Στο προηγούμενό μας άρθρο τονίσαμε τη σημασία της ψυχολογίας στις αγορές, κάτι που φάνηκε με τον ανοιξιάτικο χρηματιστηριακά, και όχι μόνο, καιρό που επικράτησε. Είχα τονίσει σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία μου «Αν εξαιρέσουμε όμως τα μεγάλα κραχ που συμβαίνουν ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες της κάθε εποχής, θα παρατηρήσουμε ότι στο σύνολό του ο Οκτώβριος ήταν καλός και αισιόδοξος για τις αγορές. Τα τελευταία τουλάχιστον 22 χρόνια ήταν από τους πιο σταθερούς μήνες που παρατηρήσαμε. Ήταν ένας μήνας ανατροπής της καθοδικής τάσης που ξεκινούσε συνήθως Σεπτέμβριο (τυχαίο;), λόγω του φόβου ότι πλησιάζει ο Οκτώβριος και όλα θα είναι μαύρα. Έχουμε γράψει και σε παλαιότερα μας άρθρα τη σημασία της ψυχολογίας στις αγορές. Αποτελούν το σημαντικότερο μέρος τους, καθώς οι παρεχόμενες πληροφορίες οδηγούν εκεί που θέλουν τους επενδυτές και τους παγιδεύουν. Στατιστικά δώδεκα bear markets μετά τον Β’Παγκόσμιο έληξαν τον Οκτώβριο.»
Εύλογα λοιπόν τίθεται το ερώτημα εάν ο Οκτώβριος του 2022 μπει στη λίστα των μεγάλων ανατροπών και αποτελέσει τον αριθμό 13 στον πίνακα. Μισογεμάτο λοιπόν ή μισοάδειο το ποτήρι, το αιώνιο ερώτημα που ο καθένας το απαντά ανάλογα με την ψυχολογία του, τις διαθέσεις του, τους στόχους του, την ρευστότητα που διαθέτει αλλά και την διορατικότητά του. Μια μάχη κερδήθηκε από τις αγορές, οι οποίες πέταξαν έξω όσους ασχολούνταν κυρίως με την υποτιμιτική κερδοσκοπία σε παράγωγα δεικτών και μετοχών, (ενώ η τάση σε πολλές μετοχές παραμένει πτωτική με τεράστιες απώλειες που ξεπερνούν το 60-70% στις διεθνείς αγορές), και περίμεναν τα νέα χαμηλά στους δείκτες.
Η στρέβλωση που παρατηρείται τις περισσότερες φορές έχει αναλυθεί σε παλαιότερα άρθρα, αλλά θα σταθώ στο σημείο όπου οι δείκτες αντιδρούν αντίθετα από την προσμονή των περισσότερων. Ήταν λογικό να συμβεί η αντίδραση του Οκτωβρίου, καθώς το 99% των ενασχολούμενων ήταν με τεράστιες θέσεις σε put options, ενώ όλοι οι αναλυτές συνέχιζαν να δίνουν χαμηλότερες τιμές στόχους για τους παγκόσμιους δείκτες με το σπάσιμο του S&P 500 των 3500 μονάδων. Φυσικά, αν ήταν τόσο εύκολο δε θα χρειαζόταν να μας δίνουν τα φώτα τους και εμάς, καθώς θα κρατούσαν το μυστικό για τον εαυτό τους και θα έβγαζαν αποδόσεις της τάξεως του 300-400% σε έναν μήνα!
Όταν λοιπόν όλοι περιμένουν το κραχ και η αναλογία των puts/calls έχει ξεπεράσει το ποσοστό που επιτρέπει να είμαστε σίγουροι (μέσω της πληροφορίας που δίνει) ότι θα γκρεμιστούν οι αγορές, τότε αυτό δεν είναι πληροφορία! Είχα επεσημάνει τη μεγάλη ανατροπή στα επίπεδα των 3500 μονάδων λόγω του υπερβολικά υψηλού τζίρου και φυσικά λόγω των πολύ μεγάλων ανοιχτών θέσεων που στη συνέχεια ανατροφοδότησαν την άνοδο των 400 μονάδων στον δείκτη.
Σημαντικό ρόλο στο γύρισμα του Οκτωβρίου έπαιξε το γεγονός ότι και οι ενεργειακές τιμές υποχώρησαν, στον αντίποδα των δηλώσεων και της προσμονής των ειδικών για 300 δολ. πετρέλαιο και 500 αέριο! Επίσης κάτι που τόνισα από την αρχή της ενεργειακής κρίσης είναι το γεγονός ότι δεν φαίνεται να μπαίνουν οι οικονομίες σε μεγάλη ύφεση, («Το ''ερώτημα του ενός εκατομμυρίου'' αυτή τη φορά δεν εξαρτάται από τις οικονομικές συνθήκες (διαχειρίσιμες προς ώρας), καθώς πιστεύω ότι πολύ δύσκολα, (όσο και εάν ο Πάουελ μιλάει σκληρά), θα οδηγήσει τις ΗΠΑ σε τεχνική ύφεση...»), καθώς οι αυξήσεις των επιτοκίων αντισταθμίζονται από τις επιδοματικές πολιτικές των κρατών, οι οποίες είναι μονόδρομος (φάνηκε με την άνοδο του ΑΕΠ στις ΗΠΑ, στο 2,6%). Όσον αφορά στα αποτελέσματα τριμήνου, σε γενικές γραμμές κινήθηκαν καλύτερα των προβλέψεων, ενώ μπαίνουμε αισίως στις «χρυσές εβδομάδες» της παγκόσμιας οικονομίας, όπου γίνεται το 80% του τζίρου των επιχειρήσεων και από το «μαύρο» περνάνε στο «κόκκινο»!
Οι ανατροπές που μπορεί να υπάρξουν και να χαλάσουν τους κανόνες της εποχικότητας είναι αρκετές και γνωστές σε όλους με πρώτο μεγάλο κίνδυνο το φόβο της επόμενης ημέρας. Το φόβο της ανεργίας (που δεν έρχεται ακόμα), το φόβο ενός πυρηνικού πολέμου ( που δε θα μας απασχολήσει αν έχουμε ή όχι μετοχές), το φόβο του κρύου και της πείνας (που δυστυχώς βιώνουν σήμερα οι φτωχότερες οικονομίες) και γενικότερα το φόβο οτι θα χάσουμε όσα κερδίσαμε τα τελευταία 50 χρόνια.
Αν εξαιρέσουμε τον γεωπολιτικό κίνδυνο που αποτελεί το χειρότερο εφιάλτη της ανθρωπότητας, οι πολίτες θα συνεχίσουν να καταναλώνουν. Εάν αγοράσουν λιγότερα η περισσότερα ή μόνο απαραίτητα αγαθά από πέρυσι θα το μάθουμε στο τέλος του μήνα. Θα είναι ένα καθοριστικό διάστημα για την πορεία των κερδών, που μέχρι στιγμής δεν έχουν παρουσιάσει πολύ δραματική εικόνα, στον αντίποδα των προβλέψεων των μεγάλων οίκων. Οι αγορές περιμένουν τις ενδιάμεσες εκλογές της επόμενης εβδομάδας για να δώσουν ένα μήνυμα με ένα πιθανό τέλος στο γεωπολιτικό πρόβλημα, κάτι που αν συμβεί θα δώσει πολύ μεγάλη ώθηση στην ψυχολογία των επενδυτών.
Επενδυτές με καλή ψυχολογία θα καταναλώσουν περισσότερα, οι ενεργειακές τιμές θα πέσουν και άλλο, ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει, η Fed θα σταματήσει την άνοδο των επιτοκίων και οι εταιρείες θα βγάλουν πολύ καλύτερα κέρδη και οι δείκτες θα ανέβουν. Η κρισιμότητα των ημερών χρήζει απεριόριστης προσοχής, λόγω του ράλι της Wall Street, καθώς η ψυχολογία των επενδυτών εάν παραμείνει στον «αστερισμό του φόβου», θα οδηγήσει στην κατοχύρωση των κερδών και στην ενίσχυση εκ νέου των short θέσεων. Η ανατροπή του Οκτωβρίου από «μήνα των κραχ» σε «Bear Killer» συνέβη για να μας τονίζει ότι στον κόσμο των αγορών όλα είναι πιθανά!
