Τον σημαντικό ρόλο που καλείται να παίξει στα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία η ασφαλιστική αγορά, την πρόκληση της ψηφιακής μετάβασης, αλλά και την προοπτική του κλάδου μετά τις μεγάλες εξαγορές, αναλύει στο Liberal ο Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, Πρόεδρος της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος.
Συνέντευξη στην Αντιόπη Σχοινά
Κύριε Σαρρηγεωργίου, ποιες είναι οι βασικές προκλήσεις που καλείται ο ασφαλιστικός κλάδος να διαχειριστεί στο επόμενο διάστημα στην χώρα μας και από ποιες συνιστώσες υπαγορεύονται;
Ο κόσμος κινείται ταχύτατα και οι προκλήσεις για την ασφαλιστική αγορά είναι αρκετές. Ο απώτερος σκοπός μας και ταυτόχρονα η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η ανάπτυξη της ασφαλιστικής αγοράς που θα ωφελήσει και τους πολίτες και το Κράτος από πολλές απόψεις. Στην Ελλάδα υπάρχει πολύ μεγάλο κενό προστασίας (protection gap) σε πολλούς τομείς όπως είναι η κάλυψη της περιουσίας, η υγεία και η σύνταξη, οι αστικές ευθύνες. Το γεγονός αυτό αποδίδεται μεταξύ άλλων και στην έλλειψη ασφαλιστικής συνείδησης που έχουμε σα χώρα. Άρα η περαιτέρω ανάπτυξη της ασφαλιστικής συνείδησης των πολιτών παραμένει επίσης πρόκληση για εμάς.
Η ασφαλιστική αγορά έχει σημαντικό ρόλο να παίξει στα μεγάλα ζητήματα που μας απασχολούν ως κοινωνία:
- Στη διαχείριση των οικονομικών ζημιών των φυσικών καταστροφών οι οποίες είναι αποδεδειγμένα συχνότερες και σφοδρότερες ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής.
- Στη συμπλήρωση του συνταξιοδοτικού εισοδήματος των πολιτών.
- Στην υγεία.
Για να προχωρήσουν τα παραπάνω θέματα απαιτείται συνεργασία με την Πολιτεία και αναγνώριση του ρόλου της Ιδιωτικής Ασφάλισης στην κοινωνία και την οικονομία, κάτι που δεν έχει γίνει έως σήμερα.
Οι προκλήσεις βέβαια δεν σταματούν εδώ. Άλλα θέματα που μας απασχολούν είναι:
- Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, ο οποίος ήδη εξελίσσεται ραγδαία λόγω της πανδημίας, τόσο σε επίπεδο οργάνωσης όσο και ως τρόπος επικοινωνίας με τον πελάτη μέσω καινοτόμων υπηρεσιών και προϊόντων.
- Η συμμόρφωση στον τεράστιο όγκο κανονιστικών ρυθμίσεων και εποπτικών απαιτήσεων που αντιμετωπίζουμε καθημερινά και που απαιτούν χρόνο και κόστος.
- Το περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων.
- Η συμβολή του κλάδου στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί παγκοσμίως πρόκληση. Ποιος είναι ο ρόλος της παγκόσμιας και εγχώριας ασφαλιστικής αγοράς;
Πράγματι η κλιματική αλλαγή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η ανθρωπότητα καθώς απειλεί τη βιωσιμότητα στον πλανήτη. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής γίνονται αισθητές, με τη μορφή των ολοένα συχνότερων και ισχυρότερων φυσικών καταστροφών που πλήττουν τον πλανήτη.
Ο ρόλος της ασφαλιστικής αγοράς, τόσο της παγκόσμιας όσο και της εγχώριας, στην κλιματική αλλαγή είναι πολλαπλός:
- Ως μηχανισμού που καλύπτει τις οικονομικές ζημιές που έρχονται ως αποτέλεσμα των φυσικών καταστροφών: Η ασφαλιστική αγορά αποζημιώνει με ταχύτητα τις ασφαλισμένες περιουσίες που πλήττονται από τις εκάστοτε καταστροφές. Κι εδώ μιλάμε για φυσικές καταστροφές που θα εμφανίζονται συχνότερα ως απόρροια της κλιματικής αλλαγής όπως πλημμύρες, πυρκαγιές κ.ά. αλλά για τα ανεξάρτητα της κλιματικής αλλαγής φαινόμενα όπως ο σεισμός.
- Ως επενδυτή: Σε ευρωπαϊκό επίπεδο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η δράση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στον τομέα της κλιματικής αλλαγής, έχοντας ως σημείο αναφοράς τη Συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα. Στο πλαίσιο της δράσης αυτής έχει ενταχθεί το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βιώσιμη χρηματοδότηση. Στόχο του αποτελεί η άμεση εμπλοκή του συνόλου του χρηματοπιστωτικού συστήματος, άρα και των ασφαλιστικών επιχειρήσεων, στη διαμόρφωση μίας πιο πράσινης, καθαρής και σταθερής οικονομίας, κατευθύνοντας τις κεφαλαιακές ροές που κινούνται εντός αυτού προς βιώσιμες επενδύσεις, με άλλα λόγια προς πράσινες επενδύσεις.
Στο πλαίσιο αυτό εκτιμάται ότι 150 δισ. ευρώ της ευρωπαϊκής ασφαλιστικής αγοράς θα προωθούνται σε βιώσιμες επενδύσεις (εκτίμηση Insurance Europe). Επομένως, είναι δεδομένο ότι και η ελληνική ασφαλιστική αγορά μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο ως βιώσιμος επενδυτής στη χώρα μας.
- Ως τομέα που προωθεί την πρόληψη και την προετοιμασία για τις φυσικές καταστροφές.
- Ως χρηματοδότη επιστημονικών ερευνών και μέσω της προώθησης της πρόληψης.
Οι φυσικές καταστροφές βαίνουν αυξανόμενες στην χώρα μας κάθε χρόνο και περισσότερο. Μπορεί η πρόταση του ασφαλιστικού κλάδου για ΣΔΙΤ ως λύση για τη χρηματοδότηση ζημιών να προχωρήσει και αν ναι γιατί ακόμη δεν έχει προχωρήσει επί της ουσίας αυτό το σχέδιο;
Από το 1993 έως τον Αύγουστο του 2021, η ασφαλιστική αγορά έχει καταγράψει συνολικά 40 περιστατικά ιδιαίτερης σφοδρότητας (σεισμούς, βροχοπτώσεις, πυρκαγιές κ.ά), τα οποία έχουν επιφέρει σημαντικές απώλειες. Και σε αυτά δεν περιλαμβάνονται οι πρόσφατοι σεισμοί στην Κρήτη και οι πλημμύρες που έφερε η κακοκαιρία «Μπάλλος».
Μόνο το 2021 στην Ελλάδα είχαμε την κακοκαιρία Μήδεια με τις χιονοπτώσεις που δημιούργησαν μεγάλα προβλήματα, τις καταστροφικές πυρκαγιές του καλοκαιριού και τις πλημμύρες που προανέφερα.
Είναι σαφές πως αυξάνεται τόσο η συχνότητα όσο και η σφοδρότητα των φυσικών καταστροφών.
H ασφαλιστική αγορά διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην κάλυψη των οικονομικών ζημιών που έρχονται ως αποτέλεσμα των φυσικών καταστροφών, αποζημιώνοντας με ταχύτητα τις ασφαλισμένες περιουσίες που πλήττονται από τις εκάστοτε καταστροφές (πλημμύρες, πυρκαγιές κ.λπ). Ωστόσο, παρότι στην Ελλάδα είμαστε ιδιοκτήτες της κατοικίας μας σε ποσοστό 70%, ίσως το μεγαλύτερο στην Ευρώπη, το ποσοστό των ασφαλισμένων κατοικιών παραμένει πάρα πολύ χαμηλό. Το κράτος καλείται έπειτα από μια φυσική καταστροφή να αποκαταστήσει τις ζημιές στις κατοικίες των πολιτών, αλλά η στήριξη που προσφέρει συνήθως έρχεται αργά και δεν επαρκεί. Και βέβαια αυτοί που επιβαρύνονται τελικά είναι οι φορολογούμενοι πολίτες.
Το κόστος αυτών των καταστροφών, που μέχρι σήμερα καλύπτονται εν μέρει από το ίδιο το κράτος, θα μπορούσε να μεταφερθεί στην ασφαλιστική αγορά, αν η κυβέρνηση δώσει στους πολίτες κίνητρα να ασφαλίσουν τις κατοικίες τους, με το σχετικό ασφάλιστρο να εκπίπτει από τους φόρους. Η Κυβέρνηση έχει δεσμευτεί σχετικά με τη θέσπιση φορολογικών κινήτρων και είμαστε σε αναμονή της υλοποίησης αυτής της δέσμευσης.
Σε επόμενο στάδιο υποστηρίζουμε τη λύση που έχουν ακολουθήσει πολλές ανεπτυγμένες χώρες οι οποίες έχουν αντιληφθεί ότι μια ενδεχόμενη μεγάλη φυσική καταστροφή δεν θα μπορέσει να την καλύψει ούτε το Κράτος ούτε οι πολίτες από μόνοι τους : τη θέσπιση ενός συστήματος καθολικής κάλυψης κατοικιών έναντι των φυσικών καταστροφών το οποίο θα βασίζεται σε συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα. Μιλάμε για τη δημιουργία ενός εθνικού συστήματος καθολικής ασφάλισης των κατοικιών με την εμπλοκή της ασφαλιστικής αγοράς. Έχουμε κάνει σχετική μελέτη ξεκινώντας από την κάλυψη του σεισμού.
Σε κάθε περίπτωση το θέμα της κάλυψης των φυσικών καταστροφών είναι πολύ μεγάλο και σημαντικό και η συνεργασία με το Κράτος είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη χάραξη μίας ολοκληρωμένης στρατηγικής.
Η ψηφιακή επανάσταση φέρνει στην χώρα μας μεγάλες επενδύσεις και παγκόσμιους κολοσσούς. Πόσο έτοιμη είναι η ασφαλιστική αγορά για αυτή τη μετάβαση;
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί αναμφίβολα προτεραιότητα και ταυτόχρονα πρόκληση για την ασφαλιστική αγορά. Είναι μία πολύπλοκη διαδικασία η οποία προϋποθέτει στρατηγική κατεύθυνση, και βέβαια σημαντικές επενδύσεις καθώς και ειδικές δεξιότητες και ψηφιακές υποδομές.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η τεχνολογία οδηγεί τις εξελίξεις σε πολλούς κλάδους οικονομίας, και η ασφαλιστική αγορά δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση.
Η πλειοψηφία των ασφαλιστικών επιχειρήσεων που λειτουργούν στην Ελλάδα έχει προχωρήσει στα προγράμματα ψηφιακού μετασχηματισμού, μία διαδικασία που επιταχύνθηκε από την πανδημία COVID- 19.
Οι επιχειρήσεις της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς, έχουν ψηφιοποιήσει πολλές από τις λειτουργίες τους και αξιοποιούν με επιτυχία τις σημαντικές δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες. Αλλά όπως προανέφερα η ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι μια μακρά διαδικασία που χρειάζεται χρόνο για να ολοκληρωθεί.
Έχει λάβει χώρα τα τελευταία χρόνια ένας κύκλος εξαγορών με την είσοδο ξένων εταιρειών στον κλάδο. Θεωρείτε ότι έχει κλείσει αυτός ο κύκλος και γενικότερα η τάση συγκέντρωσης του κλάδου;
Πράγματι τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει μεγάλα «deals» στην ελληνική ασφαλιστική αγορά και δεν αποκλείεται να ακολουθήσουν και άλλα. Η ιδιωτική ασφάλιση, ως τομέας άμεσα συνυφασμένος με την εξέλιξη του ΑΕΠ, αναμένεται να έχει έντονα αναπτυξιακή πορεία κάτι το οποίο σε σημαντικό βαθμό επαληθεύουν οι πρόσφατες ανακατατάξεις στο ελληνικό ασφαλιστικό τοπίο. Πρόκειται για ένα απτό, κατά την άποψή μου, δείγμα εμπιστοσύνης ξένων επενδυτών στην αγορά μας και στις προοπτικές της.
Επιπλέον, ο έντονος ανταγωνισμός, το εξαιρετικά αυστηρό και απαιτητικό κανονιστικό πλαίσιο του κλάδου αλλά και οι χαμηλές αποδόσεις επενδύσεων δημιουργούν συνθήκες που ευνοούν τις τάσεις συγχωνεύσεων, εξαγορών και τα μεγαλύτερα σχήματα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχει χώρος και για τις μικρότερες, εξειδικευμένες ασφαλιστικές εταιρίες.
Οι ασφαλιστικές εταιρείες αποτελούν τον μεγαλύτερο θεσμικό επενδυτή στην Ελλάδα με επενδύσεις άνω των 17 δισ. Πόσο απέχουμε από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο; Μπορούν οι ελληνικές εταιρείες να τον προσεγγίσουν κατ΄ αναλογία και τι αυτό σημαίνει για την ελληνική οικονομία;
Η ασφαλιστική αγορά είναι πράγματι ο μεγαλύτερος θεσμικός επενδυτής και μάλιστα μακροπρόθεσμος και λειτουργεί διεθνώς ως ατμομηχανή της οικονομίας μέσω των υψηλών αποθεματικών που συγκεντρώνει. Λόγω της φύσης του αντικειμένου τους οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις υποχρεούνται από την νομοθεσία να τοποθετούν σημαντικά ποσά σε επενδύσεις μακράς πνοής ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις αντίστοιχα μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις τους.
Η ευρωπαϊκή ασφαλιστική αγορά διατηρεί 10,4 τρισ. ευρώ επενδύσεις (59% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ). (στοιχεία Insurance Europe 2019).
Η ελληνική ασφαλιστική αγορά διαθέτει 17,8 δισ. ευρώ επενδύσεις (10,6% του ΑΕΠ) (στοιχεία ΤτΕ 12.2020). Τα κεφάλαια αυτά έχουν τοποθετηθεί σε καταθέσεις και τίτλους τόσο βραχυχρόνιας όσο και μακροχρόνιας διάρκειας.
Η ασφαλιστική αγορά απέχει από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο : Στην Ευρώπη ο μέσος όρος των ασφαλίστρων προς το ΑΕΠ είναι στο 7% περίπου ενώ στην Ελλάδα 2,2%. Το μέσο κατά κεφαλήν ασφάλιστρο, δηλαδή τα χρήματα που ξοδεύει ετησίως ο μέσος Ευρωπαίος για ασφάλιση είναι €2.091 ενώ το ποσό αυτό στην Ελλάδα είναι €414 (στοιχεία 2019).
Μεγαλύτερη ανάπτυξη της ελληνικής ασφαλιστικής αγοράς σημαίνει περισσότερες επενδύσεις. Αν η ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς προσέγγιζε τον ευρωπαϊκό μέσο όρο τα €17,8 δισ. των επενδύσεων θα γινόντουσαν €107 δισ.!
Με τις κατάλληλες ενέργειες οι επενδύσεις της ασφαλιστικής αγοράς μπορούν να ενισχύσουν την ανάπτυξη της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Για το λόγο αυτό, ως Ένωση Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος δηλώνουμε το «παρών» και τη διάθεση να συζητήσουμε με την Κυβέρνηση πώς μπορούν οι επενδύσεις της ασφαλιστικής αγοράς να ενισχύσουν περαιτέρω την ανάκαμψη της χώρας.
