Του Γιάννη Παλιούρη
Γιατροί και ερευνητές επιδιώκουν εδώ και αρκετά χρόνια να δημιουργήσουν αρμάδες νανοσωματιδίων, τα οποία εγχεόμενα στο ανθρώπινο σώμα θα καταστρέφουν όγκους και μικρόβια. Το μεγαλύτερο εμπόδιο σε αυτή την προσπάθεια; Τα εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης που έχουν προικίσει τον ανθρώπινο οργανισμό με ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό ανοσοποιητικό σύστημα. Έτσι, αναγνωρίζουν ως ξενικά στοιχεία τα νανοσωματίδια απορρίπτοντάς τα πριν φτάσουν στον στόχο τους. Και αυτό στην καλύτερη περίπτωση, αφού κάποιες φορές τα νανοσωματίδια μπορεί να πυροδοτήσουν ανοσολογική αντίδραση, κατάσταση που δημιουργεί παρενέργειες και σοβαρούς κινδύνους.
Μια νέα ανακάλυψη, όμως, ίσως ανοίγει το δρόμο για την «εξαπάτηση» του ανοσοποιητικού συστήματος, γεγονός που θα επιτρέψει την ασφαλή χρήση νανοσωματιδίων και κατά συνέπεια να οδηγήσει σε αποτελεσματικές θεραπείες εναντίον επίμονων και επικίνδυνων νόσων.
Ειδικότερα, μόλις προχθές το αντικαρκινικό κέντρο του Πανεπιστημίου του Κολοράντο δημοσίευσε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Nanotechnology έρευνα σύμφωνα με την οποία μια συγκεκριμένη πρωτεΐνη του αίματος στοχοποιεί τα νανοσωματίδια και στρέφει εναντίον τους το ανοσοποιητικό σύστημα. Το επόμενο βήμα είναι να «καμουφλαριστούν» τα νανοσωματίδια απέναντι στη συγκεκριμένη πρωτεΐνη.
Για μεγάλο μέρος της ιατρικής και ερευνητικής κοινότητας η νανο-ιατρική θεωρείται η μεγάλη ελπίδα της ανθρωπότητας για τη θεραπεία ανίατων, σήμερα, ασθενειών. Ουσιαστικά πρόκειται για την εφαρμογή της τεχνολογίας στην ιατρική όπου σωματίδια με μέγεθος μικρότερο από 100 nm (σ.σ. το 1 νανόμετρο ισούται με το ένα δισεκατομμυριοστό του μέτρου) μπορούν μέσω μαγνητικών ή χημικών μεθόδων να οργανώνονται αυτόνομα και να κατευθύνονται ακριβώς στην περιοχή ενδιαφέροντος, σε ατομικό και μοριακό επίπεδο. Το χαρακτηριστικό αυτό πρακτικά μηδενίζει και τις παρενέργειες, αφού οι υγιείς ιστοί παραμένουν ανεπηρέαστοι.
Επιπλέον, τα νανοσωματίδια μπορούν να ελέγξουν τον ρυθμό με τον οποίο απελευθερώνεται το φάρμακο, επεκτείνοντας τη διάρκεια της θεραπείας για όσο χρόνο απαιτείται.
Το ενδιαφέρον για τη νανο-ιατρική είναι τόσο μεγάλο ώστε η παγκόσμια αγορά αναμένεται να φθάσει τα 350,8 δισεκατομμύρια δολάρια μέχρι το 2025, σύμφωνα με έκθεση της Grand View Research. Η ανάπτυξη νέων φαρμάκων και θεραπειών με βάση τη νανοτεχνολογία οδηγείται από την ανάγκη να αναπτυχθούν φάρμακα με λιγότερες παρενέργειες και μάλιστα οικονομικότερα από τις παραδοσιακές θεραπείες, ιδίως για τον καρκίνο.
Ίσως η πιο σημαντική καινοτομία της νανο-ιατρικής να αποδειχθούν τα νανορόμποτς, μικροσκοπικές δομές που ως «χειρουργοί» θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την επιδιόρθωση κατεστραμμένων κυττάρων ή για την πλήρη αντικατάσταση ενδοκυτταρικών δομών. Ερευνητές υποστηρίζουν ότι σε μερικές δεκαετίες, ίσως και συντομότερα, θα είμαστε σε θέση να δημιουργούμε στρατούς από νανορομπότ τα οποία θα έχουν τον ρόλο αντισωμάτων.
Θεωρητικά, θα μπορούν να λειτουργούν για χρόνια χωρίς βλάβες λόγω του μικροσκοπικού μεγέθους τους, γεγονός που θα τους επιτρέπει να καταπολεμούν συνεχώς οποιαδήποτε ασθένεια χωρίς να της δίνουν χρόνο για να εξαπλωθεί.
