Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι έτοιμος να δώσει απευθείας 1.000 δολάρια σε κάθε Αμερικανό πολίτη σε ένα δημοσιονομικό πακέτο που θα ξεπεράσει τα 1 τρισ. δολάρια και η Κριστίν Λαγκάρντ προχώρησε σε… μεταμεσονύχτια «ένεση» ρευστότητας 750 δισ. ευρώ, αποδεικνύοντας ότι οι στιγμές που ζούμε είναι κοσμοϊστορικές. Οι ισχυρότερες οικονομίες στον πλανήτη εμφανίζονται αποφασισμένες να τυπώσουν όσο χρήμα χρειαστεί για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας όμως ο κίνδυνος παρατεταμένης και βαθιάς ύφεσης που μπορεί να ξεπεράσει το ένα έτος είναι ορατός.
Παρά τα τρισεκατομμύρια που διαθέτουν ΗΠΑ και Ευρώπη για τη στήριξη νοικοκυριών και επιχειρήσεων, οι αγορές συνεχίζουν να λειτουργούν σε συνθήκες ακραίας κρίσης. Ο λόγος είναι απλός. Αφενός η οικονομική δραστηριότητα βρίσκεται σε πλήρη παύση και οι μεγαλύτερες οικονομίες στον κόσμο δεν έχουν ακόμη δει τα χειρότερα που σημαίνει ότι είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να βαδίσουν στα χνάρια της Ιταλίας και σε λίγες ημέρες να μην κινείται απολύτως τίποτα. Επομένως η πραγματική οικονομία δεν μπορεί να τονωθεί τουλάχιστον προς το παρόν και θα μείνει σε αυτή την κατάσταση για αρκετό καιρό.
Αφετέρου, τα μέτρα οικονομικής ενίσχυσης δεν λύνουν το πρόβλημα απλώς μετριάζουν τον αντίκτυπο και συγκρατούν κάπως το τσουνάμι των λουκέτων και των απολύσεων, την ώρα που η ορατότητα για το πόσο θα διαρκέσει η ύφεση είναι εξαιρετικά περιορισμένη έως μηδενική.
Μέτρα όπως το έκτακτο QE ή «QE πανδημίας» των 750 δισ. ευρώ που ανακοίνωσε η ΕΚΤ αναμφίβολα αποτελούν σημαντικές κινήσεις κυρίως γιατί μετριάζουν τις ανησυχίες αναφορικά με τη βιωσιμότητα του χρέους κρατών-μελών της Ευρωζώνης και διευκολύνουν σημαντικά τις προσπάθειες αντιμετώπισης της κρίσης. Οι κυβερνήσεις αποκτούν τον απαραίτητο δημοσιονομικό χώρο και παρέχουν στήριξη στις επιχειρήσεις με στόχο να περιοριστούν οι απώλειες και οι απολύσεις όσο η πραγματική οικονομία παραμένει σε «lock down».
Όμως εκατομμύρια επιχειρήσεις κλείνουν και δεκάδες εκατομμύρια θέσεις εργασίας απειλούνται. Ο πολύς Ρέι Ντάλιο, ιδρυτής του μεγαλύτερου hedge fund στον κόσμο, εκτιμά ότι οι επιχειρήσεις σε παγκόσμιο επίπεδο θα χάσουν 12 τρισ. δολάρια. Ο επίσης δισεκατομμυριούχος επενδυτής Μπιλ Άκμαν παρακαλάει τον Τραμπ να βάλει «λουκέτο» στην αμερικανική οικονομία και ο «γκουρού» των αγορών Μοχάμεντ Ελ-Εριάν προειδοποιεί ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας. Και οι τρεις συμφωνούν ότι μέχρι να ανακαλυφθεί το εμβόλιο και να καταστεί διαθέσιμο για τους πολίτες κινδυνεύουμε να βιώσουμε μία εποχή βαθιάς και παρατεταμένης ύφεσης.
Χθες, μάλιστα, εμφανίστηκε το πρώτο σημάδι βαθιάς ύφεσης στην καρδιά της Ευρώπης. Ο γερμανικός δείκτης επιχειρηματικού κλίματος Ifo για το μήνα Μάρτιο κατέρρευσε στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2009, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πτώση από το μακρινό 1991! Ο δείκτης Ifo καταγράφει το κλίμα στις επιχειρήσεις αλλά και τις επιχειρηματικές προσδοκίες, ωστόσο η μέτρηση του Μαρτίου δεν αποτυπώνει τον πλήρη αντίκτυπο που θα έχει η εξάπλωση της επιδημίας στην πραγματική οικονομία. Είναι πολύ πιθανό, επομένως, να δούμε τα χειρότερα επίπεδα όλων των εποχών τις επόμενες εβδομάδες καθώς το οικονομικό σοκ είναι αδιανόητο. Σε αρκετούς τομείς της γερμανικής οικονομίας, η επιδείνωση του κλίματος είναι η χειρότερη από την επανένωση της Γερμανίας, εξέλιξη λογική αν σκεφτούμε ότι χθες η DB έκανε λόγο για τη χειρότερη ύφεση από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μέσα σε όλο αυτό το κλίμα οι αγορές μετά βίας κινήθηκαν χθες ανοδικά και ο δείκτης μεταβλητότητας παραμένει κολλημένος σε επίπεδα… 2008. Την ίδια ώρα τα παραδοσιακά ασφαλή καταφύγια δεν λειτουργούν και μόνο το αμερικανικό δολάριο δείχνει άτρωτο αφού άπαντες ρευστοποιούν από ομόλογα και μετοχές μέχρι εμπορεύματα για να αυξήσουν τα… αποθέματά τους στο αμερικανικό νόμισμα.
Αυτό που ουσιαστικά ζητούν οι αγορές σήμερα είναι ορατότητα για το τέλος της επιδημίας όμως επειδή δεν μπορούν να την έχουν, ζητούν ακόμη μεγαλύτερα «μπαζούκα» από τις κυβερνήσεις ως απόδειξη ότι μπορούν να προσφέρουν ένα τείχος προστασίας απέναντι σε οποιοδήποτε κίνδυνο παρουσιαστεί. Ο πλανήτης είναι σε παράκρουση και δεν θα μπορούσαν να αποτελούν εξαίρεση οι αγορές…
