Σε ιστορική καμπή οι Ηνωμένες Πολιτείες οδεύοντας υπό πρωτοφανείς συνθήκες ακραίας πόλωσης και τοξικότητας σε μία αναμέτρηση που θα μπορούσε να επαναφέρει στον Λευκό Οίκο τον καταδικασθέντα για κακουργηματικές ενέργειες 45ο πρόεδρο της χώρας που συνιστά απειλή για τη φιλελεύθερη Δημοκρατία. Τα νερά είναι αχαρτογράφητα και ύψιστο το διακύβευμα της προεδρικής κάλπης της 5ης Νοεμβρίου.
Τι σηματοδοτεί η καταδίκη του Ντόναλντ Τραμπ και πόσο θα επηρεάσει (εάν επηρεάσει) τη ρεπουμπλικανική βάση; Πόσο μεγάλος είναι ο κίνδυνος πολιτικής βίας στις Ηνωμένες Πολιτείες και πόσο πιθανή είναι μία νέα 6η Ιανουαρίου; Και ποια είναι η μεγάλη αδυναμία που αδυνατεί να υπερκεράσει η εκστρατεία Μπάιντεν;
Η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα, αναπληρώτρια καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών και Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ιλινόι στο Σικάγο, σκιαγραφεί μιλώντας στο Liberal και την Ευαγγελία Μπίφη το πολιτικό κλίμα που επικρατεί στις Ηνωμένες Πολιτείες στη σκιά της πρώτης καταδίκης στα χρονικά πρώην προέδρου της χώρας και υποψηφίου για επανεκλογή στο ύπατο αξίωμα.
Η έκβαση της ποινικής δίκης συνιστά πρωτίστως μεγάλη νίκη της Δικαιοσύνης, του νομικού συστήματος και του Κράτους Δικαίου, επισημαίνει η κα. Φιλήνδρα. «Ουδείς είναι υπεράνω του νόμου» αναφέρει, σημειώνοντας πως «το δικαστικό σύστημα απέδειξε ότι λειτουργεί παρά την τεράστια πίεση που ασκήθηκε από την πλευρά Τραμπ και το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα με διαρκείς καταγγελίες για το σύστημα Δικαιοσύνης και συγκεκριμένα πρόσωπα με στόχο να επηρεαστεί η δικαστική διαδικασία και κυρίως η απόφαση των ενόρκων».
Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ένας υποψήφιος πρόεδρος καταδικασθείς για κακουργηματικές πράξεις, που εάν και εφόσον η ποινή που θα αποδοθεί από τον δικαστή Χουάν Μερσάν την 11η Ιουλίου περιλαμβάνει φυλάκιση δεν θα μπορεί να ψηφίσει τον εαυτό του στη Φλόριντα καθώς συνεπάγεται στέρηση πολιτειακών δικαιωμάτων βάσει της πολιτειακής νομοθεσίας, επισημαίνει η κα Φιλήνδρα.
Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα δεν δεσμεύεται από τις προκριματικές και θα μπορούσε να αλλάξει τον υποψήφιό του πριν το Συνέδριο, αναφέρει αλλά θεωρεί απειροελάχιστες τις πιθανότητες να συμβεί κάτι τέτοιο. «Δεν έχουμε ενδείξεις ότι μπορεί να υπάρξει μία τέτοια μεταστροφή από το κόμμα, και θα χρησιμοποιήσουν δε ως δικαιολογία το γεγονός ότι το αμερικανικό Σύνταγμα δεν έχει ανάλογους περιορισμούς. Διότι φυσικά όταν συντάχθηκε το αμερικανικό Σύνταγμα ουδείς φανταζόταν ότι κάποιος που έχει καταδικαστεί για κακούργημα θα διεκδικήσει την προεδρία», αναφέρει.
Υπάρχει προηγούμενο στο πρόσωπο του Γιουτζίν Ντεμπς που στις αρχές του 20ού αιώνα διεκδίκησε την προεδρία ενόσω βρισκόταν στις φυλακές της Ατλάντα, αλλά είναι τουλάχιστον οξύμωρο να φθάσει να επικαλείται ως παράδειγμα τον Αμερικανό συνδικαλιστή και Σοσιαλιστή ηγέτη το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, που συστηματικά επιτίθεται στους Δημοκρατικούς χαρακτηρίζοντάς τους σοσιαλιστές και κομμουνιστές, επισημαίνει.
Ο κίνδυνος της πολιτικής βίας
Ως προς το αφήγημα του «πολιτικού κρατούμενου» που διαδέχεται τα περί κλεμμένης νίκης του 2020 και το κεφάλαιο πολιτική βία, η κα Φιλήνδρα μας λέει ότι ο κίνδυνος είναι πράγματι σημαντικός. Διακρίνει έντονη πιθανότητα για μεμονωμένα επεισόδια πολιτικής βίας και στοχοποίησης Δημοκρατικών και μετριοπαθών Ρεπουμπλικανών. «Αυτή τη στιγμή είναι πάρα πολύ δύσκολο να είσαι Ρεπουμπλικανός σε αυτή τη χώρα και να κάνεις οποιαδήποτε κριτική στον Τραμπ γιατί είναι τόσο έντονη η αίσθηση της απειλής», δηλώνει.
Η κρατούσα άποψη ειδικών στο πεδίο μελέτης της πολιτικής βίας είναι ότι δεν υπάρχει η οργάνωση και το υπόβαθρο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μαζικής κλίμακας βία, αναφέρει η Αλεξάνδρα Φιλήνδρα. Μπορεί να υπάρξουν όμως, και έχουν ήδη υπάρξει, μεμονωμένα περιστατικά από πρόσωπα που έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί σε ατομικό επίπεδο μέσω Διαδικτύου κυρίως, επισημαίνει. Και αναφέρεται σε δύο επιθέσεις εναντίον γραφείων του FBI αλλά και στην εισαγγελέα της Τζόρτζια Φάνι Ουίλις που φρουρείται σε 24ωρη βάση διότι δέχεται απειλές κατά της ζωής της.
Ο Τραμπ έχει υπαινιχθεί ένα Καπιτώλιο Νο. 2 εάν χάσει στις εκλογές, και ρωτάμε την κα Φιλήνδρα κατά πόσο το θεωρεί πιθανό. Σίγουρα θα υπάρχει κάποιο κίνημα διαμαρτυρίας, επισημαίνει όμως εξηγεί ότι υπάρχει πλέον πολύ μεγαλύτερη προετοιμασία και εγρήγορση εκ μέρους των Αρχών και δεν είναι ο Τραμπ στον Λευκό Οίκο για να κινεί τα νήματα, αλλά ο Τζο Μπάιντεν.
«Την 6η Ιανουαρίου την οργάνωσε ο Τραμπ, τώρα πρώτον δεν είναι στον Λευκό Οίκο, οπότε δεν είναι τόσο εύκολο να οργανώσει μία μεγάλη πορεία διαμαρτυρίας, και δεύτερον έχουμε το προηγούμενο οπότε οι Αρχές θα είναι πιο προετοιμασμένες, και με τον Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο δεν θα έχουμε την ίδια έκβαση φυσικά. Ένας από τους λόγους που η 6η Ιανουαρίου έλαβε αυτή την έκταση είναι γιατί ο Τραμπ δεν δέχτηκε να επιτρέψει στην Εθνοφρουρά να παρέμβει και να βοηθήσει την αστυνομία της Ουάσινγκτον. Καθυστέρησε την επέμβαση του στρατού για αρκετές ώρες. Τώρα υπό τον Μπάιντεν ο ρόλος και του στρατού και της αστυνομίας θα είναι πολύ πιο οργανωμένος και αυστηρός», αναφέρει.
Οι Δημοκρατικοί δεν συσπειρώνονται
Η «αληθινή ετυμηγορία» θα εκδοθεί στις 5 Νοεμβρίου λέει ο Ντόναλντ Τραμπ, και είναι και το μόνο σημείο στο οποίο συμφωνούν με τον Τζο Μπάιντεν. Ποιος μπορεί να είναι ο αντίκτυπος της καταδίκης Τραμπ στην κάλπη; Η κα Φιλήνδρα εκτιμά ότι στην πλειονότητα των Ρεπουμπλικανών, και δη στο κίνημα MAGA, η καταδίκη δεν αναμένεται να έχει την παραμικρή επίδραση, ενώ ως προς τους ανεξάρτητους αναμένουμε τα ευρήματα των νέων δημοσκοπήσεων.
«Αυτό που είναι πιο ανησυχητικό είναι ότι τίποτα από αυτά δεν δείχνει να έχει επίδραση στη συσπείρωση των Δημοκρατικών, ακόμα», αναφέρει η καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Ιλινόι, και «δείχνοντας» στις αμφίρροπες πολιτείες όπου και θα κριθούν οι εκλογές -Ουισκόνσιν, Μίσιγκαν, Πενσιλβάνια, Νεβάδα, Αριζόνα- επισημαίνει ότι παίζει ρόλο εάν θα στηρίξει Μπάιντεν ή αν θα απέχει η μεγάλη μουσουλμανική κοινότητα του Μίσιγκαν που αντιδρά για την πολιτική του στο Μεσανατολικό ή εάν ψηφίσουν οι Αφροαμερικανοί με τους αριθμούς του 2020.
Η κα Φιλήνδρα αναφέρει πως συνολικά στην εκλογική βάση των Δημοκρατικών ψηφοφόρων δεν έχει καταγραφεί πολύ καλά το μήνυμα της εκστρατείας Μπάιντεν ότι ο Τραμπ δεν είναι απλά ένας πολιτικός αντίπαλος αλλά συνιστά απειλή για τους θεσμούς.
«Ζούμε σε μία χώρα η οποία δεν έχει ιστορία πραξικοπημάτων, δικτατοριών, οπότε το να βάλεις τον Αμερικανό πολίτη να σκεφτεί τι θα σημάνει να έχει κάποιον που λειτουργεί ως δικτάτορας και δεν έχει κανένα σεβασμό προς τους θεσμούς είναι κάτι το οποίο δεν το καταλαβαίνει. Εγώ μπορεί να καταλαβαίνω γιατί έρχομαι από μία χώρα που έχω την εμπειρία στο αίμα μου και ξέρω τι θα πει αυτό, αλλά για τον μέσο Αμερικανό αυτή δεν είναι μία εμπειρία που διαθέτει εκείνος ή οι γονείς του. Έχουν μία άλλη αντίληψη του πως λειτουργεί το πολίτευμα και δεν μπορούν να μπουν σε αυτή τη λογική του ότι δεν μιλάμε για το ίδιο πράγμα», εξηγεί.
Όσον αφορά στους μετριοπαθείς Ρεπουμπλικανούς, εκτιμά ότι ένα μικρό ποσοστό τους θα μεταφερθεί από το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα σε ανεξάρτητους. «Θα δούμε μία μετάβαση αυτού του τύπου που θα τους δώσει τη δυνατότητα να αποστασιοποιηθούν κάπως από τον Τραμπ, αλλά αυτοί που είναι MAGA, και είναι ένας σημαντικός αριθμός, θα ψηφίσουν τον Τραμπ και δεν έχει καμία σημασία η καταδίκη», σημειώνει προθέτοντας ότι ήδη η καμπάνια Τραμπ κατακλύζεται από δωρεές υποστηρικτών του. «Το goalpost φεύγει πολύ πιο μακριά όταν πρόκειται για τον Τραμπ. Μεταφέρουμε συνέχεια τα όρια, δεν υπάρχουν όρια», σημειώνει.
Θέτει επίσης η κα Φιλήνδρα ένα άλλο ζήτημα που θα μπορούσε να επηρεάσει την εκλογική επίδοση των Δημοκρατικών, και αυτό είναι το ενδεχόμενο βίαιων διαμαρτυριών κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου των Δημοκρατικών για την επίσημη ανάθεση του χρίσματος τον Αύγουστο στο Σικάγο.
«Υπάρχει προηγούμενο με επεισόδια στο Σικάγο από τη δεκαετία του ‘60 και η νεολαία του Δημοκρατικού Κόμματος είναι σήμερα πολύ αναστατωμένη για διάφορα θέματα, το Μεσανατολικό πρωτίστως αλλά είναι πολλά τα ζητήματα, και δεν είναι απίθανο να συμβούν επεισόδια. Και αυτό μπορεί να έχει πολύ μεγάλες επιπτώσεις για τους Δημοκρατικούς. Μελέτες έχουν καταδείξει ότι στις πόλεις όπου σημειώθηκαν επεισόδια το 1968, στο πλαίσιο διαμαρτυριών για το Βιετνάμ και τα φυλετικά ζητήματα, οι Δημοκρατικοί είχαν μία σοβαρή απώλεια ψήφων της τάξεως έως και του 5%», επισημαίνει η κα Φιλήνδρα,
«Υπάρχει δηλαδή το θέμα της πολιτικής βίας από τα δεξιά, το οποίο είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα και λειτουργεί με διαφορετικό τρόπο, αλλά υπάρχει και η περίπτωση βίαιων διαμαρτυριών και επεισοδίων, κάτι που μπορεί να το χρεωθεί ο Τζο Μπάιντεν», αναφέρει. Οι Ρεπουμπλικανοί ήδη χρησιμοποιούν το αφήγημα ότι το κύμα διαμαρτυρίας για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ το καλοκαίρι του 2020 ήταν ανάλογο με την εισβολή στο Καπιτώλιο την 6η Ιανουαρίου 2021, και αν υπάρξουν επεισόδια στο Σικάγο θα το χρησιμοποιήσουν ξανά για πλήξουν τον Τζο Μπάιντεν, δηλώνει η κα Φιλήνδρα.
