Άρχισαν νωρίς τα… όργανα σε ό,τι αφορά την πρόθεση του Ντόναλντ Τραμπ να παρέμβει στο έργο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ και να αναστατώσει τις αγορές, την ώρα που οι δηλώσεις του για την Κίνα και την Ταϊβάν ανεβάζουν το γεωπολιτικό θερμόμετρο και προκαλούν sell-off στις μετοχές ημιαγωγών, όπως η Nvidia.
Το «Trump Effect» δείχνει να επηρεάζει από νωρίς τις αγορές. Συνήθως, οι επενδυτές στρέφουν το βλέμμα στις πολιτικές εξελίξεις λίγες εβδομάδες πριν την εκλογική αναμέτρηση, όμως αυτή τη φορά φαίνεται ότι μπαίνουμε σε μία μακρά περίοδο μεταβλητότητας με ορίζοντα τις προεδρικές εκλογές της 5ης Νοεμβρίου. Ο δείκτης μεταβλητότητας VIX εκτινάχθηκε χθες κατά 12%.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η επίδοση του S&P 500 από τον Μάρτιο έχει θετική συσχέτιση με την προοπτική νίκης του Τραμπ. Όμως, η συγκεκριμένη σχέση είναι περισσότερο αποτέλεσμα της επιθυμίας των αγορών να υπάρξει μία ξεκάθαρη νίκη και δεν έχει να κάνει με τις πολιτικές του προτάσεις. Έχει σημασία ότι πριν τον Μάρτιο, η πορεία των αγορών ήταν θετικά συνδεδεμένη με την πιθανότητα νίκης του Μπάιντεν.
Παρ’ όλα αυτά, με τη Wall Street να βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο στην ιστορία της, οι επενδυτές ανησυχούν ότι αν ο Τραμπ επιστρέψει στον Λευκό Οίκο θα δούμε πολλά περισσότερα περιστατικά παρέμβασης του προέδρου, τόσο στο θέμα των επιτοκίων όσο και γενικότερα. Σημειώνεται ότι μετά την απόπειρα δολοφονίας του ηγέτη των Ρεπουμπλικανών, οι στοιχηματικές εταιρείες δίνουν πιθανότητες άνω του 60% να είναι αυτός ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ.
Αφορμή για τις ανησυχίες είναι η συνέντευξη που έδωσε στο Bloomberg τον Ιούνιο, αλλά δημοσιεύτηκε την περασμένη Τρίτη, μέσω της οποίας κάλεσε τον Τζέι Πάουελ να μην μειώσει τα επιτόκια πριν από τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ που θα πραγματοποιηθούν στις 5 Νοεμβρίου. Λαμβάνοντας υπόψη τα νεότερα στοιχεία για τον δομικό πληθωρισμό και την αγορά εργασίας, η Fed έχει αφήσει να εννοηθεί ότι η πρώτη μείωση επιτοκίων είναι θέμα χρόνου και οι αγορές ποντάρουν πως αυτό θα συμβεί στη συνεδρίαση της Federal Open Market Committee (FOMC), της Επιτροπής δηλαδή που αποφασίζει για τα επιτόκια, τον Σεπτέμβριο.
«Είναι κάτι που ξέρουν ότι δεν πρέπει να κάνουν», δήλωσε ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος, σε μία κίνηση που υποδηλώνει ότι προτίθεται να πολιτικοποιήσει τη Fed, ήτοι να τη χρησιμοποιεί για να εξυπηρετεί τις πολιτικές του φιλοδοξίες. Ακόμη και στο ερώτημα για το αν σκέφτεται να απολύσει τον Πάουελ στην περίπτωση που εκλεγεί, ο Τραμπ τόνισε ότι σκοπεύει να τον αφήσει να ολοκληρώσει τη θητεία του που λήγει το 2026, προειδοποιώντας τον ωστόσο, ότι πρέπει να κάνει τις σωστές κινήσεις.
Η πρακτική του Τραμπ να επιτίθεται στον πρόεδρο της Fed και να τον απειλεί με απόλυση, θυμίζει λίγο τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος επειδή δεν έχει απέναντί του το ισχυρό νομικό πλαίσιο των ΗΠΑ, «καρατομεί» όποιον κεντρικό τραπεζίτη δεν κάνει αυτό που του υπαγορεύει. Τέτοιες, λοιπόν, πρακτικές, δεν αρέσουν στους επενδυτές γιατί πολύ απλά κινδυνεύουν να καταργήσουν την ανεξαρτησία της Fed και να την καταστήσουν υποχείριο κάθε προέδρου.
Η σχέση του Τραμπ με τον Πάουελ έχει περάσει από χίλια κύματα. Στις 2 Νοεμβρίου του 2017, ο τότε κάτοικος του Λευκού Οίκου, πρότεινε τον Πάουελ να αντικαταστήσει την Τζάνετ Γέλεν στο ανώτερο αξίωμα της Fed, με τον νυν πρόεδρο της Fed να αναλαμβάνει τελικά τα νέα του καθήκοντα στις 5 Φεβρουαρίου του 2018. Όμως δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως κατά τη διάρκεια του εμπορικού πολέμου ΗΠΑ-Κίνας, ο Τραμπ επιτέθηκε στον Πάουελ, δηλώνοντας ότι ενδεχομένως ο πρόεδρος της Fed αποτελεί μεγαλύτερο εχθρό για τις Ηνωμένες Πολιτείες απ’ ότι ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ. Αφορμή για τις δηλώσεις Τραμπ ήταν το γεγονός ότι η Fed προχώρησε μέσα στο 2018 σε 4 αυξήσεις επιτοκίων, από το 1,25%-1,50% σε 2,25%-2,50%, δυσκολεύοντας έτσι τις συνθήκες για την αμερικανική οικονομία.
Τότε, ο Τραμπ σκέφτηκε να απομακρύνει τον Πάουελ αλλά στην πορεία κατάλαβε ότι δεν είναι τόσο εύκολο όσο αρχικά πίστευε και έκανε πίσω. Αργότερα ο Τραμπ κατηγόρησε αρκετές φορές τον Πάουελ, όσο ήταν πρόεδρος ο Μπάιντεν, και οι αναλυτές πιστεύουν ότι μια νέα «συγκατοίκηση» θα συνοδευτεί από αρκετές δυσκολίες σε επίπεδο κυρίως συνεννόησης.
Το δεύτερο σκέλος των ανησυχιών αφορά στη γεωπολιτική σκακιέρα. Ο τεχνολογικός Nasdaq σημείωσε χθες πτώση άνω του 2,5%, με τις εταιρείες ημιαγωγών να καταγράφουν απώλειες έως και άνω του 10%, σε μία, θα έλεγε κανείς, προβολή από το μέλλον. Είναι το «Trump Effect» που προκαλεί έντονο προβληματισμό στις τάξεις των επενδυτών καθώς ο απρόβλεπτος υποψήφιος πρόεδρος ενισχύει σημαντικά την αβεβαιότητα.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η μηνιαία έρευνα της Bank of America δείχνει ότι ο κίνδυνος «γεωπολιτικής σύγκρουσης» είναι ο πρώτος που φοβούνται οι fund managers. Μέχρι πρότινος, οι αγορές δεν εκδήλωναν την ανησυχία τους. Παρά την αύξηση των ποσοστών του Τραμπ μετά το debate, οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων και το δολάριο υποχωρούσαν, με φόντο τα στοιχεία που δείχνουν ότι τόσο ο πληθωρισμός όσο και η οικονομική δραστηριότητα έχουν εξασθενήσει. Μετά τις δηλώσεις του Τραμπ τόσο για την Fed όσο και για την υπόθεση της Ταϊβάν, το σκηνικό αλλάζει.
Τέλος, μία επίσης ενδιαφέρουσα είδηση που βγήκε από τη συνέντευξη του Τραμπ στο Bloomberg, είναι η πρόθεση του να δώσει τα ηνία της αμερικανικής οικονομίας στον Τζέιμι Ντάιμον. Ο ελληνικής καταγωγής τραπεζίτης έχει πολλούς φίλους αλλά και πολλούς εχθρούς στις αγορές, έχοντας διατελέσει πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της μεγαλύτερης τράπεζας του κόσμου, της αμερικανικής JPMorgan, από το 2006 και σε κάθε περίπτωση η ανάληψη του ΥΠΟΙΚ θα έχει μεγάλο ενδιαφέρον.
