Υπαρκτός, αν και σπάνιος, είναι ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου μετά από μόλυνση από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και του πρωκτού. Αν και η πληροφόρηση για τον ιό εστιάζει κυρίως στις γυναίκες, δεδομένου ότι η μόλυνση από αυτόν αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, το ίδιο επικίνδυνα μπορεί να είναι ορισμένα στελέχη του ιού και για τους άνδρες. Γι ''αυτό είναι σημαντικό άνδρες και γυναίκες να καταλάβουν πώς μπορούν να μειωθούν οι κίνδυνοι μόλυνσης από τον HPV.
Σύμφωνα με τον Δρ. Αναστάσιο Ξιάρχο, Πρόεδρο της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής και Διευθυντή Χειρουργό στον Όμιλο Ιατρικού Αθηνών, Ιατρικό Περιστερίου (www.axiarchos.gr), τα οξυτενή κονδυλώματα είναι η επιδερμική εκδήλωση του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων. Πάνω από 100 είδη επιθηλιοτρόποι ιοί διπλής έλικας κυκλικού DNA έχουν απομονωθεί μέχρι σήμερα. Από αυτούς, 35 τύποι περίπου εμφανίζονται στην περιοχή των γεννητικών οργάνων και του πρωκτού και μερικοί εξ αυτών έχουν συνδεθεί άμεσα με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης νεοπλασιών τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες. Όμως, «ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του πρωκτού είναι περίπου 17 φορές υψηλότερος σε ομοφυλόφιλους και αμφιφυλόφιλους άνδρες από ό,τι στους ετεροφυλόφιλους. Οι άνδρες που φέρουν τον ιό HIV βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίζουν καρκίνο εξαιτίας της μόλυνσής τους από τον ιό HPV», επισημαίνει.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής η ετήσια επίπτωση των οξυτενών κονδυλωμάτων είναι 1% και θεωρείται η πιο συχνά εμφανιζόμενη σεξουαλικά μεταδιδόμενη ασθένεια. Τα τελευταία 20 χρόνια ο επιπολασμός έχει τετραπλασιαστεί. Διαθέσιμα στοιχεία απ' όλο τον κόσμο καταδεικνύουν ότι το φαινόμενο είναι παγκόσμιο και πλήττει το 50% των σεξουαλικά ενεργών ατόμων κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ο επιπολασμός είναι μεγαλύτερος σε άτομα ηλικίας 17-33 ετών, με αποκορύφωση της συχνότητας εμφάνισης σε άτομα ηλικίας 20-24 ετών.
Υπάρχουν δύο γενικές κατηγορίες των ιών HPV: οι χαμηλού κινδύνου καλοήθεις αλλοιώσεις και οι υψηλού κινδύνου για εμφάνιση βλαβών που μπορούν να οδηγήσουν σε κακοήθεια. Τα στελέχη χαμηλού κινδύνου είναι υπεύθυνα για την εμφάνιση κονδυλωμάτων στα γεννητικά όργανα, για υποτροπιάζουσα αναπνευστική θηλωμάτωση (RRP), καθώς και χαμηλού βαθμού τραχηλικές αλλοιώσεις. Δύο τύποι, οι 6 και 11, είναι υπεύθυνοι για πάνω από το 90% των γεννητικών κονδυλωμάτων και τις περισσότερες περιπτώσεις RRP. Αυτοί είναι λιγότερο πιθανό να έχουν δυναμικό κακοήθειας.
Δεκατρείς τύποι του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων HPV (δηλαδή οι 33, 35, 39, 40, 43, 45, 51-56, 58) έχουν μέτριο κίνδυνο για νεοπλασματική εξαλλαγή, ενώ οι 16 και 18 θεωρούνται υψηλού κινδύνου. Πάνω από το 70% των καρκίνων τραχήλου της μήτρας, του κόλπου και του πέους προκαλούνται από αυτούς τους 2 τύπους HPV. Μεγαλύτερα προβλήματα μπορούν να δημιουργηθούν όταν συνυπάρχουν πολλοί τύποι του HPV στον ίδιο ασθενή (10-15%), αλλά και από την έλλειψη επαρκών πληροφοριών σχετικά με το ογκογόνο δυναμικό πολλών τύπων και τις διαρκείς ανακαλύψεις σχετικά με την παθολογία του ιού. Για παράδειγμα, το κακοήθες δερματικό βλαστίδωμα, η σμηγματορροϊκή κεράτωση και όγκος Buschke-Lowenstein έχουν συνδεθεί με μολύνσεις από τον HPV.
Η μποουενοειδής βλατίδωση, που εκδηλώνεται με τραχύ βλατιδώδη εξανθήματα, θεωρείται ένα καρκίνωμα in situ ή ενδοεπιθηλιακό καρκίνωμα που είναι μια προ-κακοήθης κατάσταση, κατά την οποία κυτταρολογικά ευρήματα υποδεικνύουν μεν κακοήθεια, αλλά δεν υπάρχει εμφανής παθολογοανατομικά ρήξη της βασικής μεμβράνης του επιθηλίου.
Η σμηγματορροϊκή κεράτωση παλαιότερα θεωρούνταν μια καλοήθης δερματική εκδήλωση της μόλυνσης. Πλέον είναι γνωστό ότι οι τραχείς πλάκες που προκαλεί έχουν μολυσματικό και ογκογόνο δυναμικό.
Οι όγκοι Buschke-Lowenstein είναι ευμεγέθεις που εμφανίζονται στη γεννητική ή περιπρωκτική περιοχή και, παρά την καλοήθη ιστολογική τους εικόνα, συμπεριφέρονται επιθετικά και είναι δυνατόν να εξαλλαγούν σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
«Με την εμφάνιση, λοιπόν, οποιουδήποτε ύποπτου εξανθήματος πρέπει να αναζητούμε ιατρική βοήθεια, προκειμένου να εξακριβώσουμε εάν πρόκειται για μόλυνση από τον ιό HPV, αλλά και τον τύπο αυτού, ώστε να προλάβουμε τυχόν ατυχή εξέλιξη της πάθησης», τονίζει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος. Όμως, παρά τη θεραπεία, πολλές περιπτώσεις των γεννητικών κονδυλωμάτων δεν ανταποκρίνονται ή επανεμφανίζονται. Το ποσοστό υποτροπής υπερβαίνει το 50% μετά από 1 χρόνο και έχει αποδοθεί, μεταξύ άλλων, σε έλλειψη θεραπείας του συντρόφου, μακρά περίοδο επώασης του ιού HPV, ανοσοκαταστολή του ασθενή και ελλιπή θεραπεία σε ορισμένες μολυσμένες περιοχές.
«Υπάρχουν αποτελεσματικές μέθοδοι για τη θεραπεία των οξυτενών κονδυλωμάτων, όπως είναι η εφαρμογή του υπερπαλικού LASER CO2 και η χρήση ραδιοσυχνοτήτων (RF), οι οποίες είναι ανώδυνες και με άριστα αισθητικά αποτελέσματα. Όταν η μόλυνση εντοπίζεται στον πρωκτό, επιβάλλεται η ενδοπρωκτική επισκόπηση, ώστε να αφαιρεθούν τυχόν κονδυλώματα από τη συγκεκριμένη περιοχή ούτως ώστε για να μην αποτελέσουν αιτία υποτροπών της νόσου», προσθέτει.
Μετά τη θεραπεία και για την εξάλειψη πιθανών υπολειμματικών βλαβών, καθώς και βλαβών που βρισκόταν σε λανθάνουσα κατάσταση, απαιτείται επανεξέταση κάθε μήνα για τους επόμενους 8 μήνες, διότι ο χρόνος επώασης του ιού κυμαίνεται από 1-8 μήνες.
«Εάν αμελήσουμε τη θεραπεία των κονδυλωμάτων και προκύψει καρκίνος του πρωκτού, η αντιμετώπισή του εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου και γίνεται με χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία. Καλό είναι λοιπόν να θεραπεύουμε οποιαδήποτε βλάβη έγκαιρα και αποτελεσματικά και στους δύο συντρόφους, προκειμένου να αποφύγουμε δυνητικά απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις», καταλήγει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.
