Photo by frankieleon.
Της Γιάννας Σουλάκη
Το τραγικό πρόβλημα της αύξησης των ποσοστών αυτοκτονιών έχει ερευνηθεί εκτενώς τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα με την τρέχουσα οικονομική ύφεση. Η καταγραφή και η ανάλυση του θέματος «παράγοντες που καθιστούν κάποιον ευάλωτο στην αυτοκτονία» είναι σημαντική και επιτακτική ώστε να διερευνηθούν και να κατανοηθούν πλήρως οι λόγοι αυτής της αύξησης και να σωθούν στο μέλλον όσο το δυνατόν περισσότερες ανθρώπινες ζωές.
Τα οικονομικά προβλήματα πρώτος λόγος αυτοκτονιών
Μελέτη που έγινε λίγο μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης, τότε που τα περιστατικά αυτοχειρίας αυξήθηκαν δραματικά και απότομα, απέδειξε ότι τα οικονομικά προβλήματα ήταν ο βασικότερος λόγος που οδήγησε τους περισσότερους ανθρώπους σε απόπειρες αυτοκτονίας, σε σύγκριση με όλες τις άλλες ψυχολογικές συνθήκες που μπορεί να οδηγήσουν κάποιον να αποφασίσει την αυτοχειρία (εκτός από την κατάθλιψη).
Πιο συγκεκριμένα φάνηκε ότι τα Αγχώδη Ενεργά Γεγονότα (Stressful Live Events SLEs) που έχουν σχέση με οικονομικά θέματα βαρύνουν σημαντικά την απόφαση να δώσει κάποιος τέλος στη ζωή του. Και μπορεί κάποιος να αποφασίσει να βάλει τέλος στη ζωή του ανεξάρτητα από τη γενικότερη κατάσταση της ψυχικής του υγείας.
Στα Αγχώδη Ενεργά Γεγονότα περιλαμβάνονται γεγονότα που σχετίζονται με σημαντικές απώλειες στην οικονομική και συναισθηματική ζωή ή τη φυσική υγεία των ανθρώπων ή εάν έχουν υποστεί βία ή κακοποίηση. Όλοι αυτοί είναι προδιαθεσικοί παράγοντες για αυτοκτονία, με κυρίαρχο αυτό των οικονομικών, όπως προέκυψε από τη μελέτη.
Οι επιστήμονες από το Τμήμα Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Μanitoba του Καναδά, με επικεφαλής τον Dr.Yungqiao Wang, συνέλεξαν και ανέλυσαν δεδομένα από την Εθνική Επιδημιολογική Μελέτη για το Αλκοόλ και συναφείς παράγοντες, ώστε να διαπιστώσουν με ποιο τρόπο τελικά τα ενεργά αγχώδη γεγονότα καθορίζουν και επηρεάζουν τα ποσοστά αυτοκτονίας.
Μελετήθηκε η συχνότητα και το είδος των ενεργών στρεσογόνων γεγονότων που συνέβησαν σε πάνω από 34.000 άτομα κατά τους 12 μήνες πριν την έναρξη της μελέτης και διαπιστώθηκε ότι οι αγχωτικές οικονομικές συνθήκες και γεγονότα είχαν τη μεγαλύτερη επίδραση στις απόπειρες αυτοκτονίας, ενώ στη δεύτερη θέση με μικρή διαφορά έρχονται οι απόπειρες αυτοκτονίας που συμβαίνουν μετά από βίαιη επίθεση. Στις άλλες αιτίες που μπορούν να βάλουν κάποιον σε αυξημένο κίνδυνο για απόπειρα αυτοκτονίες εμπλέκονται: το μετατραυματικό στρες και οι διατροφικές διαταραχές.
Όσο περισσότερο άγχος, τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος
Ο Dr. Wang ανακάλυψε επίσης ότι ο κίνδυνος οι άνθρωποι να επιθυμούν να δώσουν τέλος στη ζωή τους αυξάνεται σε σχέση με τον αριθμό των Ενεργών Αγχωτικών Γεγονότων. Δηλαδή εάν οι συμμετέχοντες είχαν περισσότερα από τρία παρόμοια γεγονότα κατά το τελευταίο έτος, ήταν πιο πιθανόν να επιχειρήσουν την αυτοκτονία, ανεξάρτητα με την όποια γενική κατάσταση της ψυχικής υγείας τους.
Ο ερευνητής αναφέρει στα συμπεράσματά του ότι οι συνέπειες της νέας αυτής μελέτης είναι σημαντικές. Και πρόσθεσε: «Μέλη της οικογένειας και υγειονομικές αρχές θα πρέπει να ενημερωθούν γι'' αυτά τα ευρήματα, ώστε να εξασφαλιστεί ότι πρώιμα συμπτώματα (σκέψεις για αυτοκτονία) που μπορεί να εμφανιστούν μετά από ενεργά αγχωτικά γεγονότα πρέπει να τύχουν άμεσης αξιολόγησης και παρέμβασης, ώστε να αποτραπεί κάποια πιθανή απόπειρα αυτοκτονίας», λέει ο ερευνητής Dr. Wang.
Πρέπει να γίνει κατανοητό, υποστηρίζουν οι ερευνητές, ότι ο γενικός πληθυσμός κάτω από ψυχοπιεστικά γεγονότα είναι εξίσου ευάλωτος στην αυτοκτονία με όσους αγωνίζονται ενάντια σε ψυχολογικά προβλήματα και διατρέχει παρόμοιο κίνδυνο, λένε.
Τα στοιχεία για τις αυτοκτονίες στην Ελλάδα σταματούν το... 2012
Η χώρα μας στα χρόνια της ύφεσης –από τις χαμηλότερες θέσεις σε παλαιότερες δεκαετίες– βρέθηκε στην κορυφή της πυραμίδας των περισσότερων αυτοκτονιών, ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης.
Σύμφωνα με επίσημα στατικά στοιχεία από την Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) που δόθηκαν στη δημοσιότητα στα τέλη του 2015 από την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία και την Ψυχιατρική Εταιρεία Ανατολικής Ευρώπης και Βαλκανίων, στη δεκαετία 2001-2012 ο δείκτης αυτοκτονιών αυξήθηκε συνολικά κατά 43,9%. Συγκεκριμένα, σημειώθηκαν 4.641 αυτοκτονίες, εκ των οποίων οι 3.840 (82,7%) αφορούσαν άνδρες, ενώ οι αυτοκτονίες γυναικών ήταν 801 (17,3%), σημαντικά λιγότερες από αυτές των ανδρών. Ακόμη πιο συγκεκριμένα, η μεγαλύτερη αύξηση που ξεπέρασε το 35% παρατηρήθηκε τη διετία 2010-2012. Και τα στοιχεία σταματούν εδώ, δηλαδή 4 χρόνια πριν!
Και είναι να απορεί κανείς πως γίνεται, στοιχεία μελέτης που ολοκληρώθηκε το 2012 να δίνονται στη δημοσιότητα 3 χρόνια μετά. Και από το 2012 και ύστερα, να μην υπάρχει καμία νέα καταγραφή, τη στιγμή μάλιστα που ο αριθμός των θανάτων που καταγράφει καθημερινά σχεδόν το αστυνομικό δελτίο και σχετίζονται με την ύφεση, την ανεργία και την κατάθλιψη διαρκώς αυξάνεται.
Το 44% των Ελλήνων υποφέρει από αρνητικά συναισθήματα
Χαρακτηριστική της ψυχολογικής πίεσης και του άγχους που υφίστανται οι Έλληνες, όμως, είναι μία πρόσφατη μελέτη που έκανε στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς (Δεκέμβριος 2015) η GPO με ανάθεση της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας. Η μελέτη αποδεικνύει ότι η υγεία του ελληνικού πληθυσμού έχει πτωτική τροχιά, γεγονός το οποίο αποδίδεται στη μείωση των εισοδημάτων του μέσου Έλληνα.
Το 44% των Ελλήνων βιώνει αρνητικά συναισθήματα όπως ανασφάλεια, αγωνία, φόβο, θυμό, αγανάκτηση, απογοήτευση, πίκρα, θλίψη και άγχος εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, με το μεγαλύτερο ποσοστό να παρατηρείται σε άτομα με χαμηλότερο εισόδημα.
Σημαντικότατη αύξηση παρατηρήθηκε στα συμπτώματα άγχους (23,6%) και κατάθλιψης (16,1%), ενώ στην Εθνική Μελέτη Νοσηρότητας και Παραγόντων Κινδύνου (ΕΜΕΝΟ) της ίδιας χρονιάς (2015) αποδείχθηκε ότι το 25% των Ελλήνων αδυνατεί να λάβει τη θεραπεία του για λόγους κόστους ή να κάνει τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις. «Η ανεργία σαφώς συνδέεται με όλες αυτές τις καταστάσεις», ανέφεραν χαρακτηριστικά οι ερευνητές του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) που εκπόνησαν τη μελέτη.
