Σε ένα οικονομικό περιβάλλον πληθωριστικών τάσεων είναι επόμενο οι επενδυτές να αναζητούν ασφαλή επενδυτικά καταφύγια προκειμένου να προστατέψουν την αγοραστική δύναμη των αποταμιεύσεών τους. Τα καταθετικά επιτόκια δεν προσφέρουν ιδιαίτερη προστασία όπως και οι ομολογιακές αποδόσεις, οι οποίες στην καλύτερη περίπτωση και με κάποιο ρίσκο είναι «ίσα βάρκα ίσα νερά».
Η αγορά μετοχών είθισται να θεωρείται ο μόνος τρόπος υπεραπόδοσης έναντι του πληθωρισμού, καθώς οι εταιρίες έχουν στην κατοχή τους πάγια που ανατιμώνται, ενώ και η παραγωγή των εσόδων τους μπορεί να προσαρμόζεται στο κόστος πωληθέντων. Παρόλα αυτά υπάρχουν συγκυρίες ανόδου του πληθωρισμού που οι μετοχές δεν καταφέρνουν να αντισταθμίσουν την απώλεια του αγοραστικού ισοδύναμου.
Πότε συμβαίνει αυτό; Οι Diego Bonelli, Berardino Palazzo και Ram Yamarthy σε μια πρόσφατη μελέτη τους έδειξαν ότι η στάση των μετοχών εξαρτάται από το αν ο πληθωρισμός γίνεται αντιληπτός ως καλός ή κακός από την αγορά. Εάν η αγορά αντιλαμβάνεται τον πληθωρισμό ως καλό, οι τιμές των μετοχών αυξάνονται ως απάντηση στον υψηλότερο πληθωρισμό. Εάν η αγορά αντιλαμβάνεται τον πληθωρισμό ως κακό, οι τιμές των μετοχών πέφτουν. Αυτό εγείρει το επόμενο ερώτημα: πότε οι αγορές αντιλαμβάνονται τον πληθωρισμό ως καλό ή κακό;
Η μελέτη καταλήγει ότι αυτό εξαρτάται από την πηγή του πληθωρισμού. Εάν ο πληθωρισμός οφείλεται στη ζήτηση, αντανακλά ισχυρότερη ανάπτυξη και, συνεπώς, ισχυρότερη αύξηση των κερδών για τις επιχειρήσεις. Ναι, μπορεί να προκαλέσει αυξήσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες για την καταπολέμηση του πληθωρισμού, αλλά αυτή η προοπτική αντισταθμίζεται από τις βελτιωμένες προοπτικές για τα κέρδη των εταιρειών.
Από την άλλη πλευρά, αν ο πληθωρισμός οφείλεται σε ελλείψεις από την πλευρά της προσφοράς, επειδή υπάρχει έλλειψη βασικών εμπορευμάτων όπως το πετρέλαιο ή έλλειψη εργατικού δυναμικού, τότε θεωρείται ως κακός πληθωρισμός, επειδή οι όποιες αυξήσεις των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες δεν πρόκειται να αντισταθμιστούν από την ισχυρότερη αύξηση των κερδών. Πράγματι, ο πληθωρισμός που οφείλεται στην προσφορά μπορεί να κάνει το αντίθετο και να μειώσει την αύξηση των κερδών, επειδή οι εταιρείες αντιμετωπίζουν υψηλότερο κόστος από τις υψηλότερες τιμές. Όπως συνέβη με την άνοδο του πετρελαίου, για παράδειγμα.
Στη δεκαετία του 1970 οι διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα του πετρελαίου προκάλεσαν πληθωρισμό λόγω μειωμένης προσφοράς και έριξαν τις τιμές των μετοχών στα χρηματιστήρια. Το ίδιο συνέβη και το 2022. Αλλά στην περίοδο μεταξύ του 2008 και του 2022 δεν είχαμε κανένα τέτοιο σοκ στην προσφορά.
Αντιθέτως, η μόνη πηγή πληθωρισμού που είχαμε ήταν ο πληθωρισμός που καθοδηγούνταν από τη ζήτηση και προερχόταν από μια ταχέως αναπτυσσόμενη και πιθανώς υπερθερμαινόμενη οικονομία. Δεν είναι, λοιπόν, περίεργο που πολλοί επενδυτές πίστευαν μέχρι το 2022 ότι οι μετοχές αποτελούν μια καλή αντιστάθμιση του πληθωρισμού. Ενδεχομένως η γενιά αυτή να μην είχε και εμπειρία από πρώτο χέρι από σοκ πληθωρισμού που καθοδηγείται από την προσφορά.
Σήμερα αντιμετωπίζουμε μια μάλλον περίεργη κατάσταση στις ΗΠΑ, όπου ο πληθωρισμός οδηγείται από επιδράσεις από την πλευρά της προσφοράς αλλά και από επιδράσεις από την πλευρά της ζήτησης όπως δείχνουν τα παρακάτω εξαιρετικά στοιχεία της Fed του Σαν Φρανσίσκο. Γεγονός όμως είναι ότι πρέπει να παρακολουθούμε την κατάσταση για να δούμε, αν ο πληθωρισμός αυξάνεται και ποιος από τους παράγοντες υπερισχύει.
