Είναι κοινώς αποδεκτό στον επιχειρηματικό και οικονομικό κόσμο ότι στους εμπορικούς πολέμους δεν υπάρχουν νικητές, αλλά μόνο χαμένοι. Διότι ακόμα και αν κάποιες χώρες αποκομίζουν κάποια οφέλη, συνολικά καταλήγουν στο τέλος της διαμάχης σε χειρότερη θέση από αυτή που βρίσκονταν πριν τον εμπορικό πόλεμο. Για παράδειγμα, πολλοί πιστεύουν ότι στον ανηλεή πόλεμο των δασμών που έχει ξεσπάσει τελευταία μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, η ασιατική υπερδύναμη έχει το πάνω χέρι, ωστόσο αυτό το συμπέρασμα – ακόμα και αν ισχύει - έχει αξία μόνο σε σύγκριση με τις ΗΠΑ.
Η μεγάλη εικόνα είναι ότι οι δασμοί ανατρέπουν τα καθιερωμένα των τελευταίων δεκαετιών και όπως εκτιμά ο επικεφαλής αναλυτής της ING, Κάρστεν Μπρζέσκι, αλλάζουν την παγκόσμια τάξη. Είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες επιλέγουν να διαδραματίσουν έναν τελείως διαφορετικό ρόλο στην παγκόσμια σκηνή. Αυτό που βλέπουμε σήμερα, τονίζει ο Μπρζέσκι, δεν αποτελεί μία ήπια επανεκκίνηση ή μία ανεπαίσθητη αλλαγή στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις αλλά ένα άγριο σφυροκόπημα που γκρεμίζει την παγκόσμια τάξη των τελευταίων 80 ετών.
Και μπορεί με το «πάγωμα» των δασμών για 90 ημέρες να αποφεύχθηκε το χειρότερο σενάριο, ωστόσο οι δασμοί που έχουν ήδη επιβληθεί αρκούν για να φέρουν μεγάλες ανατροπές. Αρκεί να πούμε ότι σύμφωνα με τους ειδικούς, ακόμα και δασμοί 10% στα πάντα θα έχουν επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία, την ώρα που η τρέχουσα κλιμάκωση και το μπαράζ των δασμών μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας, μας πηγαίνουν πίσω στη δεκαετία του 1930. Τότε έλαβε χώρα το τελευταίο επεισόδιο ενός παγκόσμιου εμπορικού πολέμου που ξεκίνησε Αμερικανός πρόεδρος με τον Νόμο περί Δασμών ή Smoot-Hawley Tariff Act (οι δασμοί αυξήθηκαν επιπλέον 20% σε πάνω από 20.000 εισαγόμενα προϊόντα). Ένας πόλεμος που φυσικά δεν είχε αίσιο τέλος για κανέναν, καθώς προκάλεσε πτώση 64% στο παγκόσμιο εμπόριο.
Με τα σημερινά δεδομένα, ο αντίκτυπος των υψηλότερων δασμών θα είναι ξεκάθαρα πληθωριστικός και πιθανότατα υφεσιακός για τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με την ING, είναι εξαιρετικά απίθανο να αυξηθούν τα κρατικά έσοδα και ταυτόχρονα να επιστρέψουν θέσεις εργασίας στη βιομηχανία στην Αμερική.
Μία άλλη κρίσιμη εξέλιξη αφορά την Ευρώπη. Η ING εκτιμά ότι η Ευρώπη δεν μπορεί πλέον να κρύβεται στη σκιά της Αμερικής. Εναπόκειται πλέον στους ηγέτες της να εργαστούν για να αποκτήσει επιτέλους η Γηραιά Ήπειρος «στρατηγική αυτονομία», αντί να «θρηνούν» για τις εξελίξεις. «Είτε μας αρέσει είτε όχι, είτε κλείνουμε τα μάτια στις εξελίξεις είτε όχι, είτε προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε τις πρωτοφανείς οικονομικές και πολιτικές αποφάσεις είτε όχι, η διεθνής γεωπολιτική τάξη αλλάζει», τονίζει ο Μπρζέσκι.
Υπενθυμίζεται ότι οι ΗΠΑ ήταν αυτές που ηγήθηκαν των πρωτοβουλιών για όλους τους διεθνείς οργανισμούς που δημιουργήθηκαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπως το ΔΝΤ, η Παγκόσμια Τράπεζα, το ΝΑΤΟ και ο ΠΟΕ. Οργανισμοί που συνέβαλαν στη δημιουργία της παγκόσμιας άρχουσας τάξης, με τις ΗΠΑ φυσικά σε ηγετική θέση. Αυτή η εποχή δείχνει να φτάνει στο τέλος της και η ING πιστεύει ότι είναι πάρα πολύ δύσκολο να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις για τις συνέπειες των αλλαγών που έρχονται.
Από την πλευρά της, η Oxford Economics σημειώνει πως μπορεί να μην υπάρχουν νικητές στους εμπορικούς πολέμους αλλά ορισμένες χώρες θα τα καταφέρουν, όπως προαναφέραμε, καλύτερα από άλλες. Με την υπόθεση ότι θα ισχύσουν οι δασμοί που ανακοινώθηκαν στις 9 Απριλίου, ο οίκος εκτιμά ότι στις «κερδισμένες» χώρες είναι κάποιες από αυτές που αρχικά στόχευσε ο Τραμπ στις 2 Απριλίου, όπως το Βιετνάμ, η Καμπότζη, η Μαλαισία, το Πακιστάν και οι Φιλιππίνες.
Η Oxford Economics προσπαθεί να αξιολογήσει τον αντίκτυπο των δασμών σε κάθε χώρα, συγκριτικά με τον ανταγωνισμό. Ένα πρώτο συμπέρασμα είναι ότι όλες οι οικονομίες θα κερδίσουν ένα μερίδιο αγοράς στις ΗΠΑ, εις βάρος της Κίνας. Μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών η Γερμανία, η Ιταλία, η Σιγκαπούρη, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα θα είναι στο κλαμπ των – συγκριτικά πάντα – κερδισμένων. Η μεγάλη ανατροπή σε σύγκριση με τους δασμούς που ανακοινώθηκαν στις 2 Απριλίου αφορά κυρίως χώρες όπως η Νέα Ζηλανδία, η Αυστραλία, η Σιγκαπούρη, η Σουηδία και η Μ. Βρετανία.
Όσο για την Κίνα, ο οίκος πιστεύει ότι έχει πλέον μεγάλο κίνητρο να «παρακάμψει» τους δασμούς, ανακατευθύνοντας τις εξαγωγές μέσω χωρών όπως το Βιετνάμ, γεγονός βέβαια που θα προκαλέσει την αντίδραση των ΗΠΑ. Ο Τραμπ δείχνει ότι θα πάει μέχρι τέλους την… παρτίδα πόκερ με τους δασμούς και το τέλος αυτής της διαμάχης είναι απρόβλεπτο. Γι’ αυτό το λόγο η Oxford Economics συμβουλεύει τις επιχειρήσεις να λάβουν πολύ σοβαρά υπόψη στις αποφάσεις τους όλα τα σενάρια.
