε το δημογραφικό;
Με πολυεπίπεδη και διακομματική συνεργασία διότι είναι πρόβλημα που ξεπερνάει ένα κόμμα, μια τετραετία, πόσο μάλλον έναν άνθρωπο. Όλα συνδέονται με το Δημογραφικό: η παιδεία, η υγεία, η εργασία, η στέγαση, η ακρίβεια, η αισχροκέρδεια, όλα. Είναι όχι μόνο οικονομικό ζήτημα (λιγοστεύουν τα χέρια στην οικονομία), αλλά πρωτίστως εθνικό (ερήμωση περιφέρειας).
Αν δεν νιώθεις ασφάλεια και καλά στα πόδια σου σήμερα, δεν πρόκειται να σκεφτείς να δημιουργήσεις, να πάρεις ρίσκα, να κάνεις οικογένεια αύριο. Για αυτό και σε περίπτωση που γίνουμε κυβέρνηση και είμαι Πρόεδρος, την Κυριακή θα είναι οι εκλογές, τη Δευτέρα θα ζητήσω Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών για το Δημογραφικό.
Τι πρέπει όμως να γίνει; Πέρα από την αντιμετώπιση της ακρίβειας και της αισχροκέρδειας που αναφέραμε παραπάνω, βλέπω έξι ακόμα κλειδιά στην αντιμετώπιση του προβλήματος:
Πρώτο κλειδί: Χρειάζεται να παράξουμε άμεσα πολλές και καλές δουλειές, με καλό εισόδημα. Αυτό προϋποθέτει αλλαγή παραγωγικού προτύπου της χώρας. Σήμερα το παραγωγικό μας πρότυπο, το οποίο βασίζεται σε εισαγωγές και κατανάλωση, παράγει ανισότητες, ερημώνει την περιφέρεια και δημιουργεί στρατιές νεόπτωχων που δουλεύουν όλο και περισσότερο με το εισόδημα να τους φτάνει όλο και λιγότερο. Χρειάζεται αλλαγή παραδείγματος με ένα νέο παραγωγικό πρότυπο που βασίζεται στην εξωστρέφεια, στην καινοτομία και δημιουργεί καλές θέσεις εργασίας. Αναφέρομαι σε αυτά στην Αναγέννηση.
Δεύτερο κλειδί: Γυναικεία εργασία. Όσο θα αυξάνονται οι γυναίκες στην αγορά εργασίας και ειδικά με καλούς μισθούς τόσο πιο εύκολα θα αποφασίζουν τα ζευγάρια να δημιουργήσουν οικογένεια. Άρα μέτρα όπως: παροχή φοροελαφρύνσεων σε επιχειρήσεις που ενισχύουν στην πράξη την ισορροπία επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, ρήτρα μη απόλυσης κατά την εγκυμοσύνη και 2 χρόνια μετά, ευέλικτες άδειες μερικής απασχόλησης.
Τρίτο κλειδί: κίνητρα απόκτησης παιδιού. Μέτρα όπως: καθιέρωση Εθνικού Αποταμιευτικού Λογαριασμού για κάθε παιδί με συμμετοχή τόσο του γονέα όσο και της Πολιτείας, αποφασιστική αύξηση του επιδόματος παιδιού μέχρι τα 17 χρόνια για όλα τα παιδιά, κάλυψη του συνολικού κόστους της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, πανελλαδική, εφαρμογή της «Νταντάς της Γειτονιάς» για να καλύπτει όλες τις γυναίκες που εργάζονται, πλήρης κάλυψη αναγκών σε παιδικούς σταθμούς.
Τέταρτο κλειδί: νέα χέρια στην οικονομία. Μέτρα όπως: Κίνητρα για επιστροφή των νέων που έφυγαν στο εξωτερικό, θαρραλέα φορολογική ελάφρυνση νεοφυών και ακόμη περισσότερο καινοτόμων επιχειρήσεων, στοχευμένες δράσεις για προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού από το εξωτερικό στο πλαίσιο μιας μεταναστευτικής πολιτικής με επίκεντρο τον άνθρωπο.
Πέμπτο κλειδί: Μείωση κόστους στέγης, με επίκεντρο στην αύξηση της προσφοράς κατοικιών. Δημιουργία αποθέματος χιλιάδων κοινωνικών κατοικιών, είτε με κατασκευή καινούργιων με εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, είτε με κίνητρα ανακαίνισης υφιστάμενων, είτε με κάποια από τα 72,000 ακίνητα που κατέχει και δεν αξιοποιεί το κράτος προκειμένου να διατίθενται για ενοικίαση με χαμηλό ενοίκιο.
Και έκτο αλλά πρώτιστης σημασίας κλειδί: Διασφάλιση της δημόσιας ποιοτικής Υγείας και Παιδείας σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Απαραίτητη προϋπόθεση για να σταματήσει η ερήμωση της υπαίθρου και να νιώσει κάθε Ελληνίδα και κάθε Έλληνας ότι μπορούν να προγραμματίσουν την ζωή τους με λιγότερο άγχος.
Τον τελευταίο καιρό υπάρχει μια προσπάθεια προσέγγισης με την Τουρκία. Πιστεύετε ότι η Κυβέρνηση κινείται προς την σωστή κατεύθυνση;
Παίρνει βαθμό κάτω του μέσου όρου. Και θα σας πω τι εννοώ γιατί, από την εμπειρία μου στο Υπουργείο Εξωτερικών έχω μάθει ότι η εξωτερική πολιτική απαιτεί σοβαρότητα και να ζυγίζεις πολύ τα λόγια σου. Στη δική μου σκέψη υπάρχουν τέσσερεις αρχές για να είναι αποτελεσματική η ελληνική εξωτερική πολιτική: Πρώτον, ενεργητική διπλωματία. Να μην σύρεσαι από τις εξελίξεις, αλλά να τις δημιουργείς. Ο βαθμός της κυβέρνησης εδώ δεν είναι καλός και φαίνεται από την αποσπασματική αντιμετώπιση της ΑΟΖ. Δεύτερον, αποφασιστική υπεράσπιση του διεθνούς δικαίου.
Εδώ η κυβέρνηση φαντάζει πολύ μέτρια. Προσπαθεί να ακολουθήσει το παράδειγμα των προηγούμενων κυβερνήσεων αλλά στη Συμφωνία για παράδειγμα των Πρεσπών η ίδια δημιούργησε τις συνθήκες αμφισβήτησης της. Το διεθνές δίκαιο είναι η κορωνίδα της εξωτερικής μας πολιτικής διαχρονικά πλέον και έτσι πρέπει να είναι. Τρίτο, προώθηση της εθνικής συνεννόησης. Απογοητευτικός ο βαθμός της κυβέρνησης. Απαράδεκτα απογοητευτικός. Και τέταρτον, η Ελλάδα ως «γέφυρα» σε διενέξεις στην περιοχή της και ευρύτερα. Επίσης μηδενικός ο βαθμός της κυβέρνησης.
Πάμε τώρα ειδικότερα στα ελληνοτουρκικά: Πρώτον, πραγματικά «ήρεμα νερά» δεν πρόκειται να υπάρξουν όσο παραμένει ανοιχτή η πληγή του Κυπριακού και συνεχίζονται οι προκλήσεις της Τουρκίας. Δεύτερον, όπως είπα και στο debate, είναι θετικό που η Ελλάδα παρουσιάζεται ως δύναμη σταθερότητας στην περιοχή, απέναντι σε μία Τουρκία που συνειδητά συμπεριφέρεται ως παράγοντας αστάθειας.
Όμως σταθερότητα σημαίνει δύο πράγματα: δυνατό στρατό, διπλωματία και οικονομία και δεύτερον πρωτοβουλίες. Δεν σημαίνει αδράνεια, γιατί στην εξωτερική πολιτική η αδράνεια πληρώνεται. Όπως με το Τουρκολιβυκό Σύμφωνο: τρέχουμε από το 2019 συνεχώς πίσω από της εξελίξεις και πρόσφατα φτάσαμε στα γεγονότα στην Κάσο. Χρειάζεται ενεργητική διπλωματία. Να τρέχει η Τουρκία πίσω από εμάς, όπως είχαμε καταφέρει με το Ελσίνκι το 1999.
Οι αντίπαλοι του κ. Μητσοτάκη αναφέρονται συχνά στο κράτος δικαίου. Πιστεύετε ότι η Δημοκρατία μας δεν είναι επαρκώς θωρακισμένη για να προστατεύσει τα δικαιώματα των πολιτών;
Οι αδυναμίες της Ελληνικής δημοκρατίας πηγάζουν από την απουσία λογοδοσίας και ελέγχου της υπερσυγκεντρωτικής κεντρικής εξουσίας. Με της συγκάλυψη των υποκλοπών και των ευθυνών στην τραγωδία των Τεμπών, ο κ. Μητσοτάκης κατάφερε πολλαπλά πλήγματα στους θεσμούς εκείνους που οφείλουν να δυναμώνουν την Δημοκρατία.
Παρά τις διακηρύξεις τα περί κράτους δικαίου και ευρωπαϊκού προσανατολισμού από την κυβέρνηση, αυτή όχι μόνο δεν έχει πετύχει κάποια θεαματική βελτίωση της κατάστασης μετά από μια πενταετία διακυβέρνησης, αλλά αντιθέτως όπως είδαμε, την έχει χειροτερέψει.
Η Ελλάδα είναι και πρέπει να παραμείνει μια ισχυρή δημοκρατία. Είναι καθήκον όλων μας να αντιδράσουμε στις συστηματικές επιθέσεις στο κράτος δικαίου, που γίνονται από την κυβέρνηση Μητσοτάκη και να διασφαλίσουμε την ανεξαρτησία των θεσμών και της δικαιοσύνης.
Ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε, είχε πει ο κ. Παπανδρέου. Δεν αλλάξαμε. Κι ενώ περάσαμε το κρίσιμο 2015, αρκετοί σύντροφοί σας φαίνονται διατεθειμένοι να δώσουν άφεση αμαρτιών στους υβριστές του αστικού χώρου και του ΠΑΣΟΚ στην εποχή της πλατείας …
Ξέρετε, πριν φτάσουμε στους υβριστές του αστικού χώρου, υπήρξαν εκείνοι που διακίνησαν κάθε δυνατή θεωρία συνομωσίας εναντίον του ΠΑΣΟΚ και των μνημονίων, σπέρνοντας μίσος στην κοινωνία. Και αυτοί δεν ήταν υβριστές του αστικού χώρου αλλά, μεταξύ άλλων, βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας.
Εκεί ξεκίνησε το αντιμνημονιακό μέτωπο χωρίς καμία αίσθηση του κοινωνικής αντίδρασης που πυροδοτούσαν. Μιας αντίδρασης που τελικά στράφηκε και εναντίον τους. Αυτό για να μην ξεχνάμε. Να προχωράμε, αλλά να μην ξεχνάμε. Και ξέρετε γιατί; Γιατί όποιος δεν καταλαβαίνει το λάθος είναι καταδικασμένος να το επαναλάβει.
Το 2027 θα χρειαστεί πολύ μεγάλη εθνική προσπάθεια για να αλλάξουμε την πορεία της χώρας, πριν βρούμε ξανά τοίχο το 2032 με την λήξη της περίοδος χάριτος στα δάνειά μας. Ο μόνος δρόμος είναι η σύνθεση δυνάμεων, όχι η δαιμονοποίηση. Αλίμονο αν διχαστούμε και πάλι.
