Λιγότερες πιθανότητες καρδιακών προβλημάτων έχουν όσοι καρδιαπαθείς κάνουν διακοπές, καθώς όσοι λαμβάνουν τακτικά άδειες για να απολαύσουν ημέρες ξεκούρασης και ξεγνοιασιάς, έχουν ευεργετικά αποτελέσματα στην υγεία τους. Απολαύστε υπεύθυνα, λένε όμως, οι γιατροί...
Ο περιορισμός και η μείωση καταστάσεων που προκαλούν στρες - το οποίο αποτελεί έναν από τους κύριους παράγοντες πρόκλησης καρδιοπαθειών - είναι ο λόγος που οι διακοπές αποδεικνύονται ιδιαίτερα ευεργετικές για τους ανθρώπους που πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήματα.
Συχνά όμως η ύπαρξη καρδιακής νόσου λειτουργεί ανασταλτικά στη λήψη της απόφασης για απομάκρυνση από το οικείο περιβάλλον και τον θεράποντα ιατρό. Οι ειδικοί ωστόσο τονίζουν ότι τα ταξίδια, ακόμα και τα μακρινά σε εξωτικούς προορισμούς, δεν είναι απαγορευτικά αρκεί να λαμβάνονται εκ των προτέρων τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα. Με τον τρόπο αυτό το ταξίδι πραγματικά θα είναι ασφαλές και εν τέλει απολαυστικό, χωρίς δυσάρεστες εκπλήξεις, τόσο για τους ίδιους τους ασθενείς όσο και για τους συνοδούς τους.
Ποτέ χωρίς τα φάρμακά σας
Το βασικότερο μέτρο για τους ανθρώπους που υποφέρουν από καρδιακά προβλήματα είναι βέβαια να μην ξεχάσουν να πάρουν μαζί τους τα φάρμακα που έχουν συνταγογραφηθεί για την αντιμετώπιση της υπάρχουσας καρδιακής νόσου, όπως επίσης και μια λίστα με όλα τα φάρμακα που λαμβάνουν. Αρκετοί νοιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια να έχουν κοντά τους και τις ίδιες τις συνταγές -ιδιαίτερα όταν απαιτείται η προσκόμισή τους στο φαρμακοποιό για την προμήθεια των φαρμάκων- έτσι ώστε, σε περίπτωση απώλειάς τους να μπορούν να τα αγοράσουν απ' οπουδήποτε.
Επειδή όμως ένα φάρμακο που συνταγογραφείται σε μια χώρα μπορεί να μην υπάρχει σε μια άλλη ή να έχει άλλη ονομασία, οι ασθενείς που μεταβαίνουν σε χώρα του εξωτερικού, ή επισκέπτονται την Ελλάδα θα πρέπει να ζητήσουν από τον γιατρό τους τη λεγόμενη «διασυνοριακή ιατρική συνταγή», αναφέρει ο καρδιολόγος Φώτιος Ν. Πατσουράκος*.
Προληπτικά, οι πάσχοντες πρέπει να έχουν πάντα μαζί τους τον τηλεφωνικό αριθμό του θεράποντος καρδιολόγου και για περιπτώσεις ανάγκης ενός καρδιολόγου ή θεραπευτηρίου στην περιοχή που θα περάσουν τις διακοπές τους. «Η βεβαιότητα της ασφαλιστικής κάλυψης στον τόπο προορισμού και ο εκ των προτέρων υπολογισμός των εξόδων που μπορεί να προκύψουν σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, εξασφαλίζει μεγαλύτερη ηρεμία στον ασθενή», σημειώνει ο κ. Πατσουράκος.
Ποιό μεταφορικό μέσο είναι το πιο ασφαλές;
Το είδος και η βαρύτητα της καρδιοπάθειας συχνά προσδιορίζει και το ασφαλέστερο μεταφορικό μέσο με το οποίο μπορεί να ταξιδέψει ο ασθενής. Το ταξίδι με το αεροπλάνο είναι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων το καταλληλότερο. Η πολύωρη όμως ακινησία αυξάνει τον κίνδυνο για θρόμβωση των κάτω άκρων, τόσο σε υγιείς ανθρώπους, όσο και σε άτομα με καρδιολογικά προβλήματα, οπότε η ολιγόλεπτη κίνηση σε υπερατλαντικά ταξίδια ανά μία ώρα είναι επιβεβλημένη. Προστατευτικά λειτουργεί η κατανάλωση νερού, η αποφυγή της καφεΐνης και του αλκοόλ, η εκτέλεση ειδικών ασκήσεων και η χρήση ειδικών ελαστικών καλτσών. Τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα που αυξάνουν την πιθανότητα φλεβοθρόμβωσης και όσοι λαμβάνουν αντιπηκτικά, θα πρέπει να συμβουλεύονται τον θεράποντα ιατρό τους πριν ταξιδέψουν.
Οι πτήσεις αντενδείκνυνται μόνο σε περιπτώσεις:
• μη ελεγχόμενης αρρυθμίας
• μη ελεγχόμενης υπέρτασης
• πρόσφατου εμφράγματος του μυοκαρδίου
• ασταθούς στηθάγχης ή στηθάγχης κατά την ανάπαυση
• πρόσφατης αορτοστεφανιαίας παράκαμψης, και
• μη αντιρροπούμενης καρδιακής ανεπάρκειας
Οι φέροντες μονοπολικούς βηματοδότες και μόνιμα εμφυτευμένους καρδιακούς απινιδωτές καλό είναι να έχουν ιατρική βεβαίωση και την ταυτότητα του βηματοδότη ή απινιδωτή, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να επηρεαστούν από τα ηλεκτρονικά συστήματα του αεροδρομίου και του αεροσκάφους. Αντίθετα, οι ασθενείς με διπολικούς βηματοδότες δεν διατρέχουν κανέναν σχετικό κίνδυνο.
Επειδή οι νόσοι της καρδιάς καθιστούν απαραίτητη τη γρήγορη μεταφορά του ασθενή σε νοσοκομείο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, η επιλογή του κατάλληλου μεταφορικού μέσου πρέπει να γίνεται κατόπιν συζήτησης με τον καρδιολόγο. Σε κάθε περίπτωση καλό είναι οι ασθενείς να ταξιδεύουν με πρόσφατες καρδιολογικές εξετάσεις, όπως για παράδειγμα ένα πρόσφατο ηλεκτροκαρδιογράφημα, προκειμένου να υπάρχει τρόπος σύγκρισης, εάν αυτό απαιτηθεί.
Απαραίτητοι οι εμβολιασμοί για εξωτικούς προορισμούς
Για τους ταξιδιώτες σε εξωτικούς προορισμούς, πρωταρχικό μέλημα προτού αναχωρήσουν είναι η προστασία τους από διάφορες ασθένειες, την οποία παρέχουν οι εμβολιασμοί. Ούτε σ' αυτή την περίπτωση υπάρχει λόγος ανησυχίας καθώς είναι σχεδόν απίθανο η ανοσοποίηση του οργανισμού να επηρεάσει την καρδιά.
Συμβουλές για το βουνό και τη θάλασσα
Οι πραγματικές διακοπές όμως ξεκινούν από τη στιγμή άφιξης στον τελικό προορισμό. Τι πρέπει να προσέξουν από τότε κι έπειτα οι άνθρωποι με καρδιακές νόσους;
«Όσοι πάσχουν από μυοκαρδιοπάθεια ή καρδιακή ανεπάρκεια και έχουν επιλέξει ορεινό προορισμό για τις διακοπές τους, ιδιαίτερα τοποθεσίες σε μεγάλο υψόμετρο, θα πρέπει να προσέχουν να υπάρχει ισορροπία στην πρόσληψη υγρών και νατρίου, ενώ όσοι υποφέρουν από στεφανιαία νόσο ενδέχεται να είναι πιο συμπτωματικοί εξαιτίας του υποξικού και υποβαρούς περιβάλλοντος, εξαιτίας δηλαδή του μειωμένου οξυγόνου και της χαμηλής βαρομετρικής πίεσης που επικρατούν στα μεγάλα υψόμετρα», προειδοποιεί ο κ. Πατσουράκος. «Από τα 1500 μ. και πάνω η αντοχή του ανθρώπου στη φυσική άσκηση ελαττώνεται και αυξάνεται ο ρυθμός της αναπνοής. Τα άτομα με καρδιολογικά προβλήματα είναι πιο επιρρεπή στην εμφάνιση συμπτωμάτων που σχετίζονται με την ταχεία άνοδο σε υψόμετρο άνω των 2700 μ., τα οποία περιλαμβάνουν από πονοκέφαλο και κόπωση μέχρι πνευμονικό και εγκεφαλικό οίδημα. Επειδή δεν υπάρχει τρόπος προφύλαξης, καλό είναι να είναι ενημερωμένοι για την πιθανότητα εμφάνισης αυτών των συμπτωμάτων, ώστε να είναι σε θέση να τα αναγνωρίσουν αμέσως και να μεταβούν ή μεταφερθούν σε χαμηλότερο υψόμετρο».
Επίσης, το κρύο που επικρατεί σ' αυτά τα μέρη, κυρίως κατά τις βραδινές ώρες, είναι επικίνδυνο για τους καρδιοπαθείς, καθώς, όπως και οι ηλικιωμένοι και τα παιδιά, έχουν αργό μεταβολισμό, χάνουν ευκολότερα τη θερμοκρασία του σώματός τους και αδυνατούν να την επανακτήσουν γρήγορα. Γι' αυτό είναι απαραίτητο να είναι καλά ντυμένοι και να μην εκθέτουν τον εαυτό τους σε θερμοκρασίες κάτω των 10°C.
Προσεκτικοί θα πρέπει να είναι και οι ταξιδιώτες σε μέρη με υψηλή θερμοκρασία, καθώς είναι πιο ευάλωτοι στην εμφάνιση ή επιδείνωση κάποιων ασθενειών. Τα άτομα με υποκείμενη καρδιοπάθεια διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο θερμοπληξίας και αυτό γιατί ενδεχομένως η καρδιά να μην δύναται να αυξήσει τους παλμούς της προκειμένου να διατηρήσει την αρτηριακή πίεση σε φυσιολογικά επίπεδα, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται το θερμορυθμιστικό σύστημα και να ανεβαίνει η θερμοκρασία του σώματος. Επίσης, όσοι λαμβάνουν διουρητικά είναι επιρρεπείς στη θερμοπληξία, αλλά και όσοι παίρνουν φάρμακα για την αντιμετώπιση της ταχυκαρδίας ή των αρρυθμιών (β-αναστολείς), διότι δυσκολεύονται να ρυθμίσουν τη θερμοκρασία του σώματος εξαιτίας της επιβράδυνσης του καρδιακού ρυθμού που έχει ως αποτέλεσμα την ανικανότητα του σώματος να μειώσει τη θερμοκρασία.
Γενικά, οι ταξιδιώτες με καρδιολογικά προβλήματα θα πρέπει να είναι πιο προσεκτικοί από το γενικό πληθυσμό σε ότι αφορά τις συνθήκες υγιεινής και να μην ξεφεύγουν από το διατροφικό τους πρόγραμμα.
«Παρότι η ύπαρξη καρδιοπάθειας δεν πρέπει να αποτελεί εμπόδιο στο σχεδιασμό και πραγματοποίηση των επιθυμιών για ξεκούραση και εξερεύνηση νέων τόπων, η προσαρμογή ορισμένων συνθηκών ίσως να εξασφάλιζε μεγαλύτερη ασφάλεια. Εάν για παράδειγμα το τροπικό δάσος του Αμαζονίου είναι το ταξίδι των ονείρων σας, επιλέξτε ως βάση του ταξιδιού σας κάποια πόλη και κάντε μικρές εξορμήσεις, ενημερώνοντας προηγουμένως τον γιατρό σας για το επικείμενο ταξίδι, προκειμένου να λάβετε τις κατάλληλες για την περίπτωσή σας οδηγίες και συμβουλές, ώστε να απολαύσετε τις διακοπές σας χωρίς απρόοπτα», καταλήγει ο κ. Πατσουράκος.
* Φώτιος Ν. Πατσουράκος, Καρδιολόγος-Αρχίατρος ε.α., Επιστημονικός Διευθυντής Ιδιωτικού Πολυιατρείου Ηλιούπολης
