Κοινωνικά απομονωμένοι, μοναχικοί άνθρωποι είναι πιο πιθανό να πεθάνουν νωρίς, λέει νέα μεγάλη μελέτη.
Η κοινωνική απομόνωση αύξησε τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου κατά 32%, και η μοναξιά αύξησε τον κίνδυνο θανάτου κατά 14%, σύμφωνα με τη μελέτη που δημοσιεύτηκε την προηγούμενη Δευτέρα σε ηλεκτρονική έκδοση του Nature Human Behaviour. Οι ερευνητές συνδύασαν δεδομένα για περισσότερους από 2 εκατομμύρια ενήλικες από 90 προηγούμενες μελέτες που δημοσιεύθηκαν από το 1986 έως το 2022.
Η μελέτη βρήκε επίσης πολλές σχέσεις μεταξύ της κοινωνικής απομόνωσης, της μοναξιάς, του καρκίνου, των καρδιακών προβλημάτων και του θανάτου.
Η κοινωνική απομόνωση αύξησε τον κίνδυνο να πεθάνει κάποιος από καρκίνο κατά 24%, ή από καρδιακά προβλήματα κατά 34%. Η μοναξιά αύξησε τον κίνδυνο να πεθάνει κάποιος από καρκίνο κατά 9%.
Τα άτομα με καρδιακά προβλήματα είχαν 28% αυξημένο κίνδυνο θανάτου από οποιαδήποτε αιτία (όχι μόνο από καρδιακή πάθηση) εάν ήταν κοινωνικά απομονωμένοι και είχαν 51% αυξημένο κίνδυνο θανάτου από καρκίνο του μαστού. Τα άτομα με καρκίνο του μαστού είχαν 33% αυξημένο κίνδυνο θανάτου λόγω αιτίας που σχετίζεται με τον καρκίνο, εάν ήταν κοινωνικά απομονωμένοι.
Οι ερευνητές όρισαν την κοινωνική απομόνωση ως έλλειψη (ή περιορισμό) κοινωνικής επαφής με άλλους ανθρώπους, όπως το να έχεις ένα μικρό κοινωνικό δίκτυο, σπάνιες κοινωνικές επαφές ή να ζεις μόνος. Η μοναξιά ορίστηκε ως το αίσθημα άγχους λόγω της ύπαρξης λιγότερων κοινωνικών σχέσεων από τις επιθυμητές. Η κοινωνική απομόνωση θεωρείται ότι έχει αντικειμενικά χαρακτηριστικά, όπως ένας συγκεκριμένος αριθμός σχέσεων, ενώ η μοναξιά έχει υποκειμενικά χαρακτηριστικά που μετρούνται από το πώς νιώθουν οι άνθρωποι για τις σχέσεις τους.
Προηγούμενη έρευνα έχει συνδέσει την κοινωνική απομόνωση και τη μοναξιά με άσχημα αποτελέσματα υγείας.
Οι ερευνητές σημείωσαν τέσσερα σημαντικά πιθανά πράγματα που συνδέουν την κοινωνική απομόνωση, τη μοναξιά και τον κίνδυνο θανάτου:
Μεταβλημένα επίπεδα της ορμόνης του στρες, κορτιζόλης, η οποία επηρεάζει τα επίπεδα γλυκόζης ενός ατόμου, το μεταβολισμό, τη φλεγμονώδη απόκριση, το αναπαραγωγικό σύστημα και το καρδιαγγειακό σύστημα.
Επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, ιδιαίτερα αργότερα στη ζωή, όπως η κατάθλιψη και η γνωστική έκπτωση.
Επιβλαβείς συμπεριφορές όπως το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ, η κακή διατροφή και η μειωμένη άσκηση.
Λιγότερες πιθανότητες λήψης ιατρικής φροντίδας ρουτίνας ή έκτακτης ανάγκης λόγω μικρού κοινωνικού δικτύου
Οι συγγραφείς έγραψαν ότι οι μοναχικοί ή κοινωνικά απομονωμένοι άνθρωποι είναι επίσης πιο πιθανό να λάβουν κακή ιατρική φροντίδα.
«Η κακή φροντίδα που παρέχεται από επαγγελματίες υγείας που αντιλαμβάνονται αυτή την ομάδα ως δύσκολη στη θεραπεία ή χρονοβόρα επιδεινώνει περαιτέρω τα δυσμενή αποτελέσματα για την υγεία», έγραψαν.
Οι ερευνητές, από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο Harbin στην Κίνα, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι μια «μεγαλύτερη εστίαση στην κοινωνική απομόνωση και τη μοναξιά μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της ευημερίας των ανθρώπων» και στην μείωση κίνδυνου θανάτου.
Περίπου 2,5 εκατομμύρια άτομα στη χώρα μας έχουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Υγείας.
Το Υπουργείο Υγείας και το Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), ανέλαβαν την πρωτοβουλία για την οργάνωση και λειτουργία προγράμματος βοήθειας, συμβουλευτικής, ψυχολογικής και κοινωνικής στήριξης των συμπολιτών μας μέσω τηλεφώνου της τηλεφωνικής γραμμής 10306.
Η τηλεφωνική γραμμή βοήθειας προσφέρει τη δυνατότητα διαλόγου, συμβουλών και ελπίδας με ειδικούς συμβούλους και δίνει τη δυνατότητα σε άτομα, που αντιμετωπίζουν κάποιο θέμα ψυχικής υγείας, για παράδειγμα παθολογικό άγχος, παθολογικό φόβο, πανικό, να μιλήσουν, να στηριχθούν και να έρθουν πιο κοντά στη λύση του προβλήματος.
Η υπηρεσία της τηλεφωνικής υποστήριξης, οργανώνεται υπό τις επιστημονικές κατευθύνσεις και την εποπτεία της Α΄ Ψυχιατρικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Επίσης, σε επιστημονικό και επιχειρησιακό επίπεδο, συνεργάζονται η Ομοσπονδία Φορέων Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης & Ψυχικής Υγείας «ΑΡΓΩ», η οποία συμμετέχει με πάνω από 160 ειδικούς από 40 φορείς, το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), ο μη κερδοσκοπικός Σύλλογος «Το Χαμόγελο του Παιδιού», καθώς και μεγάλος αριθμός εθελοντών ψυχολόγων.
Οι πολίτες, όταν νοιώσουν την ανάγκη, μπορούν να καλέσουν στην τηλεφωνική γραμμή 10306, όπου θα έχουν τις παρακάτω επιλογές:
- Παροχή ψυχολογικής στήριξης: 24ωρη λειτουργία.
- Παροχή ψυχιατρικής βοήθειας σε πάσχοντες από ψυχικό νόσημα: λειτουργία από 08.00 έως 20.00.
- Παροχή ψυχολογικής στήριξης παιδιών και οικογενειών: 24ωρη λειτουργία.
- Παροχή ψυχολογικής στήριξης υγειονομικού προσωπικού: λειτουργία από 08.00 έως 20.00.
- Παροχή κοινωνικής στήριξης: λειτουργία από 08.00 έως 20.00.
Τι συμβαίνει κατά την αντιμετώπιση της κατάθλιψης με φάρμακα
Αντικαταθλιπτικά είναι τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της κατάθλιψης.
Υπάρχει μια ποικιλία φαρμάκων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία της κατάθλιψης. Όλα αυτά τα αντικαταθλιπτικά δρουν για να εξαλείψουν ή να μειώσουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Πώς επιλέγει ο γιατρός ποιο αντικαταθλιπτικό να χορηγήσει;
Ο γιατρός επιλέγει ποιο αντικαταθλιπτικό φάρμακο θα συστήσει με βάση τα συμπτώματα, την παρουσία άλλων ιατρικών καταστάσεων, τα άλλα φάρμακα που λαμβάνονται και τις πιθανές παρενέργειες. Εάν κάποιος είχε κατάθλιψη στο παρελθόν, ο γιατρός θα συνταγογραφήσει συνήθως το ίδιο φάρμακο στο οποίο ανταποκρίθηκε στο παρελθόν. Εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό κατάθλιψης, τα φάρμακα που ήταν αποτελεσματικά στη θεραπεία των μελών της οικογένειας μπορεί να είναι ένας παράγοντας που συνήθως λαμβάνεται υπόψη για την επιλογή του κατάλληλου φαρμάκου.
Συνήθως το άτομο με κατάθλιψη θα αρχίσει να παίρνει το φάρμακο σε χαμηλή δόση. Η δόση θα αυξηθεί σταδιακά μέχρι να αρχίσει το άτομο να βλέπει βελτίωση (εκτός εάν εμφανιστούν σημαντικές παρενέργειες).
Πόσο καιρό θα πρέπει να παίρνει κάποιος αντικαταθλιπτικά;
Προκειμένου να είναι αποτελεσματικά και να αποτραπεί η επανεμφάνιση της κατάθλιψης, τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα γενικά συνταγογραφούνται για έξι μήνες έως ένα έτος σε άτομα που λαμβάνουν θεραπεία κατάθλιψης για πρώτη φορά. Συνήθως, αυτά τα φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται τακτικά για τουλάχιστον έναν έως δύο μήνες πριν τεθεί σε ισχύ το πλήρες όφελός τους. Συνήθως το άτομο παρακολουθείται στενά κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου για να εντοπιστεί η ανάπτυξη παρενεργειών και να προσδιοριστεί η αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Όταν το άτομο με κατάθλιψη και ο γιατρός διαπιστώσουν ότι είναι καλύτερα και έχει μείνει καλά χωρίς υποτροπή για αρκετούς μήνες, ο γιατρός μπορεί να μειώσει σταδιακά τα φάρμακά του. Μόλις ο γιατρός αποφασίσει ότι είναι ασφαλές για το άτομο να σταματήσει να παίρνει το φάρμακό του εντελώς, θα πρέπει να συνεχίσει να παρακολουθείται κατά τη διάρκεια περιοδικών συναντήσεων παρακολούθησης (περίπου κάθε τρεις μήνες) για την ανίχνευση τυχόν ενδείξεων υποτροπής της κατάθλιψης.
Δεν πρέπει ποτέ να διακοπεί οποιοδήποτε φάρμακο χωρίς να μιλήσει το άτομο που λαμβάνει τη θεραπεία, πρώτα με το γιατρό. Τα περισσότερα αντικαταθλιπτικά μειώνονται σταδιακά όταν λαμβάνεται η απόφαση να τα σταματήσουν. Εάν σταματήσει κάποιος απότομα να παίρνει κάποια αντικαταθλιπτικά, μπορεί να εμφανίσει σωματικά συμπτώματα όπως ναυτία, ζάλη, πονοκέφαλο, συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη ή στομαχικές διαταραχές (που ονομάζεται «σύνδρομο διακοπής»). Ενώ τα συμπτώματα από την απότομη διακοπή γενικά δεν αποτελούν ιατρικό κίνδυνο, μπορεί να είναι μη εύκολα διαχειρήσιμα και να υποχωρήσουν μόλις ξαναρχίσει ένα φάρμακο.
Μπορεί να συνιστάται μακροχρόνια θεραπεία με φάρμακα κατάθλιψης για την πρόληψη περαιτέρω επεισοδίων κατάθλιψης σε άτομα που έχουν ήδη υποφέρει από δύο ή περισσότερα επεισόδια μείζονος κατάθλιψης.
Είναι ασφαλή τα αντικαταθλιπτικά;
Όπως συμβαίνει με όλα τα φάρμακα, τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να έχουν παρενέργειες. Οι παρενέργειες ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο του αντικαταθλιπτικού που λαμβάνεται. Πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνουν αϋπνία, υπνηλία, ναυτία, αλλαγές βάρους και σεξουαλικά προβλήματα. Εάν κάποιος παίρνει ένα αντικαταθλιπτικό, καλό είναι να ρωτήσει το γιατρό εάν υπάρχουν ιδιαίτερες παρενέργειες που πρέπει να γνωρίζει.
Σε άτομα με διπολική διαταραχή, τα αντικαταθλιπτικά έχουν μικρό αλλά σημαντικό κίνδυνο πρόκλησης συμπτωμάτων μανίας ή υπομανίας και συνήθως δεν συνιστώνται αντικαταθλιπτικά χωρίς επίσης να λαμβάνουν σταθεροποιητή διάθεσης. Τα αντικαταθλιπτικά μπορεί επίσης να είναι λιγότερο αποτελεσματικά σε άτομα με διπολική παρά μονοπολική (μείζονα) κατάθλιψη και η μακροπρόθεσμη αξία και η ασφάλειά τους είναι πιο αμφιλεγόμενες και λιγότερο εδραιωμένες στη διπολική από τη μονοπολική κατάθλιψη.
Ο FDA ζήτησε από τους κατασκευαστές όλων των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων να θέσουν μια προειδοποίηση σε κουτί, που ονομάζεται προειδοποίηση μαύρου κουτιού, η οποία αναφέρει ότι τα αντικαταθλιπτικά έχουν αποδειχθεί ότι αυξάνουν την αυτοκτονική σκέψη και συμπεριφορά σε παιδιά και εφήβους και πρέπει να χρησιμοποιούνται με προσοχή.
Εάν κάποιο παιδί έχει κατάθλιψη, θα πρέπει να μιλήσει ο γονιός με το γιατρό για να διαπιστωθεί εάν η ψυχοθεραπεία, τα φάρμακα για την κατάθλιψη ή και τα δύο είναι κατάλληλα για το παιδί.
Μπορεί κάποιος να εθιστεί αν πάρει αντικαταθλιπτικά;
Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα δεν προκαλούν εθισμό, δεν έχουν ηρεμιστικό αποτέλεσμα και δεν προκαλούν ανάγκη για περισσότερα.
