Ένας μήνας εχθροπραξιών και τα δύσκολα δεν φαίνεται να τα αφήνουμε πίσω μας. O Πούτιν έχει καταλάβει τα 2/3 της ακτογραμμής της Ουκρανίας πλην της Οδησσού και ένα μεγάλο μέρος της, με έκταση όση η Ελλάδα.
Όμως δεν έχει πετύχει τον πολιτικό του στόχο που είναι το Κίεβο και η κυβέρνηση Ζελένσκι ενώ οι Ουκρανοί εξακολουθούν να αμύνονται. Όσο παρατείνονται οι πολεμικές επιχειρήσεις αυξάνεται η πιθανότητα η βεντάλια της πολεμικής σύρραξης να «ανοίξει» περισσότερο.
Ποιες είναι οι εξελίξεις των δύο τελευταίων ημερών που προοιωνίζουν ότι το τέλος που νομοτελειακά θα έρθει κάποια στιγμή, μπορεί να είναι πολύ πιο δύσκολο απ’ ότι αρχικά φανταζόμασταν;
O ενεργειακός εκβιασμός μόλις άρχισε
Kαταρχάς, ο Ρώσος Πρόεδρος αποφάσισε να τραβήξει το σχοινί και να δοκιμάσει την αποφασιστικότητα της Δύσης αναφορικά με τις κυρώσεις, προσπαθώντας να τη χτυπήσει στο αδύνατο σημείο της: τις εισαγωγές ενέργειας.
Αποφάσισε λοιπόν οι «μη φιλικές χώρες» να πληρώνουν σε ρούβλια για το εισαγόμενο ρωσικό φυσικό αέριο, με εμφανή στόχο να στηρίξει το νόμισμα του και κατ’επέκταση τη ρωσική οικονομία, αναγκάζοντας τη Δύση να εξακολουθεί να συναλλάσσεται με ρωσικές οντότητες.
Πρόκειται για μια απόφαση με εξαιρετικά υψηλό διακύβευμα και αυτό γιατί η Δύση έχει πλέον μια «καυτή πατάτα» στα χέρια της: Θα κάνει πίσω και θα ενδώσει στις αξιώσεις του Πούτιν, ή θα ριψοκινδυνέψει να απαντήσει αρνητικά με το ρίσκο η Ρωσία να μη τηρήσει τα συμβόλαια της και να παρακρατήσει τις προμήθειες φυσικού αερίου;
Και αν για τις ΗΠΑ είναι εύκολη η απάντηση, καθώς έχουν ήδη κηρύξει εμπάργκο στους ρωσικούς υδρογονάθρακες, η απόφαση δεν είναι εξίσου εύκολη για την Ευρώπη που καλύπτει περίπου το 40% των αναγκών της σε φυσικό αέριο από τη Ρωσία.
Παρά το γεγονός ότι έχουν ήδη αναληφθεί πρωτοβουλίες για να απεξαρτηθεί ενεργειακά από τη Ρωσία- και σε αυτές συμπεριλαμβάνουμε και τις σημερινές ανακοινώσεις για το αμερικανικό LNG- εντούτοις η διαδικασία είναι χρονοβόρα και όπως εξηγήσαμε χθες, η αντικατάσταση πλήρως των ρωσικών εισαγωγών είναι μια ανέφικτη άσκηση για τους αμέσως επόμενους μήνες, καθώς θα απαιτηθούν νέες επενδύσεις προκειμένου η παγκόσμια παραγωγικότητα να ανέλθει σε επίπεδα που θα αντικαθιστούν πλήρως τους ρωσικούς υδρογονάθρακες. Και οι επενδύσεις αυτές δεν γίνονται από τη μια μέρα στην άλλη.
Παρά ταύτα, η Ευρώπη ετοιμάζει μια ενιαία απάντηση στις απαιτήσεις του Ρώσου Προέδρου και όπως προϊονίζουν οι πρώτες μεμονωμένες δηλώσεις από μέλη της ΕΕ, δεν θα ενδώσει στον ρωσικό εκβιασμό.
Ο αντικαγκελάριος και υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, για παράδειγμα, κατηγόρησε τον Πούτιν για αθέτηση συμβολαίων και ότι δεν είναι σταθερός εταίρος, τονίζοντας ότι οι κυβερνήσεις των κρατών μελών της ΕΕ θα μελετήσουν τα επόμενα βήματά τους.
Βλέπετε, ενώ ο Ρώσος Πρόεδρος υποστήριξε ότι «οι αλλαγές θα επηρεάσουν μόνον το νόμισμα πληρωμής, το οποίο θα αλλάξει σε ρωσικά ρούβλια», στην ουσία αλλάζει τους όρους των συμβολαίων κατά το δοκούν, και αυτό ακριβώς υπαινίχθηκε ο αντικαγκελάριος της Γερμανίας, ο οποίος ούτε λίγο ούτε πολύ υπαινίχθηκε παραβίαση των συμβολαίων από τη Ρωσία.
Η Αυστρία έχει επίσης απορρίψει την απαίτηση του Πούτιν και η Πολωνία δήλωσε ότι καθώς δεν προβλέπεται «ο ένας συμβαλλόμενος να αλλάζει τα συμβόλαια κατά τα κέφια του» δεν θα ανανεώσει το ισχύον συμβόλαιο της που λήγει αυτό το έτος. Είναι φανερό ότι η Πολωνία υπολογίζει στον αγωγό φυσικού αερίου Baltic Pipe, ο οποίος θα την τροφοδοτήσει με νορβηγικό φυσικό αέριο μέσω της Δανίας, αλλά και στον τερματικό σταθμό του λιμανιού της Σβινόουστσα, στον οποίο υποδέχεται υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Δεδομένου όμως ότι οι μακροπρόθεσμες συμφωνίες της Μόσχας για φυσικό αέριο είναι περίπλοκες, εμπεριέχουν σημαντικές ρήτρες και είναι συνήθως εμπιστευτικού χαρακτήρα, πολλοί αναλυτές δεν αποκλείουν οι αλλαγές στον τρόπο πληρωμής των συμβολαίων να πυροδοτήσουν μια μακρά νομική διαμάχη μεταξύ της Gapzprom και των χωρών της ΕΕ.
Εχουμε λοιπόν έναν νέο παράγοντα κινδύνου για την Ευρώπη και κατά την άποψη πολλών στελεχών της αγοράς, μόλις εισήλθαμε σε αχαρτογράφητα ύδατα οσον αφορά τον ευρωπαϊκό ενεργειακό εφοδιασμό.
Ο κίνδυνος να εμπλακεί το ΝΑΤΟ μεγαλώνει
Στη χθεσινή Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, παρουσία του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν με κεντρικό θέμα συζήτησης τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αλλά και τις επιπτώσεις της τόσο σε οικονομικό όσο και σε γεωπολιτικό επίπεδο, δόθηκαν κάποιες παρατηρήσεις που οι αγορές μέχρι στιγμής είτε δεν έχουν μπει καν στη διαδικασία να τις αξιολογήσουν, είτε προσπαθούν να μείνουν προσηλωμένες μόνο στα καλά σενάρια.
Kαταρχάς και μόνο το γεγονός ότι τo NATO συμφώνησε για περαιτέρω ενίσχυση της Ουκρανίας με παράδοση εξοπλισμού αποτροπής για βιολογικά, χημικά και πυρηνικά όπλα, ενώ παράλληλα θα ενισχύσει τις δυνάμεις του στην Ανατολική Ευρώπη, με τέσσερις νέες ομάδες μάχης στη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία, οι οποίες προστίθενται σε τέσσερις άλλες ομάδες στις χώρες της Βαλτικής και την Πολωνία, λέει πολλά. Στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε ότι σύμφωνα με τις δηλώσεις του Λαβρόφ πριν έξι ημέρες ότι «τα φορτία με οπλισμό προς την Ουκρανία θα είναι μόνιμος στόχος της Ρωσίας». Έχουμε λοιπόν ένα πρώτο πεδίο πιθανής εμπλοκής.
Χθες όμως μάθαμε ότι η Ουάσινγκτον εργάζεται επίσης για να υποστηρίξει την Ουκρανία με πυραύλους κατά πλοίων, ενώ πρέπει να δώσουμε βάρος και στις δηλώσεις του Στόλτενμπεργκ όσον αφορά ότι «οποιαδήποτε χρήση χημικών όπλων από τη Ρωσία στην Ουκρανία θα άλλαζε ριζικά τη φύση της σύγκρουσης και θα αποτελούσε κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου και θα είχε εκτεταμένες επιπτώσεις» Ο λόγος είναι ότι με την χρήση χημικών όπλων πιθανότατα «να δούμε την εξάπλωση χημικών παραγόντων και στο έδαφος του ΝΑΤΟ».
Σημειωτέον ότι και ο Μπάιντεν δήλωσε ότι η χρήση χημικών όπλων από τη Ρωσία θα προκαλούσε την απάντηση των ΗΠΑ.
Οι δηλώσεις αυτές σε συνδυασμό με τις κατηγορίες του Προέδρου της Ουκρανίας ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί τα τελευταία 24ωρα βόμβες φωσφόρου στην Ουκρανία, δημιουργούν άλλο ένα εκρηκτικό πεδίο που ανεβάζει επικίνδυνα τις πιθανότητες στο τέλος της ημέρας, η «βεντάλια» του πολέμου να ανοίξει κι άλλο.
Δυστυχώς το τέταρτο από τα τέσσερα σενάρια για την εξέλιξη του πολέμου-περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ παύει να έχει απειροελάχιστες πιθανότητες.
Σύμφωνα με αυτό, η βιομηχανία θα αφιερωθεί στη στρατιωτική παραγωγή και η κατανάλωση ενέργειας και τροφίμων θα γίνεται με δελτίο. Τα εμπορικά δίκτυα και οι αλυσίδες εφοδιασμού θα πρέπει να επανεξεταστούν σε διεθνές επίπεδο και μόνο ο χρυσός, τα μετρητά και τα αμερικανικά ομόλογα θα προσφέρουν κάποια προστασία της αξίας.
Ακόμα όμως και αν ισχύσει κάποιο από τα υπόλοιπα τρία σενάρια, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σηματοδοτεί ένα σημείο καμπής για την παγκόσμια τάξη πραγμάτων, για την γεωπολιτική, τις μακροοικονομικές τάσεις, τους εμπορικούς δρόμους και εταίρους, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και καινοτομίας και τις κεφαλαιαγορές.
Δεδομένου ότι ο επαναπροσανατολισμός των αλυσίδων εφοδιασμού είναι εγγενώς πληθωριστικός παράγοντας, θα πρέπει όλοι να προσαρμοστούμε τα επόμενα χρόνια σε ένα υψηλότερο κόστος ζωής. Πόσο μάλλον από τη στιγμή που η τεχνογνωσία και η καινοτομία θα περιχαρακωθούν εντός των εθνικών συνόρων, βγάζοντας εκτός κάδρου έναν από τους μεγαλύτερους μοχλούς της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
