Χρησιμοποιούμε την έκφραση ότι στις αγορές, το χρηματιστηριακό ταμπλό λέει πάντα την αλήθεια, ότι οι αριθμοί απεικονίζουν επίσης πάντα την αλήθεια και ότι κάθε στιγμή οι αποτιμήσεις των μετοχών και των δεικτών είναι οι ορθές, καθώς ενσωματώνουν όλες τις ειδήσεις και όλες τις τάσεις. Είναι όμως έτσι;
Στην πραγματικότητα οι αριθμοί των αγορών είναι πάντα αληθινοί. Ωστόσο, απαιτείται μια προσοχή τόσο στην ανάγνωση τους όσο και στην επεξεργασία τους. Ειδικά όταν επιθυμούμε να έχουμε ταυτόχρονα τη μεγάλη εικόνα της αγορά μέσω ενός δείκτη, αλλά και την ειδική εικόνα μιας μετοχής. Τη μεγάλη εικόνα της οικονομίας, αλλά και τη στοχευμένη εικόνα της επενδυτικής απόδοσης.
Ο S&P 500, που είναι ο σημαντικότερος και αντιπροσωπευτικότερος χρηματιστηριακός δείκτης της Wall Street, από την αρχή του χρόνου παρουσιάζει άνοδο της τάξης του 10,93%. Η συνολική άνοδος του, όμως συμπεριλαμβανομένων και των μερισμάτων που είναι 0,68%, βρίσκεται στο 11,61%. Ωστόσο, από τις 503 μετοχές που συγκροτούν τον συγκεκριμένο δείκτη, μόλις οι 164 παρουσιάζουν απόδοση μεγαλύτερη από το 10%. Παράλληλα μόνο οι 306 μετοχές έχουν θετική απόδοση μέσα στο 2024. Οι υπόλοιπες έχουν ακολουθήσει πτωτική πορεία, με τις 24 από αυτές να εμφανίζουν αρνητικές αποδόσεις μεγαλύτερες του -20%.
Έτσι εκτός από τις μετοχές - πρωταγωνιστές, όπως είναι η Super Micro Computer (SMCI) με +171%, η Vistra Corp (VST) με +142% και τη Nvidia (NVDA) με 132%, περίπου 80 μετοχές του S&P 500 κινούνται σε θετικές αποδόσεις από 20% έως και 50%. Οπότε αναφερόμενοι στην απόδοση του S&P 500 από την αρχή του έτους μέχρι σήμερα, χάνουμε την ουσία, που έγκειται στις πολύ ικανοποιητικές αποδόσεις που δίνουν αρκετές μετοχές ξεχωριστά, αλλά και στις ζημίες που εμφανίζουν οι υπόλοιπες.
Όμως και στον εμβληματικό κλασσικό δείκτη Dow Jones, συμβαίνει το ίδιο. Με τον Dow να εμφανίζει μέσα στο 2024 άνοδο της τάξεως του 2,71%, υπάρχουν μετοχές, όπως είναι για παράδειγμα οι τράπεζες American Express (AXP), JPMorgan Chase (JPM) και Goldman Sachs (GS), που έχουν δώσει +26%, +18,5% και +18% αντιστοίχως, αλλά και μετοχές όπως είναι η Nike (NKE), η Boeing (BA) και η Intel (INTC) που έχουν υποχωρήσει κατά -13%, -29% και -39% αντιστοίχως.
Ακόμα και στον τεχνολογικό δείκτη Nasdaq 100, που βρίσκεται στην κορυφή του επενδυτικού ενδιαφέροντος, μόλις το 60% έχει θετική απόδοση από την αρχή του έτους. Το +10,87% του Nasdaq από την αρχή του έτους, περισσότερο οφείλεται στην εκρηκτική άνοδο της μετοχή της Nvidia (NVDA) κατά +132%, της Constellation Energy (CEG) κατά +78%, καθώς και σε μια στενή ομάδα μετοχών, όπως είναι η Micron (MU), η Moderna (MRNA), η Qualcomm (QCOM), η Meta Platforms/Facebook (META), η Applied Materials (AMAT) κ.α. Παρακολουθώντας αυτές τις ηγέτιδες μετοχές, λησμονούμε την Cisco (CSCO) που βρίσκεται στο - 7%, την Biogen (BIIB) στο -11%, την Starbucks (SBUX) στο -14%, την Gilead Sciences (GILD) στο -21%, την Warner Bros (WBD) στο -27% και την Tesla (TSLA) στο -29%.
Με δυο λόγια, άλλη είναι η εικόνα που δίνουν τα χρηματιστήρια όταν τα παρακολουθείς μέσω των Δεικτών ή των ETF πάνω στους δείκτες και άλλη όταν παρακολουθείς συγκεκριμένες μετοχές. Η πρώτη είναι η παρακολούθηση της κίνησης του μέσου όρου των τιμών των μετοχών, ανάλογα με τη βαρύτητα συμμετοχής τους στον δείκτη. Ενώ η δεύτερη αφορά την παρακολούθηση συγκεκριμένων μετοχών.
Το ίδιο ισχύει και με το Χρηματιστήριο Αθηνών. Όσοι παρακολουθούν τον Γενικό Δείκτη του ΧΑ ως σημείο αναφοράς ή επενδύουν μέσω του ALPHA ETF FTSE Athex Large Cap ή μέσω συμβολαίων του FTSE/ATHEX Large Cap, έχουν μια εντελώς διαφορετική εικόνα για την αγορά σε σχέση με όσους επενδύουν σε μετοχές.
Ο Γενικός Δείκτης του ΧΑ έχει παρουσιάσει άνοδο της τάξης του 10% από την αρχή του έτους. Οπότε, μέσα από αυτό το πρίσμα, ακόμα και η πιο μικρή ημερήσια μεταβολή της τάξης της μιας ποσοστιαίας μονάδας, ειδικά με αρνητικό πρόσημο είναι ικανή να δημιουργήσει κλίμα ανησυχίας και φόβου. Διότι θα αφορά με βάση τα τρέχοντα δεδομένα μια μεταβολή της τάξης του 10%, πάνω στα κέρδη και στις υπεραξίες του ΓΔ.
Από τις 25 μετοχές του FTSE/ATHEX Large Cap, οι 18 μετοχές έχουν παρουσιάσει άνοδο από την αρχή του έτους και οι 7 έχουν υποχωρήσει. Από τις ανοδικές, οι 11 έχουν υπεραποδόσει σε σχέση με τον FTSE. Στις ανοδικές μετοχές ανήκουν τρεις εκ των τραπεζικών, όπως η Eurobank με +25%, η Εθνική Τράπεζα με 24% και η Τράπεζα Πειραιώς με 12%. Ωστόσο, τις πρώτες θέσεις κατέχουν η Τιτάν, η Σαράντης και η ΓΕΚΤΕΡΝΑ με απόδοση +42%, +34% και +27% αντιστοίχως.
Όσον αφορά τον Γενικό Δείκτη του Χρηματιστηρίου Αθηνών, από τις 59 μετοχές που έχει στη σύνθεση του, λιγότερες από τις μισές εμφανίζουν θετικό πρόσημο ως προς την απόδοση τους από την αρχή του έτους. Και από αυτές, μόλις οι 17 παρουσιάζουν απόδοση μεγαλύτερη από την αντίστοιχη του Γενικού Δείκτη.
Επομένως, οι τιμές του Γενικού Δείκτη και των μετοχών, συνθέτουν μια μαγική εικόνα που λειτουργεί με εντελώς διακριτό τρόπο για τους επενδυτές, για την κοινή γνώμη, για τους χρηματοοικονομικούς αναλυτές, για τους οίκους αξιολόγησης, για τους πολιτικούς αναλυτές και το πολιτικό προσωπικό της χώρας.
Για τον πολιτικό κόσμο οι αποδόσεις των χρηματιστηριακών δεικτών αποτελούν σημάδι οικονομικής ευεξίας και ανάπτυξης ή αντίθετα σημάδι συρρίκνωσης. Για τους οίκους αξιολόγησης αποτελούν προϋπόθεση αναβάθμισης της οικονομίας και αφορμή προσέλκυσης επενδύσεων. Για την κοινή γνώμη αποτελούν έναν σημαντικό διαμορφωτή του επιχειρηματικού, οικονομικού και πολιτικού κλίματος και μια απόδειξη δημιουργίας πλούτου.
Αντιθέτως, για τους ενεργούς επενδυτές οι χρηματιστηριακοί δείκτες, όπως περιγράψαμε πιο πάνω, δεν λένε πολλά. Είναι η επιλογή μετοχών, το λεγόμενο «stock picking», που έχει νόημα για τους ίδιους. Έχει νόημα το +27% το ΓΕΚΤΕΡΝΑ και το +26% της Cenergy και όχι το +10% του Δείκτη. Αφού στη σύνθεση του Δείκτη, συμμετέχουν και μετοχές που έχουν σαφείς πτωτικές διαθέσεις, τις οποίες ο ενεργός επενδυτής θα απέφευγε να προσεγγίσει.
Είναι ο μη εξειδικευμένος και μη ενεργός επενδυτής, όμηρος των δεικτών και της μαγικής εικόνας που τους συνοδεύει, αφού είναι δύσκολο να συμμετάσχει με άλλο τρόπο στις χρηματιστηριακές αγορές; Όχι απαραίτητα. Στις ώριμες και μεγάλες αγορές, υπάρχουν αρκετοί εξειδικευμένοι κλαδικοί δείκτες που βοηθούν ακόμα και τους πιο επιφυλακτικούς επενδυτές, να επιλέξουν στοχευμένες ομάδες μετοχών, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και προδιαγραφές. Διότι όσο πιο ορθά εστιασμένες είναι οι επιλογές, τόσο καλύτερες να είναι και οι αποδόσεις.
