Η MP Materials Corporation (MP NYSE) μπήκε στο αμερικανικό χρηματιστήριο στο τέλος του 2020, καθώς απορροφήθηκε από μία εταιρεία τύπου SPAC. Αυτό δεν σημαίνει όμως πως είναι άγνωστη στους επενδυτές και την Wall Street. Το πιο βασικό περιουσιακό της στοιχείο, ένα ορυχείο πλούσιο σε σπάνιες γαίες στην πολιτεία της Καλιφόρνιας, ανήκε παλαιότερα στην εταιρεία Molycorp, η οποία διαπραγματευόταν με το σύμβολο MOLY στο αμερικανικό χρηματιστήριο.
Πριν την τελική πτώχευση της Molycorp το 2015, η ενασχόλησή της με τις σπάνιες γαίες είχε εξάψει τη φαντασία πολλών επενδυτών, οι οποίοι όμως ζημιώθηκαν πολύ από αυτήν. Τα πράγματα τώρα έχουν αλλάξει. Η MP Materials έχει θέσει σε λειτουργία το ορυχείο Mountain Pass και αποτελεί την μοναδική αμερικανική εταιρεία εξόρυξης σπανίων γαιών στις ΗΠΑ.
Οι πωλήσεις της αυξάνονται σταθερά και αναμένεται να ξεπεράσουν τα 500 εκατομμύρια δολάρια για την εταιρική χρήση του 2022 και να συνοδευτούν και από ικανοποιητική κερδοφορία. Τα οικονομικά αποτελέσματα για το 2022 θα τα μάθουμε σήμερα το βράδυ μετά το πέρας της χρηματιστηριακής συνεδρίασης των αμερικανικών χρηματιστηρίων, αλλά δεν είναι αυτά που θα μας απασχολήσουν σήμερα.
Αυτό που θα μας απασχολήσει είναι το γεγονός πως η MP Materials αποτελεί αυτή την στιγμή την αιχμή του δόρατος στην προσπάθεια των ΗΠΑ να απειλήσουν την κινεζική κυριαρχία στον τομέα των σπανίων γαιών. Σύμφωνα με την εταιρεία και τις πληροφορίες των μέσων ενημέρωσης, το ορυχείο της MP Materials στο Mountain Pass είναι αυτή την το μοναδικό αξιόλογο στις ΗΠΑ και η μεγαλύτερη πηγή σπανίων γαιών σε όλο το δυτικό ημισφαίριο.
Η παραγωγή της MP Materials αντιστοιχεί περίπου στο 15% της παγκόσμιας παραγωγής σπανίων γαιών και ο στόχος της είναι να δημιουργήσει μία πλήρη εφοδιαστική αλυσίδα με πρώτη ύλη γαίες μέσα στις ΗΠΑ. Η εταιρεία ήδη ετοιμάζει το δεύτερο στάδιο της αλυσίδας (το πρώτο είναι το ορυχείο), δηλαδή τις εγκαταστάσεις διαχωρισμού των ορυκτών που εξορύσσονται και έχει ξεκινήσει και τις εργασίες για το τρίτο και τελικό στάδιο της αλυσίδας.
Αυτό είναι ένα εργοστάσιο παραγωγής διαφόρων κραμάτων και μαγνητών με πρώτη ύλη σπάνιες γαίες. Η MP Materials έχει ήδη έτοιμο έναν μεγάλο πελάτη για το εργοστάσιο αυτό, την αυτοκινητοβιομηχανία General Motors (GM NYSE), με την οποία έχει υπογράψει σχετική συμφωνία από το τέλος του 2021. Όπως τονίζει στις παρουσιάσεις της προς τους επενδυτές η MP Materials, οι μαγνήτες που θα κατασκευάζονται στο εργοστάσιό της είναι εξαιρετικά απαραίτητοι, κρίσιμοι θα λέγαμε, για πολλούς βιομηχανικούς κλάδους.
Είναι από τα βασικά στοιχεία των κινητήρων των ηλεκτρικών αυτοκινήτων, χρησιμοποιούνται ευρύτατα στις τουρμπίνες των ανεμογεννητριών και των αεροπλάνων, βρίσκονται μέσα στα smartphones και έχουν και αρκετές εφαρμογές στην αμυντική βιομηχανία. Οι τέσσερις σπάνιες γαίες στις οποίες δίνει ιδιαίτερη έμφαση η αμερικανική εταιρεία είναι το Πρασεοδύμιο (Pr Praseodymium), το Νεοδύμιο (Nd Neodymium), το Τέρβιο (Tb Terbium) και το Δυσπρόσιο (Dy Dysprosium), καθώς χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των μαγνητών που προαναφέραμε.
Το εργοστάσιο κατασκευής μαγνητών αναμένεται να ξεκινήσει την λειτουργία του προς το 2025 αλλά η MP Materials και η αμερικανική κυβέρνηση, η οποία χρηματοδοτεί μέρος των επενδύσεων της επιχείρησης δεν πρόκειται να περιμένουν μέχρι τότε για να χτυπήσουν την κινεζική κυριαρχία στον τομέα των σπανίων γαιών.
Όπως περίπου συμβαίνει και με το λίθιο, η συντριπτική πλειοψηφία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας των σπανίων γαιών βρίσκεται στην Κίνα. Εκεί καταλήγουν μέχρι τώρα τα ορυκτά και μέταλλα που εξορύσσονται στο ορυχείο Mountain Pass. Αφού τα επεξεργαστούν οι κινεζικές επιχειρήσεις στην συνέχεια τα πουλάνε στους βιομηχανικούς πελάτες τους ανά τον κόσμο. Η είδηση που ακούσαμε προχθές καθιστά σαφή την πρόθεση της MP Materials να σταματήσει την κινεζική κυριαρχία.
Όπως ανακοίνωσε η αμερικανική εταιρεία από κοινού με τον ιαπωνικό εμπορικό κολοσσό Sumitomo, οι δύο εταιρείες συμφώνησαν πως η Sumitomo θα γίνει ο αποκλειστικός διανομέας των οξειδίων NdPr που θα βγαίνουν από τις εγκαταστάσεις διαχωρισμού της MP Materials στους Ιάπωνες πελάτες της. Μέχρι σήμερα οι Ιαπωνικές επιχειρήσεις αγόραζαν αυτά τα οξείδια από τους Κινέζους, καθώς η MP Materials δεν μπορούσε να κάνει μόνη της τον διαχωρισμό των υλικών. Από την στιγμή που θα τεθούν σε λειτουργία οι εγκαταστάσεις διαχωρισμού, η Sumitomo θα αγοράζει τα διαχωρισμένα ορυκτά και θα τα διανέμει κατ’ ευθείαν στην Ιαπωνία βγάζοντας την Κίνα εκτός της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Η κίνηση της MP Materials δεν είναι αποκομμένη από την στρατηγική που ακολουθούν οι ΗΠΑ στον συγκεκριμένο τομέα, το αντίθετο μάλιστα. Σύμφωνα με πληροφορίες του Bloomberg, η αμερικανική κυβέρνηση βρίσκεται σε συνεχή επαφή με την Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρωπαϊκή Ένωση με σκοπό την σύναψη εξειδικευμένων συμφωνιών με πολύ «στενό» αντικείμενο.
Στην ουσία θα πρόκειται περί εμπορικών συμφωνιών με αντικείμενο κρίσιμα ορυκτά και μέταλλα, μέσω των οποίων θα δημιουργηθεί ένα κλειστό κλαμπ αγοραστών που θα εξασφαλίζουν την ασφαλή πρόσβαση των μελών του κλαμπ σε κρίσιμα ορυκτά και μέταλλα, όπως το λίθιο, το κοβάλτιο και πολλές σπάνιες γαίες. Αυτό το κλαμπ θα προσπαθεί να εξασφαλίσει συμφωνίες προμήθειας υλικών από τρίτες χώρες προσφέροντας συμφέροντες όρους σε αυτές.
Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, πριν δύο εβδομάδες έγιναν διερευνητικές ανεπίσημες συζητήσεις μεταξύ εκπροσώπων χωρών που αναμένεται να είναι μέλη του κλαμπ και εκπροσώπων αφρικανικών κρατών. Σύμφωνα με το διεθνές πρακτορείο, σκοπός του προέδρου Μπάιντεν, ο οποίος είναι ο αρχιτέκτονας του σχεδίου, είναι να μειωθεί η εξάρτηση του δυτικού κόσμου από την Κίνα σε ό,τι αφορά την προμήθεια και την επεξεργασία κρίσιμων υλικών και να γίνουν πιο ανθεκτικές και ασφαλείς οι σχετικές εφοδιαστικές αλυσίδες.
Το ενδιαφέρον εδώ δεν μόνο είναι οι προθέσεις του Τζο Μπάιντεν και των ΗΠΑ αλλά και ο τρόπος με τον οποίο φαίνεται πως θα προσπαθήσει να πείσει τις υπόλοιπες δυτικές χώρες να ακολουθήσουν τα σχέδιά του. Από το ίδιο ρεπορτάζ μαθαίνουμε πως η αμερικανική πλευρά σκοπεύει να προσφέρει ένα πολύ σημαντικό κίνητρο στις χώρες που θα στελεχώσουν αυτό το κλαμπ αγοραστών κρίσιμων υλικών: την επέκταση των επιδοτήσεων που προβλέπει ο περίφημος πια νόμος Inflation Reduction Act (IRA) και στα κράτη που θα συνεργαστούν με τις ΗΠΑ στον τομέα της προμήθειας αυτών των κρίσιμων υλικών.
Αν καταφέρει κάτι τέτοιο, θα πρόκειται για μεγάλη επιτυχία και θα παίξει σημαντικό ρόλο στην επαναπροσέγγιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ, καθώς οι ευρωπαϊκή πλευρά παραπονέθηκε για την υπερβολική στήριξη που προβλέπει ο IRA για όσες επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται στις ΗΠΑ στον τομέα της πράσινης μετάβασης. Αν κρίνουμε από την αντίδραση του Γερμανού υπουργού οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφων της τηλεόρασης του Bloomberg, οι πιθανότητες επιτυχίας του σχεδίου Μπάιντεν δεν είναι αμελητέες. Ο Χάμπεκ είπε πως μία πιθανή συμφωνία για την οργάνωση της αγοράς κρίσιμων υλικών είναι ένας από τους πλέον υποσχόμενους δρόμους για να πάμε μπροστά.
Η προσπάθεια των ΗΠΑ να περιορίσουν την επιρροή και την δύναμη της Κίνας σε όσους τομείς θεωρούν κρίσιμους είναι ξεκάθαρη εδώ και πολύ καιρό και τα «πεδία μάχης» γίνονται όλο και περισσότερα. Θα είμαστε αφελείς αν πιστέψουμε πως αυτές οι μάχες θα κριθούν σύντομα.
Η μάχη των σπανίων γαιών μπορεί να αποδειχθεί μία από τις πιο σκληρές, καθώς η Κίνα δεν έχει δεσπόζουσα θέση μόνο στην επεξεργασία τους, όπως συμβαίνει με το λίθιο, αλλά και στην εξόρυξή τους. Θα την παρακολουθήσουμε με ενδιαφέρον και θα περιμένουμε να δούμε ποιος θα είναι ο επόμενος τομέας στον οποίον θα επεκταθεί η αντιπαλότητα των δύο μεγάλων δυνάμεων της εποχής.
