Του Jan Oravec*
Το φορολογικό ταβάνι δεν έχει σχεδιαστεί για να ενισχύσει το ταβάνι χρέους, καθώς το τελευταίο σχεδιάστηκε προκειμένου οι ανεύθυνες κυβερνήσεις στο μέλλον να μην μπορούν να επιβάλλουν άνευ προηγουμένου βάρη στα δημόσια οικονομικά. Η φιλοδοξία της συνταγματικής αναθεώρησης του νόμου περί δημοσιονομικής υπευθυνότητας είναι μέρος των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης - και είναι κάτι σωστό.
Οι προγραμματικές δηλώσεις όμως περιλαμβάνουν και μια δεύτερη φιλοδοξία. Αντιγράφω: “η κυβέρνηση της Σλοβακικής Δημοκρατίας θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για τον τερματισμό των αυξήσεων του φορολογικού βάρους”. Κι αυτή η φιλοδοξία κινείται στη σωστή κατεύθυνση.
Μια συγκεκριμένη πρόταση για το πώς θα το πετύχουμε αυτό είναι το προαναφερθέν φορολογικό ταβάνι. Το προτεινόμενο ταβάνι χρέους αντιμετωπίζει με μια μόνο μορφή του προβλήματος, τον φαύλο κύκλο της αύξησης του χρέους, αλλά δεν επιτυγχάνει την προστασία των πολιτών και των επιχειρήσεων από δύο άλλα προβλήματα - την παγίωση των δημόσιων οικονομικών χωρίς την περικοπή δαπανών και την αύξηση του φορολογικού βάρους στο μέλλον.
Η προστασία από αυτές τις δύο μορφές του προβλήματος έχει τη μορφή του φορολογικού ταβανιού, του καθορισμού ενός ανώτατου επιπέδου φορολογικής επιβάρυνσης (συμπεριλαμβανομένων των εισφορών για υγεία και ασφάλιση), για παράδειγμα στο επίπεδο του 2019. Αυτή ήταν η τελευταία χρονιά της προηγούμενης σοσιαλδημοκρατικής κυβέρνησης και ταυτόχρονα η τελευταία χρονιά που δεν επηρεάστηκε από τις πιέσεις στα δημόσια οικονομικά από την πανδημία.
Οι διαπραγματεύσεις για τις συγκεκριμένες παραμέτρους συνεχίζονται, αλλά μόλις οριστικοποιηθούν, τα αποτελέσματά τους θα παρουσιαστούν στο κοινό.
Στο μεταξύ όμως, είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί η στρατηγική σημασία του τερματισμού των αυξήσεων στο φορολογικό βάρος. Η Σλοβακία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που επιβάλλει ένα φορολογικό βάρος σημαντικά μεγαλύτερο από τους κύριους ανταγωνιστές της.
Το 2018, το μέσο φορολογικό βάρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανήλθε στο 40,2% του ΑΕΠ, έξι ποσοστιαίες μονάδες πάνω από τον μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, και 16 ποσοστιαίες μονάδες υψηλότερο από το αντίστοιχο των ΗΠΑ. Ακόμη, από το 2010 και έπειτα, το φορολογικό βάρος στην ΕΕ διαρκώς αυξάνεται.
Υπάρχουν άλλες φορές που ισχυρίζονται ότι το υψηλότερο φορολογικό βάρος δεν είναι αναγκαστικά πρόβλημα καθαυτό, αν τα υψηλότερα έσοδα που συλλέγονται από την οικονομία επενδύονται έξυπνα σε δραστηριότητες που αυξάνουν την ανταγωνιστικότητα και την παραγωγικότητα. Κι αυτό είναι ένα δεύτερο σημαντικό πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παρά την αύξηση των δημόσιων δαπανών στην ΕΕ, κατά την τελευταία δεκαετία η ΕΕ έμεινε ακόμη πιο πίσω σε ό,τι αφορά την παραγωγικότητα, ιδίως σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Η ΕΕ δεν έχει την πολυτέλεια να συνεχίσει μακροπρόθεσμα με έναν μοιραίο συνδυασμό χαμηλής αύξησης του ΑΕΠ, υποχώρησης της παραγωγικότητας και υψηλής φορολόγησης. Ούτε έχει αυτή την πολυτελεια η Σλοβακία.
Ενώ η παραγωγικότητα της ΕΕ ανέρχεται στα δύο τρίτα της αντίστοιχης των ΗΠΑ, η παραγωγικότητα της Σλοβακίας είναι περίπου στο 40% του επιπέδου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Πιστεύω συνεπώς ότι μπορούμε να προσβλέπουμε σε μια κατάσταση αμοιβαίου οφέλους, όπου η Σλοβακία θα εφαρμόσει τη βελτίωση του ταβανιού χρέους και θα προσθέσει ως μπόνους και ένα φορολογικό ταβάνι. Αυτό θα μας αποδώσει μια μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας, μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ και ένα καλύτερο επίπεδο διαβίωσης.
--
*Ο Jan Oravec είναι ο Πρόεδρος του σλοβακικού Ιδρύματος F.A. Hayek και της Ένωσης Επιχειρηματιών Σλοβακίας.
**Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 18 Μαΐου 2021 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του 4Liberty.eu και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ-Μάρκος Δραγούμης.
