Μία πολύ σημαντική νέα επιστημονική πληροφορία έρχεται να μας κάνει να νοιώσουμε τύψεις για τα ξενύχτια που κάνουμε, ιδιαίτερα για τα άσκοπα. Ξέρουμε ότι χρειαζόμαστε οπωσδήποτε το λιγότερο 7 ώρες ύπνου κάθε βράδυ για να παραμένουμε υγιείς, και ότι ο διακεκομμένος ύπνος, μπορεί να τόσο επιβλαβής για τον οργανισμό μας, όσο και η παντελής έλλειψή του.
Αυτό που δεν γνωρίζαμε, όμως, είναι ότι η ικανότητα του εγκεφάλου μας να ρυθμίζει τα συναισθήματά μας μπορεί να μπει σε σοβαρό κίνδυνο, εάν κοιμόμαστε λίγες ώρες, ακόμη κι αν ξενυχτήσουμε μία και μόνη φορά. Ετσι, λοιπόν, εάν σηκώνεστε από το κρεβάτι σας το πρωί μέσα στα νεύρα - μετά από ένα ξενύχτι - υπάρχει επιστημονική απόδειξη πλέον για το τί συμβαίνει.
Ισραηλινοί ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ κατάφεραν να προσδιορίσουν τον νευρολογικό μηχανισμό που ευθύνεται για τη διατάραξη της ρύθμισης των συναισθημάτων μας, ενώ διαπίστωσαν ότι τα προβλήματα άρχιζουν να συμβαίνουν μετά από - μία μόλις - νύχτα αϋπνίας.
Δεκαοκτώ εθελοντές παρέμειναν όλη τη νύχτα και υποβλήθηκαν σε fMRI (λειτουργική μαγνητική τομογραφία) και EEG (ηλεκτροεγκεφαλογράφημα), ώστε οι επιστήμονες να παρακολουθήσουν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου τους.
Μετά από μίας νύχτας καλό ύπνο και μίας νύχτας κακό ύπνο, οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να κάνουν το ίδιο τέστ, παρακολουθώντας την κίνηση κουκκίδων πάνω σε μια εικόνα. Οι εικόνες που τους παρουσίασαν οι επιστήμονες ήταν: συναισθηματικά θετικές (μία γάτα), συναισθηματικά αρνητικές (ένα ακρωτηριασμένο σώμα), και συναισθηματικά ουδέτερες (ένα κουτάλι). Με τη μέτρηση της ταχύτητας, αλλά και της ακρίβειας με την οποία τα άτομα παρακολουθούσαν την κίνηση των κουκκίδων, και συνδυάζοντας αυτά τα ευρήματα με τα αποτελέσματα της μαγνητικής ακτινογραφίας του εγκεφάλου, η ερευνητική ομάδα ήταν σε θέση να συμπληρώσει την γενική εικόνα της γνωστικής επεξεργασίας του εγκεφάλου τους.
Φάνηκε ότι η έλλειψη ύπνου προκαλούσε στους εθελοντές, όπως ήταν φυσιολογικό, μειωμένη ικανότητα επεξεργασίας των εικόνων, με το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα να δείχνει όμως, ότι υπήρχε πολύ μικρή διαφορά στην εγκεφαλική δραστηριότητα μεταξύ των θετικών και αρνητικών εικόνων, μετά από μια νύχτα αϋπνίας. Ένα δεύτερο τεστ έδειξε, επίσης, ότι οι εθελοντές που είχαν κοιμηθεί λίγο, είχαν μεγαλύτερη απόσπαση προσοχής σε οποιοδήποτε είδος εικόνας (θετικής, αρνητικής, ουδέτερης). Αντίθετα, όταν είχαν κοιμηθεί αρκετά και είχαν “χορτάσει” τον ύπνο, μόνο οι πιο «συναισθηματικές» εικόνες προκαλούσαν αιχμές στην εγκεφαλική τους δραστηριότητα.
«Αποδεικνύεται ότι με την έλλειψη ύπνου χάνουμε την ουδετερότητά μας», δήλωσε ο ένας από τους ερευνητές, ο Talma Hendler. «Η ικανότητα του εγκεφάλου μας να αντιληφθεί αυτό που είναι σημαντικό, διαταράσσεται, λέει, αφού ξαφνικά όλα γίνονται έντονα και σημαντικά”.
Ο Τ.Hendler προσθέτει ότι πριν από τη μελέτη, οι επιστήμονες δεν ήταν σίγουροι για το ποιός είναι ο μηχανισμός που είναι υπεύθυνος για τις συναισθηματικές βλάβες που προκαλούνται από την απώλεια του ύπνου. Προφανώς έχετε όλοι βιώσει το περιστατικό ενός κακού ύπνου το προηγούμενο βράδυ και την επόμενη μέρα όλα να πηγαίνουν στραβά. Μπορείτε θυμώσετε για ασήμαντο λόγο με το σύντροφό σας ή ακόμη και με το σκύλο σας.
"Θεωρήσαμε ότι η έλλειψη ύπνου σίγουρα εντείνει την επεξεργασία των συναισθηματικών εικόνων, θετικών και αρνητικών και έτσι εμποδίζει την ικανότητα του εγκεφάλου για απλές εκτελεστικές λειτουργίες», λέει ο Hendler. «Αυτό που σίγουρα δεν περιμέναμε να δούμε και μας άφησε έκπληκτους ήταν ότι, μας επηρεάζουν εξίσου έντονα στην επεξεργασία του εγκεφάλου μας και οι ουδέτερες εικόνες”.
Αυτό σημαίνει ότι μετά από ένα ξενύχτι, ακόμη και με την παραμικρή αφορμή μπορούμε να ξεσπάσουμε σε θυμό ή δάκρυα, κι αυτό επειδή η γνωστική επεξεργασία του εγκεφάλου μας θα έχει παραβιαστεί. Ο Τ.Hendler και οι συνεργάτες της μελετούν τώρα το πώς οι διάφορες μέθοδοι παρέμβασης στον ύπνο και η υπνοθεραπεία, θα μπορούσαν να μειώσουν τη συναισθηματική δυσλειτουργία, το άγχος, την κατάθλιψη, και το μετα-τραυματικό στρες.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο The Journal of Neuroscience
Γιάννα Σουλάκη
