Η ξαφνική και απότομη υποχώρηση των τιμών των μετοχών στα χρηματιστήρια του πλανήτη, έφερε τους επενδυτές μπροστά σε μια πραγματικότητα την οποία αρνούνταν να αντικρίσουν στα μάτια, για μεγάλο χρονικό διάστημα. Θυμίζοντας σε πολλούς το φαινόμενο της θαλασσινής άμπωτης, που φέρνει στην επιφάνεια τα βράχια. Ή ακόμα και το παραμύθι του Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν, με το μικρό αγοράκι να αναφωνεί ότι ο Βασιλιάς είναι γυμνός, αποδομώντας μέσα σε ελάχιστα λεπτά την εδραιωμένη μέχρι εκείνη τη στιγμή ψευδαίσθηση των υπηκόων που παρακολουθούσαν την παρέλαση.
Άραγε αποτελεί καινούργια είδηση, η επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας;
Αποτελεί είδηση, η εκτόξευση του αμερικανικού χρέους και η διόγκωση του ελλείμματος;
Αποτελεί είδηση, η κίνηση της Fed προς την κατεύθυνση της μείωσης των επιτοκίων;
Αποτελεί είδηση, η εκτίμηση ότι οι χρηματιστηριακές αποτιμήσεις των ψηφιακών εταιρειών είναι υψηλές, απαιτώντας υπέρβαση ακόμα και των πιο φιλόδοξων εταιρικών στόχων;
Αποτελεί είδηση, η οικονομική αλήθεια ότι η προσδοκία της αέναης κερδοφορίας και της συνεχούς ανόδου, δεν εδράζεται σε ορθολογικές βάσεις, αλλά άπτεται του φαντασιακού;
Αποτελεί είδηση, ο εμπορικός και τεχνολογικός πόλεμος ανάμεσα στη Δύση και στην Κίνα;
Αποτελεί είδηση, ο ανταγωνισμός σχετικά με την επάρκεια και διαθεσιμότητα των κρίσιμων βιομηχανικών πρώτων υλών;
Αποτελεί είδηση η κρίση του real estate και η κρίση χρέους των περιφερειών της Κίνας;
Αποτελεί είδηση, ότι ο ενθουσιασμός για την Τεχνητή Νοημοσύνη πρέπει να συνοδεύεται από ρεαλιστικούς στόχους όσον αφορά αφενός τις απαιτούμενες επενδύσεις και αφετέρου τα προσδοκώμενα έσοδα από την εμπορική εφαρμογή της;
Αποτελεί είδηση, το γεγονός ότι οι χρηματιστηριακές υπεραξίες των μετοχών, θεωρούνται πιο σημαντικές από τις οικονομικές λογιστικές καταστάσεις των εταιρειών;
Αποτελεί είδηση, ο υπερδανεισμός των συμμετεχόντων στο επενδυτικό οικοσύστημα;
Αποτελεί έκτακτη είδηση, η επίπτωση της αύξησης των ιαπωνικών επιτοκίων πάνω στο «Yen carry trade»;
Αποτελεί είδηση, ότι η μόχλευση στην αγορά μετοχών είναι ένα δίκοπο μαχαίρι, το οποίο γίνεται ιδιαίτερα επικίνδυνο κατά τη διάρκεια της πτώσης;
Αποτελεί είδηση, η γενικευμένη γεωπολιτική αστάθεια και αναταραχή σε πολλά και διαφορετικά σημεία του πλανήτη;
Φυσικά, κανένα από τα παραπάνω δεν αποτελεί φρέσκια είδηση που να δικαιολογεί την ξαφνική βύθιση των χρηματιστηρίων. Δεν έχουν μεταβληθεί ούτε οι συνθήκες, ούτε τα γεγονότα. Όλα ήταν γνωστά. Μπροστά στα μάτια των επενδυτών. Απλά οι επενδυτές αρνούνταν να τα δουν.
Επομένως, το μόνο που έχει αλλάξει, είναι η οπτική με την οποία βλέπουν οι επενδυτές τα πράγματα. Και το συναίσθημα που συνοδεύει αυτήν την αλλαγή οπτικής.
Ίσως να έφτασε η στιγμή να ξεφουσκώσει η φούσκα. Ίσως να έφτασε η στιγμή οι μεγάλοι παίκτες να μετατρέψουν τις λογιστικές υπεραξίες σε πραγματικά κέρδη. Ίσως να έφτασε η ώρα να μπαλανσάρουν οι ανισορροπίες. Ίσως να έφτασε η ώρα μιας προσγείωσης - ανώμαλης ή μη – σε κάποια νέα επίπεδα αποτιμήσεων και προοπτικών, που θα οδηγήσουν σε ένα νέο ξεκίνημα. Σε ένα «restart», από αισθητά χαμηλότερα επίπεδα τιμών.
Εμφανίζονται παράλληλα και αναλύσεις, που είναι ακόμα πιο ριζοσπαστικές. Σύμφωνα με αυτές, έφτασε η στιγμή «να μπει μια τάξη στην αταξία των αγορών». Άλλες, χωρίς να αναφέρονται στο «τέλος του κόσμου», εκτιμούν ότι το μέγεθος και το εύρος της στρέβλωσης των χρηματιστηριακών αγορών, καθιστούν το πρόβλημα μη διαχειρίσιμο. Και τις υπάρχουσες συστημικές παρεμβάσεις και λύσεις, μη αποτελεσματικές.
Μένει να αποδειχθεί εάν αυτό που ζούμε είναι μια συνηθισμένη φάση της χρηματιστηριακής ιστορίας, δηλαδή μια στιγμή του «business as usual», εάν είναι μια ισχυρή εξαέρωση της μόχλευσης και των ακραίων κερδοσκοπικών κεφαλαίων, εάν είναι το τέλος ενός χρηματιστηριακού κύκλου, ή εάν αυτή τη φορά είναι όλα διαφορετικά, δηλαδή «this time is different» και οι νόμοι της οικονομίας έχουν ανατραπεί πλήρως.
