«Τη Δευτέρα, 19/10/1987, το απόγευμα είχα προγραμματισμένο ταξίδι για το Ντάλας, όπου την Τρίτη θα μιλούσα στην Ένωση Αμερικανών Τραπεζιτών…Η αγορά εκείνο το πρωί άνοιξε αδύναμα...Δεν είχα τηλέφωνο στο αεροπλάνο. Οπότε το πρώτο πράγμα που έκανα όταν έφθασα ήταν να ρωτήσω αυτούς που με υποδέχτηκαν, πώς πήγε τελικά το χρηματιστήριο; Εκείνος απάντησε, κάτω 508! Συνήθως όταν λέμε 508, εννοούμε 5,08 , άρα η αγορά είχε πέσει μόνο κατά 5 μονάδες. Ουφ, είπα, δεν άξιζε όλη η αγωνία που τραβήξαμε!
Καθώς πρόφερα τα λόγια μου όμως είδα ότι η έκφραση του προσώπου του δεν έδειχνε ανακούφιση. Η πραγματικότητα ήταν ότι η αγορά είχε πέσει 508 μονάδες-πτώση 22,5%, στη μεγαλύτερη μονοήμερη απώλεια της ιστορίας, μεγαλύτερη και από αυτή με την οποία ξεκίνησε η μεγάλη ύφεση με αφορμή τη Μαύρη Παρασκευή του 1929…Οι πιο δυσάρεστες συζητήσεις μου ήταν με χρηματιστές και τραπεζίτες που γνώριζα από χρόνια, που οι φωνές τους έτρεμαν από τον φόβο» αναφέρει στο βιβλίο του «Η εποχή των αναταράξεων» ο Άλαν Γκρίνσπαν (πρώην κεντρικός τραπεζίτης της Fed).
Το απόσπασμα από το βιβλίο του Άλαν Γκρίνσπαν παρουσιάζει με τον καλύτερο τρόπο αυτό που βιώνουν οι αγορές όταν καταρρέουν. Ο Σεπτέμβριος ήταν ένας καταστροφικός μήνας για το σύνολο των αξιών, καθώς όλα υποχώρησαν, όπως και όλα ανέβαιναν, μπροστά στην απειλή της συγκέντρωσης της απεριόριστης ρευστότητας από τις κεντρικές τράπεζες και της ανόδου των επιτοκίων. Αρνητικά επηρέασαν και οι απειλές για έναν καταστροφικό πυρηνικό πόλεμο και συνέχιση της ενεργειακής κρίσης και επερχόμενης φτώχειας του πλανήτη. Σε λίγες ημέρες μπαίνουμε στον μήνα του φόβου και των μεγάλων κραχ! Οκτώβριος του 1921, «Μαύρη Δευτέρα» του 1987, 27 Οκτωβρίου 1997, 15 Οκτωβρίου 2008 (εβδομαδιαίες απώλειες 18,2%).
Αν εξαιρέσουμε όμως τα μεγάλα κραχ που συμβαίνουν ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε εποχής, θα παρατηρήσουμε ότι στο σύνολό του ο Οκτώβριος ήταν καλός και αισιόδοξος για τις αγορές. Τα τελευταία τουλάχιστον 22 χρόνια ήταν από τους πιο σταθερούς μήνες που παρατηρήσαμε. Ήταν ένας μήνας ανατροπής της καθοδικής τάσης που ξεκινούσε συνήθως Σεπτέμβριο(τυχαίο;), λόγω του φόβου ότι πλησιάζει ο Οκτώβριος και όλα θα είναι μαύρα. Έχουμε γράψει και σε παλαιότερα μας άρθρα την σημασία της ψυχολογίας στις αγορές. Αποτελούν το σημαντικότερο μέρος τους, καθώς οι παρεχόμενες πληροφορίες οδηγούν εκεί που θέλουν τους επενδυτές και τους παγιδεύουν. Στατιστικά δώδεκα bear markets μετά τον Β’Παγκόσμιο έληξαν τον Οκτώβριο. Το 1946,1957,1960,1962,1966,1974,1987,1990,1998,2001,2002 και 2011.
Θα είναι λοιπόν ο φετινός Οκτώβριος ένας ανοιξιάτικός μήνας για τις αγορές; Αν ακολουθήσουμε τις παρεχόμενες πληροφορίες και την σκληρή πραγματικότητα που μας σερβίρουν καθημερινά η απάντηση είναι εύκολη, ο δείκτης θα υποχωρήσει στην επόμενη τεχνικά βασική του στήριξη στις 3500 μονάδες και εν συνεχεία θα μπορούσε αν επιδεινωθεί η εικόνα και να προσεγγίσει και τις 2920 μονάδες, στο πλαίσιο των τεχνικών αναλύσεων και εργαλείων που διαβάζει η πλειονότητα των επενδυτών, ως αυτοεπιβεβαιούμενη προφητεία(και φυσικά θα βγουν και πάλι κέρδη από το short). Έχουμε όλες τις πληροφορίες να το διαχειριστούμε σύμφωνα με τους ειδικούς που οδήγησαν τον πλανήτη στην σημερινή κατάσταση και μας δίνουν και πάλι τα φώτα τους!
Το «ερώτημα του ενός εκατομμυρίου» αυτήν τη φορά δεν εξαρτάται από τις οικονομικές συνθήκες (διαχειρίσιμες προς ώρας), καθώς πιστεύω ότι πολύ δύσκολα, (όσο και εάν ο Πάουελ μιλάει σκληρά), θα οδηγήσει τις ΗΠΑ σε τεχνική ύφεση,( ο Μπάϊντεν ήδη ενόψει εκλογών χαρίζει και φοιτητικά δάνεια, είπαμε άλλες εποχές, άλλοι καιροί). Το ερώτημα έχει να κάνει με το αν ο Ρώσος πρόεδρος συνεχίσει την πολιτική του και οδηγήσει την ανθρωπότητα στον τελευταίο πόλεμο στην ιστορία της(«ο επόμενος πόλεμος, αν απομείνει τίποτε, θα γίνει με πέτρες», Αλβέρτος Αϊνστάιν). Αν εξαιρέσουμε τον κομήτη που αναχαίτισε με πλήρη επιτυχία πρόσφατα η NASA, όλα τα υπόλοιπα έχουν ενσωματωθεί στις πληροφορίες της αποτελεσματικής αγοράς, η συνέχεια τον μήνα Οκτώβρη στις οθόνες μας!
* Ο Μιχάλης Τουτζιάρης είναι χρηματιστηριακός αναλυτής
