της Γιάννας Σουλάκη
Πόσο χρόνο πρέπει να περνούν μπροστά στις οθόνες τα παιδιά γενικότερα, αλλά κυρίως αυτά που είναι κάτω από 2 ετών, ώστε να μην αντιμετωπίσουν μεγαλώνοντας προβλήματα συγκέντρωσης, ή υπερκινητικότητας;
Είναι μια ανησυχία που καταβάλλει συχνά τους γονείς. Οι έρευνες μέχρι σήμερα, δεν είναι τόσο διαφωτιστικές και δεν έχουν καταφέρει να δώσουν πειστικές απαντήσεις, καθώς η μαζική εισβολή των οθονών στη ζωή μας, με την επικράτηση των smartphones και των tablets είναι πολύ πρόσφατη, μόλις από το 2011.
Η τεχνολογία, λοιπόν, έχει αλλάξει τον τρόπο που βλέπουμε τηλεόραση και βίντεο, που παίζουμε παιχνίδια ή πλοηγούμαστε στο internet, σε τόσο μεγάλο βαθμό που οι περισσότεροι άνθρωποι ακόμη και οι μεγάλοι, έχουν την αίσθηση ότι βρίσκονται διαρκώς «κολλημένοι» μπροστά στις οθόνες τους.
Υπάρχει, όμως, κάτι που δεν έχει αλλάξει, λένε οι ειδικοί: κι αυτό είναι η διαδικασία μάθησης και ανάπτυξης των μικρών παιδιών. Ερευνες για την λειτουργία του εγκεφάλου επιβεβαιώνουν ότι τα παιδιά ηλικίας κάτω των 2 ετών, εξαντλούν το μάξιμουμ των δυνατοτήτων τους για μάθηση, μεσα από την διαδικασία της πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνίας: μέσα από την ομιλία, το τραγούδι, την ανάγνωση βιβλίων και το παιχνίδι. Ετσι, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (ΑΑΡ), συνιστά τα παιδιά κάτω των 2 ετών να περνούν τον λιγότερο δυνατό χρόνο μπροστά στις οθόνες, ενώ δεν πρέπει να μένουν ποτέ μόνα τους μπροστά σε μία οθόνη, αλλά πάντα με την παρέα ενός μεγαλύτερου ή γονέα.
Οι καλές και οι κακές συνήθειες εγκαθίστανται σε πολύ πρώιμες ηλικίες, υποστηρίζουν οι ειδικοί και οι μελέτες δείχνουν ότι η υπερβολική χρήση των μέσων ενημέρωσης, μπορεί να οδηγήσει σε μαθησιακά προβλήματα, αλλά και προβλήματα συγκέντρωσης και προσοχής στα μεταγενέστερα σχολικά χρόνια. Ο υπερβολικός χρόνος μπροστά σε smartphones, tablets αλλά και στην τηλεόραση, μπορεί επίσης, να έχει μακροχρόνιες συνέπειες στην ομιλία, το διάβασμα, αλλά ακόμα και στην βραχυπρόθεσμη μνήμη.
Για όλους τους παραπάνω λόγους μία από τις πιο έντονες προειδοποιήσεις της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής είναι να μην υπάρχει σε καμία περίπτωση τηλεόραση ή άλλη οθόνη στο δωμάτιο του παιδιού, σε όποια ηλικία και αν βρίσκεται.
Τι γίνεται, όμως, με την «καλή πλευρά» της τηλεόρασης, τα εκπαιδευτικά βίντεο και παιχνίδια, που είναι σχεδιασμένα για να διδάξουν τα παιδιά; Η επιστήμη υποστηρίζει ότι ακόμη και τα υψηλής ποιότητας εκπαιδευτικά μέσα, δεν έχουν θετική επίδραση μέχρι την ηλικία των 2 ετών. Τα μωρά μπορεί να είναι σε θέση να κοιτάζουν τα φωτεινά χρώματα και την κίνηση, αλλά το μυαλό τους δεν μπορεί επεξεργαστεί αυτά τα δεδομένα, ώστε να υπάρχει κάποιο θετικό νόημα σ''αυτές τις δραστηριότητες.
Η σύσταση των επιστημόνων είναι κατηγορηματική : ιδανικός χρόνος είναι ο μηδενικός χρόνος μπροστά στις οθόνες, συμβουλεύει η ΑΑΡ. Τα βρέφη και τα νήπια να παρακολουθούν παιχνίδια και βίντεο στα μέσα ενημέρωσης, πάντα και υποχρεωτικά με την παρέα και την ταυτόχρονη αλληλεπίδραση με έναν γονέα.
Μία στις τόσες, μπορεί να είναι διασκεδαστικό να παρακολουθείτε μαζί με το παιδί σας ένα πρόγραμμα υψηλής ποιότητας (π.χ. μια διδακτική ή ευχάριστη ταινία κινουμένων σχεδίων) εφ ''όσον επικοινωνείτε ταυτόχρονα μαζί του την ώρα που παρακολουθείτε. Ενώ πολλές οικογένειες χαλαρώνουν τα όρια παραμονής μπροστά στην οθόνη κατά τη διάρκεια μεγάλων πτήσεων ή ταξιδιών με το αυτοκίνητο, όπου τα παιδιά πρέπει να κάθονται ασφαλή στις θέσεις τους και κυρίως όταν δεν πρέπει να ενοχλούν τους υπόλοιπους συνεπιβάτες.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ως γονείς, είμαστε τελικά εμείς τα πρότυπα για τα παιδιά μας και γι''αυτό, πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο τρόπος με τον οποίο εμείς χρησιμοποιούμε αυτά τα τεχνολογικά εργαλεία, μπορεί να δώσει το κακό παράδειγμα στα παιδιά μας και τελικά αυτό να έχει την πιο καθοριστική αρνητική επίδραση πάνω τους.
Ποιος δεν έχει απομονωθεί ανταλλάσσοντας μηνύματα στο κινητό του, ή διαβάζοντας κάποιο άρθρο ή post στα social media; Κρατήστε στο μυαλό σας αυτό: τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού περνούν πολύ γρήγορα και τα παιδιά μας θέλουν χρόνο με μας, περισσότερο από οτιδήποτε άλλη δραστηριότητα. Μας χρειάζονται δίπλα τους, για να τα βοηθήσουμε να μάθουν τον κόσμο και να αναπτυχθούν. Η οθόνη, δεν μπορεί να μας αντικαταστήσει ποτέ!
