Της Γιάννας Σουλάκη
Αυτές τις ημέρες οι απανωτές τραγικές ειδήσεις μας χτυπούν αλύπητα: Την Κυριακή τρεις αστυνομικοί πυροβολήθηκαν θανάσιμα στη Λουιζιάνα, ενώ είχε προηγηθεί η πολύνεκρη απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία την Παρασκευή, ενώ πριν είχε συμβεί η παράλογη σφαγή δεκάδων αθώων ανθρώπων στη Νίκαια της Γαλλίας.
Όμως και πιο πριν, δεν ήμασταν και τόσο ανεπηρέαστοι από μία σειρά άλλων τραγικών γεγονότων που συνέβησαν, όπως ο θάνατος πέντε αστυνομικών από ελεύθερους σκοπευτές στο Ντάλας, οι πυροβολισμοί κατά μαύρων σε Μινεσότα και Λουιζιάνα, η βόμβα σε αυτοκίνητο στη Βαγδάτη και η μαζική δολοφονία στο gay club του Ορλάντο. Κι ίσως κι ένα σωρό άλλες πράξεις βίας που συμβαίνουν, π.χ. ληστείες και δολοφονίες, τις οποίες μαθαίνουμε καθημερινά και μας συνταράσσουν σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.
Ακόμη, όμως, κι αν οι μαζικές βίαιες επιθέσεις συμβαίνουν πλέον πιο συχνά απ' ότι στο παρελθόν, εξακολουθούν να μας επηρεάζουν βαθιά ψυχολογικά, να μας προκαλούν δυνατά συναισθήματα, άγχος και μια σειρά από άλλες δυσάρεστες καταστάσεις που οι άνθρωποι προσπαθούν να διαχειριστούν, όταν μαθαίνουν δυσάρεστες ειδήσεις.
«Οι άνθρωποι αισθάνονται απελπισμένοι και ότι τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει προς το καλύτερο. Ένα συναίσθημα που είναι πραγματικά δυσάρεστο», λέει η Joan Cook, αναπληρώτρια καθηγήτρια ψυχιατρικής στο Yale School of Medicine, ειδικευμένη στο μετα-τραυματικό στρες (PTSD) και επιστημονική συνεργάτης του περιοδικού TIME.
«Για κάποιους είναι περισσότερο από αυτό που μπορούν να αντέξουν», συμπληρώνει.
Η Dr. J. Cook λέει ότι οι τραγωδίες που συμβαίνουν σε όλο τον κόσμο και προβάλλονται στις ειδήσεις, «αυξάνουν την γενική ανησυχία, τη θλίψη και το θυμό».
Μια μελέτη που έγινε τον Αύγουστο του 2014, για παράδειγμα, διαπίστωσε ότι όσοι εθελοντές εκτέθηκαν σε έντονη εικονική βία ανέπτυξαν συναισθήματα οδύνης και άγχους, τα οποία τους προκάλεσαν αλυσιδωτά προβλήματα υγείας: από υψηλή αρτηριακή πίεση και κρίσεις πανικού, μέχρι ναυτία και μυϊκή ένταση.
Ποιος είναι, όμως, ο υγιέστερος τρόπος να αντισταθούμε στο συναίσθημα ότι όλα γύρω μας βρίσκονται σε απόλυτο χάος;
Να θυμάστε ότι δεν είστε μόνοι
Η καθηγήτρια J. Cook υποστηρίζει ότι είναι καλό να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας κατ'' αρχήν ότι είναι απόλυτα φυσιολογικό να αισθανόμαστε απελπισία και οδύνη γι'' αυτά που συμβαίνουν γύρω μας. «Είμαστε συναισθηματικά θερμόμετρα», λέει.
«Πώς μπορείς να μην αισθάνεσαι τίποτα, όταν παρακολουθείς και ακούς τι συμβαίνει γύρω σου; Είναι σημαντικό οι άνθρωποι να ξέρουν ότι δεν είναι οι μόνοι που αισθάνονται έτσι».
Κάτι άλλο που είναι, επίσης σημαντικό, είναι το πώς αντιδρούμε. «Κατανοώ τους ανθρώπους που θέλουν να 'μουδιάσουν' τον πόνο που αισθάνονται και απομονώνονται στο σπίτι τους πίνοντας ή όταν καταφεύγουν σε άλλες επικίνδυνες συμπεριφορές», λέει η Dr.Cook. «Αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να φαίνεται ότι ωφελούν βραχυπρόθεσμα, αλλά σίγουρα βλάπτουν μακροπρόθεσμα». Βρίσκοντας άλλους τρόπους για να αντιμετωπίζουμε το στρες, όπως να μιλήσουμε σε κάποιον φίλο μας ή ένα υποστηρικτικό πρόσωπο που μας κατανοεί, μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμο. «Ένα σημαντικός προγνωστικός παράγοντας επιτυχούς αντιμετώπισης του άγχους, είναι το υποστηρικτικό ανθρώπινο δίκτυο», λέει η ίδια.
Είναι πολύ βοηθητικό να παραμείνετε για λίγο offline
Ποτέ δεν ήταν τόσο εύκολο όσο στις μέρες μας, να ενημερωνόμαστε διαρκώς για το τι συμβαίνει σε πραγματικό χρόνο, αλλά αυτό δεν είναι πάντα το καλύτερο για την ψυχική μας υγεία. Μια μελέτη που έγινε τον Μάιο του 2015 διαπίστωσε ότι η προβολή ειδήσεων βίας από τα social media συνδέθηκε με υψηλότερα ποσοστά μετα-τραυματικού στρες στους ανθρώπους. «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν ελεύθερα την προβολή ιστοριών και εικόνων βίας, τις οποίες το κοινό παρακολουθεί, χωρίς να καλύπτονται οι τρομακτικές και απάνθρωπες λεπτομέρειές τους», λέει η συγγραφέας της μελέτης Pam Ramsden από το Πανεπιστήμιο του radford σε δήλωσή της: «Όποιος παρακολουθεί αυτά τα γεγονότα, συναισθάνεται την αγωνία εκείνων που ζουν άμεσα αυτές τις βίαιες πράξεις και κάτι τέτοιο μπορεί να έχει ισχυρό αντίκτυπο στην καθημερινή του ζωή», υποστήριξε στα συμπεράσματα της μελέτης της.
«Η υπερβολική παρακολούθηση των ειδήσεων στην τηλεόραση, λοιπόν, αλλά και η ανάγνωση ειδήσεων σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή δεν απαλλάσσει από το άγχος, αντίθετα κάνει τα πράγματα χειρότερα», λέει η Dr. Joan Cook, η οποία συμβουλεύει τους ανθρώπους που θέλουν να είναι ενημερωμένοι να παίρνουν την ενημέρωση σε δόσεις: «Αυτό σημαίνει 10 λεπτά την ημέρα ή το πολύ δύο φορές την ημέρα. Όχι 10 λεπτά κάθε ώρα», υποστηρίζει.
Κάντε πράγματα που σας κάνουν να αισθάνεστε ζωντανοί και υγιείς
Να κάνετε κάτι που ξέρετε ότι σας βοηθά να αισθάνεστε καλύτερα, όπως να κάνετε έναν καλό ύπνο, ή να χαλαρώσετε με μια δραστηριότητα που σας ευχαριστεί πολύ, μακριά από την πηγή του στρες και του άγχους. Χρήσιμο για την συναισθηματική σας ισορροπία μπορεί να αποδειχθεί, το να κρατάτε μια ρουτίνα στην καθημερινότητά σας, ό,τι κι αν συμβαίνει γύρω σας. «Καλό είναι να συμμετέχετε σε όσα συμβαίνουν στον κόσμο μας, αλλά είναι εξίσου σημαντικό να μην χάνετε και την επαφή σας με την πραγματικότητα και τον έλεγχο της ζωής σας», συμβουλεύει η ψυχίατρος. «Βεβαιωθείτε ότι τρώτε καλά και κοιμάστε επαρκώς. Μην ξενυχτάτε παρακολουθώντας τις ειδήσεις», συμπληρώνει
Ακόμα και εν μέσω μιας τραγωδίας που εξελίσσεται online, το να βρίσκετε πάντα υγιείς τρόπους να ασχολείστε με τη συναισθηματική σας ισορροπία, μπορεί να έχει μικρή μεν, αλλά τελικά ουσιαστική θετική επίδραση. «Πάντα θα υπάρχουν άσχημα γεγονότα, κι αυτό είναι καλό, γιατί υπάρχουν πάντα θέματα προς επίλυση στον κόσμο μας. Εγώ είμαι εθελόντρια», εξομολογείται η καθηγήτρια, «κι αυτό με κάνει να νοιώθω ότι είμαι μέρος της επίλυσης ενός προβλήματος», λέει. «Προσπαθήστε, λοιπόν, κι εσείς να μείνετε με τα πόδια σας γερά και σταθερά στη γη, κι εκεί όπου κρύβεται το πραγματικό νόημα και σκοπός».
