«Θα φέρει ο κορονοϊός το τέλος της παγκοσμιοποίησης;», αναρωτιόταν στις 20 Μαρτίου η γνωστή αμερικανική εφημερίδα Wall Street Journal, ενώ η Φωνή της Αμερικής έθετε το ερώτημα «Θα σκοτώσει ο Covid-19 την παγκοσμιοποίηση;» ακριβώς ένα μήνα αργότερα. «Αποτελεί ο κορονοϊός το τέλος της παγκοσμιοποίησης;», επανέλαβαν αυτή την εβδομάδα δύο γνωστά γερμανικά Μέσα – Deutsche Welle και Zeit. «Το τέλος των ευτυχισμένων ημερών της παγκοσμιοποίησης», διαπίστωνε από την πλευρά της στις 7 Απριλίου η γαλλική οικονομική εφημερίδα Les Echos.
Είναι προφανές ότι το ερώτημα αυτό απασχολεί πλέον σχεδόν τους πάντες, μετά τη συνειδητοποίηση του σοκ που έχει προκαλέσει η κρίση της νέας πανδημίας. Απολύτως δικαίως, μάλιστα, όπως αποδεικνύουν και οι δύο πιο πρόσφατες σχετικές δημοσκοπήσεις – η μία των ινστιτούτων Pew και Koerber και η άλλη της εταιρίας Civey για λογαριασμό του Der Spiegel.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της πρώτης έρευνας, πιο συγκεκριμένα, Γερμανοί και Αμερικανοί πολίτες εμφανίζονται σαφώς πιο επιφυλακτικοί σε σύγκριση με το παρελθόν για τη σχέση ανάμεσα στις χώρες τους, η οποία αποτελούσε παραδοσιακά έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της παγκοσμιοποίησης. Για του λόγου το αληθές, το 37% των Γερμανών θεωρεί ως πιο σημαντική τη σχέση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, ποσοστό σχεδόν ίδιο με εκείνο όσων απαντούν με το βλέμμα στραμμένο στην Κίνα – όταν ένα χρόνο νωρίτερα, η αναλογία στην γερμανική κοινή γνώμη ήταν 50% για τις ΗΠΑ και μόλις 24% για την Κίνα.
Στην ίδια έρευνα φαίνεται πως ενώ στη μεγαλύτερη χώρα της Ευρώπης η παγκοσμιοποίηση αντιμετωπίζεται από την πλειοψηφία ως κάτι καλό – 59% έναντι 30% που έχει αντίθετη άποψη – η κοινωνία στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού είναι κυριολεκτικά διχασμένη: Το 44% αντιμετωπίζει αρνητικά την παγκοσμιοποίηση και το 47% θετικά.
Ακόμη και στη Γερμανία, όμως, παρά το γεγονός ότι οι θετικές γνώμες είναι διπλάσιες, έχουν μειωθεί σημαντικά όσοι βλέπουν στην παγκοσμιοποίηση μια ευκαιρία για τη χώρα τους και τις ζωές τους. Κι αυτό είναι κάτι που αποτυπώνεται στη δεύτερη από τις προαναφερθείσες έρευνες. Σε αυτήν, το 58% σχεδόν των 3.000 ερωτηθέντων απαντά με «όχι» στη σχετική ερώτηση, έναντι του 39% που λέει «ναι» – μια πλήρης, δηλαδή, αντιστροφή της εικόνας που υπήρχε μόλις πριν τρία χρόνια, το 2017, όταν το 63,5% των Γερμανών έβλεπε την παγκοσμιοποίηση ως ευκαιρία και το 39% την θεωρούσε επικίνδυνη.
Τα πάνω-κάτω έφερε η πανδημία
Όπως φανερώνει, μάλιστα, το σχετικό γράφημα που συνοδεύει την έρευνα, η έκρηξη των αρνητικών γνωμών ταυτίζεται χρονικά με την εκδήλωση του νέου κορονοϊού και της μετεξέλιξής του σε πανδημία. Πλέον, μόνο οι ψηφοφόροι του κόμματος των Φιλελευθέρων Δημοκρατών δείχνουν να θεωρούν την παγκοσμιοποίηση ως ευκαιρία με ευρεία πλειοψηφία, ενώ εκείνοι των Πρασίνων τάσσονται οριακά υπέρ αυτής της εκδοχής και οι αντίστοιχοι των δύο κυβερνώντων κομμάτων εμφανίζονται απολύτως μοιρασμένοι.
Είναι δε προφανές ότι η παραπάνω τάση δεν περιορίζεται στις δύο συγκεκριμένες χώρες, αλλά αγγίζει πλέον τις περισσότερες. Είναι κάτι, άλλωστε, που αποτυπώνεται τόσο στην εν εξελίξει αναδιάταξη των συμμαχιών σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και στην βαθιά κρίση στην οποία έχουν βρεθεί διεθνείς οργανισμοί οι οποίοι συγκαταλέγονταν στα σύμβολα της παγκοσμιοποίησης και της συνεργασίας τις προηγούμενες δεκαετίες – όπως είναι οι Παγκόσμιοι Οργανισμοί Εμπορίου και Υγείας, ακόμη όμως και ο ίδιος ο ΟΗΕ.
