Καθώς ο απολογισμός του 2023 δείχνει πεντακάθαρα πως οι αμερικανικές εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) είναι πλέον οι μεγαλύτερες στον κόσμο, η μάχη που βρίσκεται σε εξέλιξη μεταξύ της αμερικανικής Venture Global LNG και αρκετών πελατών της μας δίνει την ευκαιρία να δούμε πως αξιοποιούν κάποιοι τη δύναμη που τους δίνει η συγκυρία της περιόδου.
Η αμερικανική εταιρεία διαθέτει έναν σταθμό ψύξης και υγροποίησης φυσικού αερίου και μεταφόρτωσης του παραγόμενου LNG στα ειδικά πλοία που το μεταφέρουν σε διάφορους παγκόσμιους προορισμούς.
Ο σταθμός στο Calcasieu Pass της πολιτείας της Λουιζιάνα είναι ο πρώτος της εταιρείας, η οποία ετοιμάζει και άλλους δύο. Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ του Bloomberg και του Reuters, πολλοί πελάτες της είναι πολύ δυσαρεστημένοι με τη συμπεριφορά της και την κατηγορούν πως χρησιμοποιεί διάφορα τεχνάσματα προκειμένου να μην στείλει σε αυτούς τα συμφωνημένα φορτία LNG.
Οι πελάτες αυτοί υποστηρίζουν πως η Venture Global LNG στέλνει τα φορτία αυτά σε άλλους πελάτες σε πολύ υψηλότερες τιμές από αυτές που προβλέπουν τα συμβόλαια που έχει με αυτές.
Αν καταλαβαίνουμε καλά, η αμερικανική εταιρεία υποστηρίζει πως ο σταθμός στο Calcasieu Pass δεν έχει εισέλθει ακόμα σε κατάσταση πλήρους λειτουργίας και βρίσκεται ακόμα στο στάδιο των δοκιμών, κάτι που της δίνει το δικαίωμα να μην εκπληρώνει τους όρους των μακροχρόνιων συμβολαίων που έχει υπογράψει με τους πελάτες της.
Προφανώς, οι πελάτες της δεν συμφωνούν με αυτό και έχουν ήδη ξεκινήσει έναν αγώνα για να την αναγκάσουν να συμμορφωθεί. Πριν μία εβδομάδα, η μεγάλη διεθνής πετρελαϊκή εταιρεία Shell (SHEL LONDON, SHELL AMSTERDAM), ζήτησε από την ομοσπονδιακή αρχή που επιβλέπει τις αγορές ενέργειας στις ΗΠΑ, τη Federal Energy Regulatory Commission να ξεκινήσει τις απαραίτητες νομικές ενέργειες προκειμένου να υποχρεώσει τη Venture Global LNG να παραδώσει έγγραφα από τα οποία θα καταστεί σαφής ο λόγος για τον οποίον ο σταθμός του Calcasieu Pass δεν έχει μπει ακόμα σε πλήρη εμπορική λειτουργία.
Για την ακρίβεια, η Shell υποστήριξε το αίτημα που έχει ήδη υποβάλει η άλλη μεγάλη ενεργειακή εταιρεία, η BP (BP LONDON). Και οι δύο εταιρείες είχαν προσφύγει από το καλοκαίρι του 2023 στη διαιτησία, όπως και άλλες μεγάλες επιχειρήσεις σαν την ιταλική Edison (EDNR MILANO), την ισπανική Repsol (REP MADRID) και την κρατική πολωνική εταιρεία Orlen.
Όπως φαίνεται από τις κινήσεις των δύο ενεργειακών γιγάντων, το παιχνίδι χοντραίνει καθώς η αμερικανική πλευρά δεν δέχεται να συζητήσει με τους διεθνείς πελάτες της. Σε δηλώσεις τους, οι εκπρόσωποι της Venture Global LNG, υποστηρίζουν πως οι ισχυρισμοί των διεθνών πελατών είναι χωρίς κανένα αντίκρυσμα και πρόσθεσαν πως η Shell και η BP προσφεύγουν στην ομοσπονδιακή ρυθμιστική αρχή γιατί δεν γνωρίζουν πως βάσει των συμβολαίων που έχουν υπογράψει οι θέσεις τους είναι νομικά αδύναμες.
Όπως είναι αναμενόμενο, η αμερικανική πλευρά ισχυρίζεται πως όλες οι ενέργειές της είναι απόλυτα νόμιμες και σύμφωνες με τις συμβατικές της υποχρεώσεις, όπως επίσης και πως έχει ενημερώσει λεπτομερώς τις ρυθμιστικές αρχές για τα τεχνικά ζητήματα που δεν επιτρέπουν την έναρξη της πλήρους λειτουργίας του σταθμού στο Calcasieu Pass.
Όπως είδαμε παραπάνω, οι διεθνείς ενεργειακές εταιρείες πιστεύουν πως η Venture Global LNG χρησιμοποιεί ως πρόσχημα τα τεχνικά προβλήματα για να καθυστερήσει όσο περισσότερο γίνεται την πλήρη εμπορική λειτουργία του σταθμού και να αποφύγει την αποστολή των φορτίων που προβλέπονται από τα μακροχρόνια συμβόλαιά τους. Η Shell και η BP υποστηρίζουν στα νομικά τους έγγραφα πως η αμερικανική πλευρά έχει κερδίσει πάνω από 18 δισ. δολάρια στέλνοντας σε άλλους πελάτες τα φορτία που θα έπρεπε να στείλει σε αυτές και σε πολύ υψηλότερες τιμές.
Ενώ τα συμβόλαια μεταξύ της Venture Global και της Shell, BP, κ.α. προβλέπουν κάποιες προκαθορισμένες τιμές, η spot τιμή στην οποία πουλά η Venture Global στους πελάτες χωρίς συμβόλαιο είναι πολύ υψηλότερη. Η υπόθεση αυτή έχει ξεκινήσει εδώ και είκοσι περίπου μήνες, από τότε δηλαδή που ξεκίνησε η λειτουργία του σταθμού στο Calcasieu Pass. Όπως υποστηρίζουν οι διεθνείς εταιρείες, κατά το διάστημα αυτό η Venture Global έχει στείλει σε πελάτες της επιλογής της 239 φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Στην αίτηση της Shell προς την ομοσπονδιακή αρχή υπάρχει και ένας πίνακας που δείχνει πως τα φορτία που φεύγουν από το Calcasieu Pass είναι πολύ περισσότερα από τα αντίστοιχα που φεύγουν από άλλους παρόμοιους σταθμούς των ανταγωνιστών τους και οι οποίοι βρίσκονται σε πλήρη εμπορική λειτουργία, σε αντίθεση με αυτόν της Venture Global LNG ο οποίος υποτίθεται πως δεν λειτουργεί ακόμα κανονικά.
Δεν έχουμε αρκετές γνώσεις για να κάνουμε κάποια πρόβλεψη σχετικά με την εξέλιξη αυτής της διαμάχης, καταλαβαίνουμε όμως πως αν η Shell, η BP και οι υπόλοιποι πελάτες έχουν δίκιο, αυτό σημαίνει πως η αμερικανική εταιρεία έχει στην ουσία ανεβάσει το κόστος της ενέργειας σε διεθνές επίπεδο.
Μία αντίστοιχη υπόθεση έχει σχέση με τα παράπονα ενός πελάτη με άλλα χαρακτηριστικά από τους προμηθευτές φυσικού αερίου. Αναφερόμαστε στο κράτος του Πακιστάν, το οποίο έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες διεθνούς διαιτησίας εναντίον της διεθνούς εταιρείας εμπορίας ενεργειακών προϊόντων Gunvor με την οποία (νόμιζε πως) είχε συμβόλαια για να αγοράσει φορτία LNG σε συμβατικά προκαθορισμένες τιμές.
Η ασιατική χώρα ισχυρίζεται πως με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία η Gunvor βρήκε νομικά προσχήματα για να ακυρώσει τα φορτία LNG που προορίζονταν για το Πακιστάν και να τα στείλει σε άλλους πελάτες, φυσικά στην πολύ υψηλότερη spot τιμή λόγω του ξεσπάσματος του πολέμου.
Στη συνέχεια, σύμφωνα τουλάχιστον με όσα υποστηρίζει η πακιστανική πλευρά, η Gunvor στην ουσία σταμάτησε να επικοινωνεί με τους Πακιστανούς αρμόδιους και στο τέλος κατήγγειλε τις συμφωνίες της με αυτό ισχυριζόμενη πως η ασιατική χώρα είχε καθυστερήσει τις πληρωμές της από προηγούμενες παραδόσεις υγροποιημένου φυσικού αερίου. Το Πακιστάν ζημιώθηκε πάρα πολύ από την απώλεια αυτών των φορτίων σε μία τόσο κρίσιμη στιγμή.
Όπως διαβάζουμε σε σχετικό εκτεταμένο άρθρο του Bloomberg, από τη μία μεριά αντιμετώπισε σοβαρότατο πρόβλημα έλλειψης ενέργειας που προκάλεσε μεγάλες διακοπές ρεύματος σε όλη τη χώρα και από την άλλη αναγκάστηκε και αυτό να απευθυνθεί σε άλλους εμπόρους και να πληρώσει και αυτή τις υψηλές τιμές spot για να παραλάβει υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Οι συνέπειες της ενεργειακής κρίσης για τη χώρα ήταν πάρα πολύ σοβαρές και η οικονομία της δεν έχει καταφέρει ακόμα να συνέλθει. Παρόμοια παράπονα έχει το Πακιστάν και από την ιταλική ενεργειακή εταιρεία Eni (ENI MILANO) που ελέγχεται από το ιταλικό δημόσιο.
Δεν γνωρίζουμε πόσο γερή είναι η βάση των πακιστανικών ισχυρισμών και όπως διαβάζουμε στο Bloomberg, φαίνεται πως τόσο η Gunvor όσο και η Eni μάλλον είναι καλυμμένες νομικά για τις ενέργειές τους έστω και αν αυτές κινούνται στα όρια της λεγόμενης «γκρίζας ζώνης».
Παρομοίως, δεν ξέρουμε αν οι διεθνείς εταιρείες θα μπορέσουν να στριμώξουν τη Venture Global LNG. Διαβάζοντας όμως όλα αυτά, αντιλαμβανόμαστε πως ο τρόπος με τον οποίον λειτουργούν οι παγκόσμιες ενεργειακές αγορές αφήνει περιθώρια στους πρωταγωνιστές τους να αφήσουν τους πελάτες τους «στα κρύα του λουτρού» όταν δουν πως μπορούν να πουλήσουν το φυσικό αέριο (ίσως και το πετρέλαιο ή κάτι άλλο) σε πολύ υψηλότερη τιμή.
Οι συζητήσεις περί «του νόμιμου και του ηθικού» δεν έχουν θέση στο διεθνές εμπόριο όταν υπάρχει πλήθος συμβούλων και δικηγόρων που ελέγχουν τα συμβόλαια μεταξύ των συναλλασσομένων.
Αυτό όμως δεν μας στερεί το δικαίωμα να πούμε πως η συμπεριφορά ορισμένων επιχειρήσεων μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα στην οικονομία, και σε τοπικό και σε διεθνές επίπεδο. Ίσως, οι κατά τόπους ρυθμιστικές αρχές να πρέπει να ασχοληθούν λίγο με αυτό το ζήτημα τώρα που τα μυστικά της αγοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου αρχίζουν σταδιακά να φανερώνονται.
