Ένα από τα πιο απαιτητικά, και πιθανώς πιο αποδοτικά, επαγγέλματα πρέπει να είναι αυτό του ειδικού στην αποκρυπτογράφηση των δηλώσεων του Έλον Μασκ. Κάθε μεγάλη χρηματιστηριακή εταιρεία πρέπει πλέον να έχει ένα απόλυτα εξειδικευμένο στέλεχος, το οποίο θα ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με τις δηλώσεις του πιο πλούσιου ανθρώπου στον κόσμο. Ο καταιγισμός αναρτήσεων στο Twitter συνδυαζόμενος μερικές φορές και με τα ηλεκτρονικά μηνύματα προς το προσωπικό των εταιρειών που διευθύνει, κάνει το έργο αυτών των ειδικών εξαιρετικά δύσκολο. }
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα πήραμε την Παρασκευή, όταν ο Μασκ πρώτα γνωστοποίησε την προσωπική (έντονα αρνητική) του αίσθηση για την πορεία της οικονομίας, μετά ανακοίνωσε πως το προσωπικό της Tesla είναι μάλλον υπεράριθμο και πρέπει να μειωθεί κατά 10% και αργότερα διευκρίνισε πως δεν αναφερόταν στο σύνολο του προσωπικού. Η διευκρίνηση ήταν αρκετά σημαντική, όχι όμως και αρκούντως διαφωτιστική. Για την ακρίβεια, ο Μασκ είπε πως οι απολύσεις θα αφορούν στους μόνιμους υπαλλήλους της εταιρείας (salaried) και όχι σε όσους εργάζονται μέσα στα εργοστάσια και τις γραμμές παραγωγής (αυτοί αμείβονται συνήθως ως ωρομίσθιοι), των οποίων ο αριθμός δεν πρόκειται να μειωθεί αλλά μάλλον να αυξηθεί.
Από τον ετήσιο απολογισμό της Tesla για το 2021 προκύπτει πως από τους εκατό χιλιάδες εργαζόμενους της επιχείρησης, στις παραγωγικές εγκαταστάσεις απασχολείται περίπου το 39%. Χωρίς να μπορούμε να ξέρουμε τι ακριβώς ισχύει αυτή τη στιγμή, συμπεραίνουμε πως οι απολύσεις θα αφορούν σε περίπου 6.000 στελέχη της εταιρείας, είναι όμως δύσκολο να καταλάβουμε πόσο τελικά θα μειωθεί ο συνολικός αριθμός των εργαζομένων, αφού δεν έχουμε καμία ένδειξη για τον αριθμό των προσλήψεων που θα γίνουν στις παραγωγικές εγκαταστάσεις της Tesla.
Οι διευκρινίσεις αυτές ήρθαν πολύ αργά και η ζημιά στη μετοχή της εταιρείας είχε ήδη γίνει. Στο τέλος της συνεδρίασης της Παρασκευής, η μετοχή (TSLA NASDAQ) έκλεισε στα 703,55 δολάρια, με απώλειες της τάξης του 9,22% σε σχέση με την προηγούμενη ημέρα και με τη συνολική της χρηματιστηριακή αξία μειωμένη κατά 82 δισεκατομμύρια δολάρια.
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε γιατί έπεσε τόσο πολύ. Πολλοί επενδυτές πρέπει να υπέθεσαν πως ο Μασκ διαβλέπει μείωση της ζήτησης για τα αυτοκίνητα της εταιρείας και αποφάσισαν να κινηθούν αναλόγως στο χρηματιστήριο. Στην πτώση της, η μετοχή της Tesla παρέσυρε και μερικές άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες που παράγουν μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα, όπως η Rivian και η Lucid. Η ζημιά όμως δεν περιορίστηκε εκεί, καθώς οι δηλώσεις του πληθωρικού επιχειρηματία περιείχαν και την ανησυχία του για την πορεία της αμερικανικής οικονομίας. Στο ηλεκτρονικό μήνυμα προς υψηλόβαθμα στελέχη της εταιρείας αναφέρθηκε στο «super bad feeling» που έχει για την πορεία της οικονομίας.
Όταν κάποιος μεγάλος, πολύ επιτυχημένος, επιχειρηματίας εκφράζεται με τέτοιον τρόπο, σίγουρα επηρεάζει και το γενικότερο κλίμα. Δεν είναι η πρώτη φορά τις τελευταίες εβδομάδες που ο Μασκ εκφράζει την ανησυχία του για την οικονομία, όμως η συγκεκριμένη δήλωση ήρθε σχεδόν αμέσως μετά την αναφορά του Τζέιμι Ντάιμον της JP Morgan στον τυφώνα που θα μπορούσε να πλήξει την αμερικανική οικονομία. Δεδομένου πως το χρηματιστηριακό κλίμα την Παρασκευή δεν ήταν πολύ καλό, οι υφεσιακές ανησυχίες του Μασκ και οι δηλώσεις του για απολύσεις δεν βοήθησαν την κατάσταση.
Εδώ βέβαια εντοπίζουμε κάτι σχετικά παράδοξο: η πτώση της Wall Street είχε άμεση σχέση με τις ανακοινώσεις για την κατάσταση της αγοράς εργασίας στις ΗΠΑ για τον μήνα που μόλις τελείωσε. Οι ανακοινώσεις έδειξαν πως η οικονομία χαίρει άκρας υγείας και ψαλίδισαν λίγο τις ελπίδες μεγάλου μέρους της αγοράς για ένα προσωρινό σταμάτημα των αυξήσεων επιτοκίων από την κεντρική ομοσπονδιακή τράπεζα των ΗΠΑ προς το φθινόπωρο με τη βοήθεια και των δηλώσεων της αντιπροέδρου Fed, της Λάελ Μπρέιναρντ. Δεν υπάρχει όμως κάποιο παράδοξο, αφού από τις δηλώσεις του Μασκ και του Μπάιντεν υποθέτουμε πως η οικονομία σε λίγο θα αρχίσει να αδυνατίζει, αλλά ταυτόχρονα φοβόμαστε πως οι αυξήσεις των επιτοκίων θα συνεχιστούν ανεξάρτητα από την κατάσταση της οικονομίας. Διπλό δηλαδή το κακό για τα χρηματιστήρια και τις μετοχές και πολύ λογική η πτώση των μεγάλων χρηματιστηριακών δεικτών.
Εκτός όμως από τις επιπτώσεις των δηλώσεων του Μασκ στη μετοχή της εταιρείας του και σε όλο το χρηματιστήριο, αξίζει ίσως να ασχοληθούμε λίγο περισσότερο με την εταιρεία του και το τι πραγματικά μπορεί να απασχολεί τον συνιδρυτή της και μεγαλύτερο μέτοχό της. Υπάρχει άραγε κάποιος άλλος λόγος που κάνει τον Μασκ να θέλει να μειώσει το προσωπικό, εκτός από την κατάσταση της οικονομίας;
Η ερώτηση δεν είναι ρητορική, γιατί η «επίθεση» εναντίον των εργαζομένων δεν ήταν η πρώτη. Τις προηγούμενες ημέρες είχε καλέσει όλους τους εργαζόμενους να επιστρέψουν στα γραφεία τους, με την απειλή της απόλυσης για όσους δεν το κάνουν. Σε μία άλλη ανάρτησή του είχε εκθειάσει τους εργαζόμενους στο κινεζικό εργοστάσιο της εταιρείας, τους οποίους χαρακτήρισε πάρα πολύ εργατικούς, σε αντίθεση με πολλούς αμερικανούς που θέλουν να δουλεύουν από το σπίτι τους. Επειδή κανείς εργαζόμενος σε εργοστάσιο δεν μπορεί να κάνει τη δουλειά του από το σπίτι του, υποθέτουμε πως το πρόβλημά του είναι όντως οι υπόλοιποι εργαζόμενοι της εταιρείας. Δεν αποκλείεται να είναι πραγματικά υπεράριθμοι και να μην τους χρειάζεται αυτή τη στιγμή η επιχείρηση. Μπορεί όμως και να είναι απλά αυτοί που μπορούν να φύγουν από την εταιρεία πιο εύκολα χωρίς να διαταραχθεί η παραγωγική διαδικασία.
Ίσως ο Μασκ να αντιλαμβάνεται πως ανεβαίνει συνεχώς το επίπεδο του ανταγωνισμού μέσα στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη και πρέπει να κάνει την εταιρεία του πιο ανταγωνιστική, μειώνοντας το κόστος λειτουργίας. Ειδικά στις ΗΠΑ, η Ford και η General Motors κινούνται πολύ επιθετικά και αποφασιστικά, προχωρώντας σε χιλιάδες νέες προσλήψεις, καθώς το δεύτερο μισό του 2022 και το 2023 αναμένεται να ξεκινήσουν και οι δύο τη μαζική παραγωγή των ηλεκτροκινούμενων αυτοκινήτων τους. Όσο σίγουρος και να νοιώθει για την επιχείρησή του, αποκλείεται να μην κοιτάζει συνεχώς τους καθρέφτες του για να δει αν τον πλησιάζουν οι διώκτες του. Και αποκλείεται να μην σημείωσε κάπου την ανακοίνωση της General Motors για τη σημαντική μείωση της τιμής του Bolt, κατά 6.000 δολάρια. Το νέο Bolt, το οποίο αφορά η μείωση της τιμής, θα αρχίσει να παράγεται φέτος το καλοκαίρι, και θα είναι (μετά τις μειώσεις στην τιμή) το πιο φθηνό ηλεκτρικό αυτοκίνητο της αγοράς στις ΗΠΑ, με την τιμή του να είναι ανάμεσα στις 26.000 και τις 28.000 δολάρια, ανάλογα με το μοντέλο. Τη στιγμή που όλες οι αυτοκινητοβιομηχανίες (και η General Motors για τα περισσότερα μοντέλα της) αυξάνουν συνεχώς τις τιμές τους λόγω του αυξημένου κόστους των πρώτων υλών, η κίνηση της GM είναι σίγουρα ένα τολμηρό βήμα.
Ίσως είναι μία από τις λίγες φορές τον τελευταίο καιρό που μία δήλωση του Μασκ, αυτή για τις επικείμενες σημαντικές απολύσεις προσωπικού της εταιρείας του, μπορεί να αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Για να μην παρασυρόμαστε όμως, το πιθανότερο είναι πως οι απολύσεις δεν θα γίνουν λόγω του «super bad feeling» του για την οικονομία, αλλά λόγω του ότι αρχίζει να βλέπει αμυδρά στους καθρέφτες του αυτοκινήτου του κάποιους ανταγωνιστές να τον πλησιάζουν.
