Η απειλή του Προέδρου Τραμπ σχετικά με την επιβολή δασμών στα ευρωπαϊκά προϊόντα που εξάγονται στις ΗΠΑ, θέτει σε κίνδυνο ένα διμερές εμπόριο το οποίο σύμφωνα με το American Chamber of Commerce ξεπερνά σε τζίρο τα $9,5 τρισεκατομμύρια.
Σύμφωνα με το παράρτημα του AmCham στην Ευρωπαϊκή Ένωση το οποίο αριθμεί περισσότερες από 150 εταιρείες - μέλη, τα $2 τρισ. αφορούν εμπορικές συναλλαγές ανάμεσα στις δυο οικονομίες, τα $4 τρισ. αφορούν πωλήσεις προϊόντων και υπηρεσιών αμερικανικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ και τα $3,5 τρισ. αφορούν αντίστοιχες πωλήσεις ευρωπαϊκών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ.
Στην ετήσια έκθεση του AmCham EU για το 2025 σημειώνεται ότι η ΗΠΑ και η ΕΕ είναι οι πλέον ενοποιημένες οικονομικές, επενδυτικές και εμπορικές οντότητες στον κόσμο. Και συνηθίζεται να φέρει αυτός ο «κοινός εμπορικός και επενδυτικός χώρος» το όνομα Transatlantic Economy.
Οι εμπορικές συναλλαγές ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι κατά 60% υψηλότερες από τις εμπορικές συναλλαγές ΗΠΑ – Κίνας και 20% υψηλότερες από τις συναλλαγές ΕΕ – Κίνας. Οι συναλλαγές υπηρεσιών ανάμεσα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, ανήλθαν μέσα στο 2024 στα $475 δισ., αποτελώντας το 42% των υπηρεσιών που εμπορεύονται οι ΗΠΑ παγκοσμίως. Το 25% αφορά την ΕΕ και το 17% αθροιστικά το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ελβετία και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες που δεν είναι μέλη της ΕΕ. Με το εμπορικό πλεόνασμα των υπηρεσιών, να βρίσκεται στην πλευρά των ΗΠΑ με $75 δισ. Ωστόσο, το συνολικό εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ σε σχέση με την ΕΕ το 2023 είχε πλησιάσει τα $210 δισ.
Οι πωλήσεις των αμερικανικών θυγατρικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ για το 2023, ανέρχονται στα $3,9 τρισ. Σχεδόν τετραπλάσιες από τις αμερικανικές εξαγωγές προς την ΕΕ. Και αντίστοιχα οι πωλήσεις των ευρωπαϊκών θυγατρικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ για την ίδια χρονική περίοδο ανήλθαν στα $3,3 τρισ. Τριπλάσιες δηλαδή από τις άμεσες εξαγωγές από την ΕΕ προς τις ΗΠΑ.
Αφού μιλάμε για εμπόριο, δεν θα μπορούσαμε να μη λάβουμε υπ’ όψιν μας τα υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και τις επενδύσεις στον χώρο της ενέργειας. Οι ΗΠΑ καλύπτουν το 48% των ευρωπαϊκών εισαγωγών σε LNG. Από την πλευρά τους οι ευρωπαϊκές εταιρείες καλύπτουν το 75% των άμεσων ξένων επενδύσεων στις ΗΠΑ, στον τομέα της ενέργειας, με πρώτη τη Γερμανία με 20% και δεύτερη τη Γαλλία με 14%.
Στο χώρο των επενδύσεων θα βρούμε και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία. Για παράδειγμα, το 2023 το ύψος των άμεσων ξένων επενδύσεων από τις ΗΠΑ στην ΕΕ βρίσκονταν στα $4 τρισ. και οι αντίστοιχες ευρωπαϊκές στις ΗΠΑ είχαν ξεπεράσει τα $3,5 τρισ. Συνολικά κατά τη διάρκεια της τελευταίας 25ετίας οι άμεσες ξένες επενδύσεις (ΑΞΕ) από τις ΗΠΑ στην ΕΕ αποτελούσαν το 56% των συνολικών αμερικανικών ΑΞΕ σε όλον τον κόσμο.
Τέλος, στο χώρο της ψηφιακής τεχνολογίας εντός της «Transatlantic Economy» πραγματοποιείται το 75% των παγκόσμιων ψηφιακών συναλλαγών. Οι ΗΠΑ εξήγαγαν προς την ΕΕ ψηφιακές υπηρεσίες ύψους $320 δισ. που αντιστοιχούν στο 49% των συνολικών ψηφιακών υπηρεσιών τους προς όλον τον κόσμο. Αντιστοίχως η ΕΕ «πώλησε» ψηφιακές υπηρεσίες περίπου $142 δισ. προς τις ΗΠΑ μέσω των θυγατρικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ.
Πιθανότατα η απαρίθμηση τόσων στοιχείων, ίσως να είναι κουραστική για τον αναγνώστη. Ωστόσο, είναι απαραίτητη για να γίνει κοινή συνείδηση η σημαντικότητα της σχέσης των ΗΠΑ με την ΕΕ. Διότι εδώ δεν μιλάμε απλά για εμπόριο, επενδύσεις και κέρδη. Αλλά για μια κοινή γεω-οικονομική βάση η οποία χαρακτηρίζεται από σταθερότητα, σε έναν ευμετάβλητο και ανταγωνιστικό κόσμο με αναδυόμενες αντιθέσεις και εκκολαπτόμενες συγκρούσεις.
Και όμως η «Transatlantic Economy», τίθεται σε αμφισβήτηση από τον Λευκό Οίκο με την επιβολή δασμών ύψους 25% στις εισαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων αλουμινίου και χάλυβα. Ακολούθησε η ευρωπαϊκή πρόταση για επιβολή δασμών σε αμερικανικά τρόφιμα και ποτά, η οποία απαντήθηκε μέσω απειλής για επιβολή δασμών 200% σε ευρωπαϊκά προϊόντα οινοπνεύματος. Το Ηνωμένο Βασίλειο που δέχεται ένα σαφές οικονομικό πλήγμα καθώς εξάγει χάλυβα και αλουμίνιο αξίας $151 δισ. σε ετήσια βάση, σχεδιάζει να απαντήσει με την επιβολή δικών της δασμών σε αμερικανικά προϊόντα. Ωστόσο, όλοι γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο θα επηρεάσει αρνητικά και τις δύο οικονομίες.
Η δήλωση του Αμερικανού προέδρου ότι «EU screws the United States» δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας, καθώς οδεύουμε χρονικά προς τις 2 Απριλίου, όπου και ο Λευκός Οίκος θα αποφασίσει για το σύνολο των δασμών που θα επιβάλει σε όλον τον κόσμο.
Οι αισιόδοξοι υποστηρίζουν ότι ο πρόεδρος Τραμπ πιθανότατα θα επιστρέψει στη δήλωση του στις 20 Δεκεμβρίου. Όταν είχε αναφέρει ότι δεν θα επιβάλει δασμούς στα προϊόντα της ΕΕ, εάν και εφ’ όσον αυξήσουν τις εισαγωγές αμερικανικού πετρελαίου και LNG και η Ευρώπη απεξαρτηθεί πλήρως από τους ρωσικούς υδρογονάνθρακες.
Οι απαισιόδοξοι εκτιμούν ότι ο πρόεδρος Τραμπ αντιμετωπίζει τον κόσμο σαν το παιδικό παιχνίδι της Monopoly. Στο οποίο προσπαθεί να αλλάξει όλους τους κανόνες, τα χρώματα, τα οικόπεδα, τις αγοροπωλησίες, την απόκτηση κατοικιών και ξενοδοχείων, τις εντολές και τις αποφάσεις, ακόμα και τα ζάρια. Μέσα από αυτό το πρίσμα, η έκβαση είναι άγνωστη και όλα τα σενάρια έχουν σημαντικό βαθμό ρίσκου.
Η πλήρης ανατρoπή της «Transatlantic Economy» εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από άβουλη πολυφωνία και αναποτελεσματικότητα.
