«Οι αγορές αναρριχώνται στον τοίχο του φόβου». Τέτοια μαθαίναμε τα παλιά τα χρόνια. Τα τελευταία χρόνια οι άνθρωποι έχουν ξεχάσει τι σημαίνει φόβος. Από μια πλευρά αυτό είναι καλό. Δεν είναι ζωή αυτή, να πετάγεσαι κάθε τρεις και λίγο στον ύπνο σου, σκεπτόμενος τις συνέπειες μιας χρηματιστηριακής τραγωδίας. Η έλλειψη του φόβου μας οδηγεί στην οδό της απερισκεψίας. Σκέπτομαι, όμως, πόσα χρήματα χάσαμε εμείς οι … συντηρητικοί, περιμένοντας μια διόρθωση που μέχρι σήμερα υπήρξε ασυνεπής στο ραντεβού της.
Το θέμα είναι πόσο καιρό ακόμη θα αντέξουμε χωρίς μια σοβαρή διόρθωση στις χρηματιστηριακές τιμές. Διότι οι χρηματιστηριακές κρίσεις μοιάζουν με τους σεισμούς. Όσο περισσότερο καιρό δεν εκδηλώνονται σεισμοί και δεν εκτονώνεται η σεισμική ενέργεια σε μια σεισμογενή περιοχή, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για ένα μελλοντικό μεγάλο και καταστροφικό σεισμό.
Τα ενυπόθηκα δάνεια ήταν η τελευταία μεγάλη χρηματιστηριακή κρίση και όλοι θυμόμαστε που οδήγησε και ειδικά οικονομίες σαν την ελληνική. Πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι μέχρι και την τελευταία στιγμή οι ημέτερες δυνάμεις διαρρήγνυαν τα ιμάτιά τους ότι η ελληνική οικονομία ήταν πανίσχυρη, ικανή να αντέξει σε ισχυρότερες πιέσεις. Μέχρι που αποδείχτηκε ότι η πολυκατοικία ήταν κτισμένη σε σαθρά θεμέλια…
Αυτό το επισημαίνουμε επειδή δεν πρέπει να έχουμε την αυταπάτη ότι οι κρίσεις αυτές δεν μας αφορούν, ότι είναι δήθεν έξω από τον δικό μας κόσμο. Το αντίθετο θα υποστηρίζαμε. Ότι οικονομίες σαν τη δική μας, που εξαρτώνται από λίγους και μόνο κλάδους, είναι περισσότερο ευάλωτες στις συνθήκες μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Αλλά θα έρθει αυτή η κρίση; Όσοι την περιμέναμε εδώ και τρία χρόνια, έχουμε χάσει και έχουμε … εκτεθεί. Και θα χάσουμε περισσότερα, όσο μένουμε εκτός αγοράς και αυτή συνεχίζει την ανοδική της πορεία. Τα τελευταία δύο χρόνια, για παράδειγμα, οι μετοχές της τεχνολογίας έχουν αποδώσει τα μέγιστα. Όποιος συμμετείχε στο πάρτι έχει το δικαίωμα να αποσύρει τα μισά του κεφάλαια και πάλι θα έχει περισσότερα από εμάς που επιλέξαμε να περιμένουμε μια καλή διόρθωση για να μπούμε. Αν υποθέσουμε, δηλαδή, ότι κάποιος δεν συμμετέχει καν στην αγορά.
Από την άλλη πληθαίνουν οι ενδείξεις αυτές που μας δείχνουν ότι πλησιάζουμε σε ένα κρίσιμο σημείο που θα δοκιμαστούν σκληρά άνθρωποι και οικονομίες. Και η ισχυρότερη όλων είναι εκείνη που θέλει τις κεντρικές τράπεζες να αυξάνουν τις θέσεις τους σε χρυσό. Κάτι που ακολουθούν ως τάση και μεγάλοι ιδιώτες επενδυτές στο εξωτερικό. Μήπως θα έπρεπε κάποιος να τους ακολουθήσει;
Έστω σε ένα μέρος των διαθεσίμων τους; Ας μην ξεχνάμε τι μας έλεγαν πριν είκοσι χρόνια για τον χρυσό, αυτοί οι οποίοι σήμερα φορτώνουν και πάλι τα θησαυροφυλάκιά τους με το πολύτιμο μέταλλο: Ότι ο χρυσός ήταν ένα άχρηστο προϊόν και ότι δεν άξιζε κανείς να ασχοληθεί με αυτό. Τι είναι αυτό, λοιπόν, που τους φοβίζει τόσο πολύ και τους υποχρεώνει να στραπατσάρουν τον εγωισμό τους;
Θανάσης Μαυρίδης
