Την ώρα που ο Πούτιν θέτει σε κατάσταση συναγερμού τις πυρηνικές δυνάμεις της Ρωσίας, τα παγκόσμια χρηματιστήρια σημειώνουν ένα από τα γνωστά τους γρήγορα ράλι και κατορθώνουν να αντισταθμίσουν τις απώλειες που κατέγραψαν μετά το αρχικό σοκ της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Οι μεγαλύτεροι χρηματιστηριακοί δείκτες έχουν ανακάμψει, οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων που θεωρούνται ασφαλή καταφύγια, όπως τα γερμανικά, κινούνται ξανά ανοδικά, ο χρυσός υποχώρησε κάτω από τα 1.900 δολάρια, ενώ μέχρι και τα κρυπτονομίσματα αντιδρούν, με το Bitcoin να ενισχύεται προς τα 40.000 δολάρια, από τα 34.000 δολάρια που έφτασε στον απόηχο της ρωσικής εισβολής.
Τι ακριβώς συμβαίνει;
Η αλήθεια είναι ότι η εκτίμηση που κυριαρχούσε στον επενδυτικό κόσμο ήταν πως η Ρωσία θα περιοριζόταν κυρίως σε απειλές, ενδεχομένως και στην αναγνώριση της ανεξαρτησίας των περιοχών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, ενώ στο χειρότερο σενάριο θα σημειώνονταν μικρής κλίμακας συγκρούσεις κοντά στα σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας. Τελικά, η εισβολή των ρωσικών δυνάμεων έως το Κίεβο άλλαξε τα δεδομένα, σόκαρε τον πλανήτη και γύρισε το κλίμα υπέρ των ασφαλών καταφυγίων και κατά των assets υψηλότερου ρίσκου.
Ο πόλεμος όμως δεν έχει τελειώσει ενώ οι δραματικές ανθρωπιστικές του διαστάσεις είναι αδιαμφισβήτητες. Επίσης, ακόμη και αν υπάρξει αποκλιμάκωση μετά την συνάντηση των δύο πλευρών που συμφωνήθηκε χθες, ο φόβος έχει επιστρέψει στην Ευρώπη. Κάτι που δείχνει και η στροφή της Γερμανίας με τη δημιουργία ενός ταμείου ύψους 100 δισ. ευρώ που θα επενδύει στην άμυνα για να αντιμετωπιστεί η απειλή του Πούτιν, όπως τόνισε ο καγκελάριος Σολτς σε μια ιστορική ομιλία στην Bundestag.
Στον πόλεμο κάθε μέρα είναι διαφορετική και η παγκόσμια ανησυχία συντηρεί τη μεταβλητότητα. Γι’ αυτό το λόγο η βασική στάση των διαχειριστών κεφαλαίων σήμερα είναι η επιφυλακτικότητα. Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει το πως θα εξελιχθεί ο πόλεμος, κανείς δεν μπορεί να εκτιμήσει τις επιπτώσεις του και ταυτόχρονα ο κίνδυνος να εμφανίσει ξανά επιθετικές τάσεις ο Πούτιν στο μέλλον θα περιλαμβάνεται στο εξής στις πιθανές εστίες αβεβαιότητας.
Είναι πολύ πιθανό, λοιπόν, να μεταβάλλεται ακόμη και καθημερινά το επενδυτικό κλίμα για αρκετό καιρό ακόμη καθώς εκτός από τη ρωσική εισβολή, υπάρχει και ο πληθωρισμός που ήδη επηρεάζει την ανάπτυξη. Σε αυτή την ιδιαίτερα ρευστή κατάσταση, η Capital Economics παραθέτει ένα επενδυτικό εγχειρίδιο για τις πολύ δύσκολες καταστάσεις που βιώνει η Ευρώπη.
Ομόλογα: Ακόμη και αν η κατάσταση χειροτερέψει, δεν υπάρχουν - σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα - μεγάλα περιθώρια ανόδου για τις τιμές (και επομένως πτώσης των αποδόσεων) των κρατικών ομολόγων μεγαλύτερης διάρκειας. Αυτό συμβαίνει κυρίως γιατί οι επενδυτές, ακόμη και αν περιμένουν οι κεντρικές τράπεζες να αλλάξουν κατεύθυνση λόγω της ουκρανικής κρίσης και να μην προχωρήσουν σε απότομη σύσφιξη της πολιτικής, συνυπολογίζουν και τη συνεχιζόμενη άνοδο του πληθωρισμού κι έτσι οι αποδόσεις δεν θα υποχωρήσουν πολύ.
Μετοχές: Μοιάζει απίθανη μία σημαντική ανάκαμψη των μετοχών. Η Capital Economics επισημαίνει ότι παρά την αυξημένη μεταβλητότητα και αβεβαιότητα, τα χρηματιστήρια (με εξαίρεση της Μόσχας) δεν έχουν σημειώσει μεγάλη πτώση, όπως θα περίμενε κανείς, από την έναρξη των εχθροπραξιών. Επομένως, δεν υπάρχουν μεγάλα περιθώρια για ένα «ράλι ανακούφισης» στην περίπτωση που αποκλιμακωθεί η ένταση. Αν όμως ο πόλεμος συνεχιστεί, η ιστορία έχει δείξει ότι υπάρχουν μεγάλα περιθώρια πτώσης για τις μετοχές. Και αυτό γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι ο σημαντικότερος μετά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ. Τότε οι μεγάλοι χρηματιστηριακοί δείκτες κατέγραψαν απώλειες 20%-25%.
Στο μεταξύ, η πιθανότητα να δούμε μία περίοδο χαμηλών αποδόσεων στις μετοχές έχει αυξηθεί. Η επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων κατά της Ρωσίας οδηγεί σε έναν τοξικό συνδυασμό υψηλότερου πληθωρισμού, λιγότερο χαλαρής νομισματικής πολιτικής και χαμηλότερης ανάπτυξης στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Ο στασιμοπληθωρισμός της δεκαετίες του 1970 είχε ως αποτέλεσμα οι αμερικανικές μετοχές να δώσουν μηδενικές αποδόσεις στο μεγαλύτερο κομμάτι της δεκαετίας. Αν και δεν βρισκόμαστε ακόμη εκεί, είναι πολύ πιθανό να βιώσουμε μία μακρά περίοδο καθόλου εντυπωσιακών κερδών για τις μετοχές.
Ευρώπη: Το χτύπημα για την ανάπτυξη στην Ευρώπη θα είναι μεγαλύτερο από άλλες περιοχές του πλανήτη, ιδιαίτερα αν επιβληθούν κυρώσεις που θα πλήξουν τις εξαγωγές ενέργειας της Ρωσίας. Μεγαλύτερη αναμένεται να είναι και η ώθηση που θα δεχθεί ο πληθωρισμός στην Ευρώπη. Όμως οι μακροπρόθεσμες πληθωριστικές προσδοκίες είναι πολύ περισσότερο υπό έλεγχο στην Ευρώπη από άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες. Αυτό σημαίνει ότι εντέλει η ΕΚΤ ίσως επανέλθει πιο γρήγορα στα σχέδια σύσφιξης της πολιτικής με αποτέλεσμα οι αποδόσεις των κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης να αυξηθούν λιγότερο από άλλες περιφέρειες και το ευρώ να αποδυναμωθεί περαιτέρω.
