Η κυβέρνηση λύνει το γόρδιο δεσμό σε δυο προβλήματα που απασχολούν ιδιαίτερα την κοινωνία. Το πρώτο είναι η διαχείριση των κόκκινων δανείων μέσα από την βελτίωση του εξωδικαστικού μηχανισμού και τους νέους κανόνες λειτουργίας των servicers ενώ το δεύτερο είναι η ασθενής πιστωτική επέκταση.
Για πρώτη φορά θεσπίζονται συγκεκριμένες υποχρεώσεις διαφάνειας, ενημέρωσης και σεβασμού των οφειλετών από τους servicers. Με τον νόμο που φέρνει το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, παρέχονται περισσότερες δυνατότητες και εργαλεία στους δανειολήπτες προκειμένου «να βρουν το δίκιο τους» στις σχέσεις τους με τους servicers.
Ο εκπρόσωπος Τύπου του Υπουργείου Όμηρος Τσάπαλος διευκρινίζει, μεταξύ άλλων, τι είναι οι εταιρείες παροχής πιστώσεων και ποια η διαφορά τους από τις τράπεζες ενώ τονίζει ότι ο εξωδικαστικός μηχανισμός αναβαθμίζεται και προστατεύει ακόμη περισσότερο τους ευάλωτους δανειολήπτες και κυρίως εκείνους που απειλείται η πρώτη τους κατοικία από πλειστηριασμούς.
Συνέντευξη στη Χριστίνα Κοντίνη
Τι αλλάζει στο πλαίσιο της διαχείρισης και ρύθμισης των κόκκινων δανείων φυσικών και νομικών προσώπων;
Για πρώτη φορά θεσπίζονται συγκεκριμένες υποχρεώσεις διαφάνειας, ενημέρωσης και σεβασμού των οφειλετών από τους servicers. Με τον νόμο που φέρνουμε, παρέχουμε περισσότερες δυνατότητες και εργαλεία στους δανειολήπτες προκειμένου «να βρουν το δίκιο τους» στις σχέσεις τους με τους servicers.
Συγκεκριμένα, κάθε servicer θα πρέπει να παρέχει, μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας, προσωποποιημένη και αναλυτική ενημέρωση προς τους οφειλέτες για το ύψος της οφειλής, το ιστορικό πληρωμών, τις δόσεις, το επιτόκιο ρύθμισης κλπ. Επομένως, ως προς αυτό, η λειτουργία των servicers δεν θα διαφέρει και πολύ από τη λειτουργία των τραπεζών.
Το σημαντικό είναι πως καθιερώνουμε τη διαφάνεια και τη λογοδοσία σε κάθε συναλλαγή servicer-πολίτη. Και όταν αποδειχθεί αντικανονική ή παραβατική συμπεριφορά τότε θα επιβάλλονται πρόστιμα έως 500.000 ευρώ ή ακόμα και κλείσιμο των εταιριών διαχείρισης των κόκκινων δανείων.
Οι servicers δεν είναι εταιρίες με προνομιακά δικαιώματα και ελάχιστες υποχρεώσεις. Είναι εταιρίες, όπως όλες οι άλλες, που πρέπει να λειτουργούν μέσα σε συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο και με βάση την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Τι αλλάζει στον εξωδικαστικό μηχανισμό και πώς οι δανειολήπτες θα προστατεύσουν την πρώτη τους κατοικία από την απειλή του πλειστηριασμού;
Ο εξωδικαστικός μηχανισμός αναβαθμίζεται και προστατεύει ακόμη περισσότερο τους ευάλωτους δανειολήπτες και κυρίως εκείνους που απειλείται η πρώτη τους κατοικία από πλειστηριασμούς. Η βασική καινοτομία που εισάγουμε είναι ότι πλέον καθίσταται υποχρεωτική η αποδοχή από τις Τράπεζες, τους servicers και το Δημόσιο της πρότασης αναδιάρθρωσης του χρέους των ευάλωτων.
Ο οφειλέτης θα μπορεί να απορρίψει την πρόταση αυτή, όμως οι πιστωτές θα μπορούν να την προσβάλουν μόνο στα δικαστήρια, αναλαμβάνοντας και το κόστος της διαδικασίας. Για να καταλάβουμε τη σημασία της παρέμβασης αυτής, σήμερα 1 στις 2 προτάσεις ρύθμισης του εξωδικαστικού για οφειλές των ευάλωτων οφειλετών
απορρίπτεται γιατί οι servicers αρνούνται τον συμβιβασμό.
Πλέον, με το νέο καθεστώς, για να υπάρξει απόρριψη θα πρέπει να υπάρξει δικαστική απόφαση. Παράλληλα, το επιτόκιο ορίζεται στο 3% για όλους (ευάλωτοι και μη) και έτσι οι οφειλέτες θωρακίζονται από το περιβάλλον υψηλών επιτοκίων
που επικρατεί διεθνώς, ενώ παράλληλα βελτιώνουμε τον αλγόριθμο προκειμένου να προκύπτει επιπλέον -από το ήδη υπάρχον- κούρεμα έως 28% στη ρυθμιζόμενη οφειλή από δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση.
Με όλα τα παραπάνω πετυχαίνουμε από τη μια να μπαίνουν περισσότεροι ευάλωτοι στον εξωδικαστικό και με καλύτερους όρους, προστατεύοντας τους από τον κίνδυνο πλειστηριασμού της πρώτης κατοικίας, και από την άλλη όλοι οι εντασσόμενοι να απολαμβάνουν καλύτερες συνθήκες αποπληρωμής μέσω της μείωσης των επιτοκίων.
Τι είναι οι εταιρείες παροχής πιστώσεων και ποια η διαφορά τους από τις τράπεζες;
Οι Εταιρίες Παροχής Πιστώσεων (ΕΠΠ) λειτουργούν ήδη στην Ελλάδα και παρέχουν καταναλωτικά δάνεια με νόμο του 2014. Εμείς ερχόμαστε σήμερα και επεκτείνουμε αυτήν τη δυνατότητα, καθώς θα μπορούν πλέον να παρέχουν και στεγαστικά δάνεια και υπό προϋποθέσεις επιχειρηματικά δάνεια. Δεν λειτουργούν ακριβώς όπως οι τράπεζες και αυτό τους επιτρέπει να παρέχουν δάνεια σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που οι τράπεζες δεν θα μπορούσαν να παρέχουν (πχ λόγω Τειρεσία). Οι ΕΠΠ θα λειτουργούν κατόπιν άδειας της Τραπέζης της Ελλάδας και υπό την αυστηρή εποπτεία της.
Οι εταιρείες παροχής πιστώσεων έχουν διαφορετικά κριτήρια χρηματοδότησης προς τους ιδιώτες και τις επιχειρήσεις από ότι οι τράπεζες;
Οι ΕΠΠ θα λαμβάνουν υπόψη τα εισοδήματα, τα περιουσιακά στοιχεία αλλά και το εν γένει προφίλ του κάθε δανειολήπτη προκειμένου να εγκρίνουν ή να απορρίψουν την παροχή της πίστωσης. Και πάντα θα λειτουργούν στο πλαίσιο της αγοράς και του ανταγωνισμού. Αυτό που διαφέρει είναι η ευελιξία τους στην παροχή τέτοιων πιστώσεων. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι από αύριο θα δίνονται αφειδώς δάνεια που στο τέλος δεν θα μπορούν να αποπληρωθούν. Η ευελιξία όμως που προαναφέρω θα συμβάλει τόσο στην αναχρηματοδότηση όσο και στην αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων. Πέραν αυτού, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις θα αποκτήσουν μια εναλλακτική πηγή δανεισμού και αυτό θα ευνοήσει συνολικά το τραπεζικό σύστημα, θα εντείνει τον ανταγωνισμό και ελπίζουμε να οδηγήσει σύντομα και σε χαμηλότερα επιτόκια δανεισμού.
Με το σχέδιο νόμου καθίσταται υποχρεωτική και το σύστημα άμεσων συναλλαγών χωρίς τραπεζική προμήθεια. Πώς θα λειτουργεί;
Επιδίωξη του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών είναι να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες για περισσότερες άμεσες τραπεζικές συναλλαγές χωρίς προμήθειες. Αυτό θα γίνει πράξη μέσω της επέκτασης του συστήματος των άμεσων πληρωμών, όπως το σύστημα IRIS. Το σύστημα άμεσων πληρωμών IRIS εφαρμόζεται ήδη στη χώρα μας σε εθελοντική βάση για μεταφορές χρημάτων μεταξύ ιδιωτών, πληρωμές σε εμπόρους και αγορές σε ηλεκτρονικά καταστήματα που διεκπεραιώνονται σε λίγα δευτερόλεπτα, χωρίς προμήθεια για ποσά μέχρι 500 ευρώ. Εμείς θέλουμε το σύστημα αυτό από εθελοντικό να γίνει υποχρεωτικό.
Θέλουμε επίσης να διευρύνουμε τις επιχειρηματικές συναλλαγές και ως εκ τούτου οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι να συνδέσουν τον επαγγελματικό τους λογαριασμό με το σύστημα άμεσων πληρωμών. Είναι άλλωστε προς όφελος τους γιατί θα απαλλαγούν από τις προμήθειες σε περίπτωση πληρωμής μέσω POS! Επιπλέον, οι επιχειρήσεις στις οποίες είναι σήμερα υποχρεωτική η αποδοχή πληρωμών με κάρτες, στο εξής θα υποχρεούνται να δέχονται και τα συστήματα άμεσης πληρωμής. Η υποχρέωση θα ισχύσει από 1.12.2024 προκειμένου στο μεσοδιάστημα να αναπτυχθεί η κατάλληλη υποδομή.
Με την αξιοποίηση συστημάτων άμεσων πληρωμών, όπως το IRIS, οι συναλλαγές διεκπεραιώνονται άμεσα, χωρίς προμήθεια για τους καταναλωτές ενώ η σύνδεση του επαγγελματικού λογαριασμού με σύστημα άμεσων πληρωμών συμβάλλει και στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.
*Ο Όμηρος Τσάπαλος είναι ο εκπρόσωπος Τύπου του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών.
