H έκπληξη στη χρηματιστηριακή αγορά της Wall Street, αν κρίνει κανείς από το βαρόμετρο φόβου, τον δείκτη VIX, είναι η απουσία πανικού και αυτό συγκρατεί αρκετούς επενδυτές από το να αποφασίσουν ότι η αγορά πάτωσε μετά από το πρόσφατο ξεπούλημα.
Από τη δεκαετία του 1990 ο δείκτης μεταβλητότητας VIX έφθανε το επίπεδο των 37 μονάδων κατά μέσο όρο όταν η αγορά έπιανε πάτο, ενώ στο πρόσφατο sell off ανέβηκε γύρω στις 32 μονάδες μόνο. Στα μάτια αρκετών επενδυτών αυτό σημαίνει ότι οι μετοχές δεν είδαν ακόμη την αποκορύφωση ενός κύματος πωλήσεων που πολλές φορές στο παρελθόν συνέπεσε με τον πάτο της αγοράς. Και αυτό παρόλο που ο δείκτης S&P500 έχει χάσει σχεδόν 20% από το υψηλό του, πτώση που επιβεβαιώνει ότι η αγορά έχει εισέλθει σε «bear market».
To κλίμα μπορεί να είναι αρνητικό αλλά δεν παρατηρείται πανικός. Ένα πράγμα που δεν έχει συμβεί είναι η λεγόμενη άνευ όρων παράδοση όσων διακρατούν μετοχές. Ο δείκτης VIX που μετρά τις προσδοκίες μεταβλητότητας στη χρηματιστηριακή αγορά με βάση τις τιμές των option στην αγορά παραγώγων παραμένει σε επίπεδα αρκετά πάνω από το μέσο μακροχρόνιο επίπεδο των 17,6 μονάδων.
Πολλοί επενδυτές εκτιμούν ότι η μεταβλητότητα θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα καθώς η αγορά χωνεύει την επιθετική στροφή της Federal Reserve, την εκτόξευση του πληθωρισμού και τη γεωπολιτική αβεβαιότητα λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Αν και δεν είναι απαραίτητο για τον δείκτη VIX να σκαρφαλώσει πιο ψηλά, πριν επανέλθει η ηρεμία στην αγορά, η αδυναμία του να ανεβεί γύρω στις 35 μονάδες μπορεί να είναι ένδειξη ότι το ξεφόρτωμα μετοχών δεν έχει ακόμη εκτονωθεί πλήρως, κάτι που κάνει τα «νερά» επικίνδυνα για όσους κοιτάζουν να ψαρέψουν στα χαμηλά.
Πιο απλά, δεν έχουμε δει ακόμη το ξέσπασμα που συνήθως σηματοδοτεί τον πάτο της αγοράς.
Τον Μάρτιο του 2020, στο μεγάλο ξεπούλημα που προκάλεσαν οι φόβοι της πανδημίας COVID-19, ο δείκτης VIX είχε σημειώσει υψηλό κοντά στις 82 μονάδες μετά το οποίο ο δείκτης S&P 500 υπερδιπλασιάστηκε, καθώς η κεντρική τράπεζα μείωσε τα επιτόκια και ακολούθησε διευκολυντική νομισματική πολιτική για να στηρίξει την οικονομία.
Ο δείκτης VIX έφτασε τις 36,07 μονάδες το 2018, όταν οι μετοχές σταμάτησαν σε απόσταση αναπνοής από το να εισέλθουν σε «bear market» και έπιασε τις 80,8 μονάδες κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης. Δεν είναι λίγοι οι υποψήφιοι αγοραστές που θα προτιμούσαν να δουν το βαρόμετρο φόβου στις 40 με 45 μονάδες για να αρχίσουν τις αγορές.
Ένας πιθανός λόγος που ο δείκτης VIX παραμένει σχετικά συγκρατημένος είναι ότι το ξεφόρτωμα μετοχών ήταν βαθμιαίο και ελάφρυνε τις θέσεις των χαρτοφυλακίων σε μετοχές. Σύμφωνα με την Deutsche Bank, οι επιθετικές τοποθετήσεις σε μετοχές έχουν υποχωρήσει στα χαμηλότερα επίπεδα από το ξεπούλημα του 2020.
Επίσης, υπάρχουν και οι τοποθετήσεις σε δικαιώματα (options) του δείκτη S&P 500 και του VIX που δείχνουν ότι έχει υπάρξει καλός βαθμός hedging για το ενδεχόμενο πτώσης. Οι αμυντικές αυτές τοποθετήσεις εξηγούν γιατί δεν παρατηρείται μεγάλος συνωστισμός και βιασύνη για αγορά περισσότερων «put» όταν η αγορά γλιστράει χαμηλότερα.
Αρκετοί παίκτες πιστεύουν ότι η ανάκαμψη της αγοράς μετοχών δεν θα έλθει πριν παρατηρηθεί ένα ανοδικό κραχ στη μεταβλητότητα, δηλαδή εκτόξευση του δείκτη VIX. Για να πειστούν ότι ήλθε το τέλος της διόρθωσης, θα χρειαστεί ένα υψηλού προφίλ επεισόδιο πόνου και αποτυχίας.
