Η πρώτη χρηματιστηριακή συνεδρίαση του Οκτωβρίου και του τελευταίου τριμήνου του (μαρτυρικού για τις αγορές) έτους 2022 επιφύλαξε μία πολύ ευχάριστη έκπληξη σε όσους δεν πόνταραν στην περαιτέρω πτώση των τιμών.
Πολλές είναι οι πιθανές εξηγήσεις αλλά η λογικότερη όλων είναι μάλλον αυτή που λέει πως τα αδύναμα οικονομικά στοιχεία που ανακοινώθηκαν τη Δευτέρα το απόγευμα στις ΗΠΑ για την μεταποιητική δραστηριότητα τον Σεπτέμβριο που μόλις πέρασε, έδωσαν πάλι στους επενδυτές την ευκαιρία να ονειρευτούν πως η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) θα αναγκαστεί εκ των πραγμάτων να αλλάξει στάση πιο γρήγορα απ’ όσο η ίδια υποστηρίζει.
Οι αναπτερωμένες ελπίδες για το περίφημο Fed Pivot, δηλαδή την απότομη αλλαγή πορείας και το ξεκίνημα σταδιακής μείωσης των επιτοκίων αναφοράς κάποια στιγμή στο πρώτο μισό του 2023, έδωσαν το καύσιμο για άνοδο σχεδόν σε όλα τα χρηματιστηριακά προϊόντα. Οι χρηματιστηριακοί δείκτες στις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ασία σημείωσαν άνοδο μεγαλύτερη του 2%, οι αποδόσεις των ομολόγων σημείωσαν σημαντική πτώση, το δολάριο σταμάτησε την άνοδό του απέναντι σε όλα τα νομίσματα.
Το κλίμα τη Δευτέρα ήταν τόσο θετικό που ακόμα και η ταλαιπωρημένη ελβετική τράπεζα Credit Suisse κατάφερε να περάσει σε ανοδική πορεία ενώ στην αρχή της ημέρας έπεφτε κατά σχεδόν 10% λόγω των έντονων φημών περί μεγάλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει.
Από την αισιόδοξη διάθεση δεν ξέφυγαν οι αγορές των μετάλλων. Για τα βιομηχανικά μέταλλα αυτό ίσως ακούγεται λίγο παράλογο, αφού η αρχική αφορμή της ανόδου φαίνεται πως ήταν η αδυναμία που παρουσιάζει η αμερικανική οικονομία. Αν η ύφεση που περιμένουν πολλοί έρθει πιο νωρίς από το μέχρι τώρα αναμενόμενο, δεν θα είναι μία εξέλιξη αρνητική για την ζήτηση για χαλκό, αλουμίνιο, ψευδάργυρο και τα άλλα μέταλλα με παρόμοιες χρήσεις;
Το ερώτημα είναι απόλυτα λογικό για όποιον δεν έχει ασχοληθεί αρκετά με τα χρηματιστήρια και τις αγορές εμπορευμάτων. Η πτωτική πορεία που ξεκίνησε από το μέσον του Αυγούστου ήταν τόσο έντονη και συνεχής που δεν θα ήταν πολύ εύκολο να συνεχιστεί για πολύ καιρό ακόμα αφού οι επενδυτές είχαν προεξοφλήσει στο μυαλό τους τη μελλοντική χειροτέρευση της κατάστασης της οικονομίας και θεωρούσαν (ακόμα θεωρούν) σίγουρη την έλευση μίας σοβαρής οικονομικής ύφεσης.
Η κίνηση του χαλκού, η τιμή του οποίου ανέβηκε από τα 3,25 δολάρια/λίβρα της προηγούμενης Τετάρτης προς τα 3,50 δολάρια/λίβρα κάποια στιγμή χθες το απόγευμα είναι ενδεικτική της κατάστασης που επικράτησε στις αγορές των μετάλλων, αφού το κόκκινο μέταλλο έχει βρεθεί στο στόχαστρο των πωλητών από τον Μάιο, όταν η τιμή του ήταν κοντά στα 4,50 δολάρια/λίβρα.
Η προχθεσινή μέρα όμως ήταν πολύ καλή και για τα δύο βασικότερα πολύτιμα μέταλλα, τον χρυσό και το ασήμι. Όπως διαβάζουμε σε δύο σχετικά ρεπορτάζ του Bloomberg, η έντονη ανοδική κίνηση του χρυσού ήταν η πιο δυνατή από τον προηγούμενο Μάρτιο.
Για να είμαστε ακριβείς, η ανοδική κίνηση του χρυσού ξεκίνησε την προηγούμενη Τετάρτη όταν το κίτρινο μέταλλο βρέθηκε στα 1.625 δολάρια/ουγγιά και πλησίασε τα χαμηλότερα επίπεδα εδώ και δύο χρόνια. Με μία ομολογουμένως πολύ ισχυρή άνοδο έφθασε χθες κοντά στα 1.725 δολάρια/ουγγιά, ανέβηκε δηλαδή κατά 100 δολάρια σε διάστημα λιγότερο της μίας εβδομάδας. Η εξήγηση που μπορούμε να δώσουμε, με βάση το τι διαβάζουμε και ακούμε έχει και εδώ άμεση σχέση με τις πιθανολογούμενες μελλοντικές κινήσεις της Fed.
Το γεγονός πως η έντονη πτωτική του πορεία ξεκίνησε τον Μάρτιο που μας πέρασε, σχεδόν ταυτόχρονα με την πρώτη κίνηση αύξησης των επιτοκίων αναφοράς της κεντρικής αμερικανικής τράπεζας δεν είναι καθόλου τυχαίο. Το αδύναμο σημείο του χρυσού, η έλλειψη αποδόσεων προς τους κατόχους του, φαίνεται πάντα περισσότερο όταν τα επιτόκια ανεβαίνουν και δυναμώνει ο ανταγωνισμός μεταξύ των επενδυτικών τοποθετήσεων που προσφέρουν σιγουριά. Τα επιτόκια των αμερικανικών κρατικών ομολόγων δεκαετούς διάρκειας έχουν υπερδιπλασιαστεί από τον Μάρτιο μέχρι τώρα.
Η κακή πορεία του χρυσού οφείλεται βέβαια και στη συνεχή άνοδο του δολαρίου, η οποία έχει και αυτή άμεση σχέση με την άνοδο των επιτοκίων. Οι ενδείξεις αδυναμίας της αμερικανικής οικονομίας που εμφανίστηκαν τη Δευτέρα και οι ελπίδες για πιο γρήγορο σταμάτημα της διαδικασίας αύξησης των επιτοκίων ήταν μία πολύ καλή αφορμή για την επανεμφάνιση των αγοραστών, οι οποίοι ενθαρρύνθηκαν και από την σχετική αποδυνάμωση του δολαρίου.
Έτσι μπορούμε να εξηγήσουμε ένα μεγάλο μέρος της απότομης ανόδου των 100 δολαρίων (η τιμή είχε ήδη επιστρέψει στα 1.670 δολάρια/ουγγιά από την Παρασκευή. Η κίνηση από τα 1.625 προς τα 1.670 υποθέτουμε πως μπορεί να εξηγηθεί από ένα πολύ απλό γεγονός: όπως γίνεται συχνά στις αγορές, μερικές φορές ορισμένες κινήσεις το παρακάνουν και απλά μένουν από δυνάμεις. Αυτό υποθέτουμε πως έγινε την προηγούμενη εβδομάδα με τον χρυσό, ο οποίος εκμεταλλεύθηκε την ειδησεογραφία της Δευτέρας για να συνεχίσει την προσπάθεια ανάκαμψης.
Πολύ αξιόλογη λοιπόν η κίνηση του χρυσού, αλλά ωχριά μπροστά στην αντίστοιχη του ασημιού. Την προηγούμενη Τετάρτη βρέθηκε λίγο πιο κάτω από τα 18 δολάρια/ουγγιά και αυτή τη στιγμή είναι λίγο πάνω από τα 21, έχοντας κάνει μία ανοδική κίνηση της τάξης του 16%. Τη Δευτέρα μάλιστα ανέβηκε κατά σχεδόν 10%.
Τα πράγματα εδώ είναι λίγο πιο πολύπλοκα και μάλλον και πιο ενδιαφέροντα απ’ ότι στην περίπτωση του χρυσού. Αυτό το λέμε γιατί το ασήμι έχει αρχίσει να δείχνει τάσης αυτονόμησης από τον χρυσό το τελευταίο δίμηνο. Συνήθως όταν η πορεία του χρυσού είναι πτωτική, αυτή του ασημιού είναι ακόμα πιο πτωτική, καθώς παραδοσιακά το ασήμι είναι πιο ευμετάβλητο.
Ειδικά σε περιόδους που η οικονομική δραστηριότητα βρίσκεται ή αναμένεται να βρεθεί σε καθοδική πορεία, το ασήμι υποφέρει διότι περίπου το 50% της ετήσιας κατανάλωσής του γίνεται από τη βιομηχανία, άρα έχει άμεση εξάρτηση από την πορεία της οικονομίας. Όμως, από τα μέσα του Αυγούστου και ύστερα το ασήμι άρχισε να συμπεριφέρεται πιο καλά από τον χρυσό.
Ενώ ο χρυσός έπεσε από τις 15 Αυγούστου μέχρι την προηγούμενη εβδομάδα κατά σχεδόν 10%, το ασήμι έκανε μια απότομη πτώση αυτής της τάξης μέχρι το τέλος του Αυγούστου και μετά άρχισε να κινείται πολύ πιο θετικά από τον χρυσό. Την προηγούμενη εβδομάδα, όταν ο χρυσός έκανε τα νέα χαμηλά του, το ασήμι δεν ακολούθησε. Μετά την πολύ ισχυρή κίνησή του τη Δευτέρα και την Τρίτη, το ασήμι βρίσκεται τώρα στο υψηλότερο σημείο του τελευταίου τετραμήνου, σε πλήρη αντίθεση με τον χρυσό που είναι πιο κοντά στο χαμηλότερο σημείο αυτής της περιόδου παρά στο υψηλότερο.
Είναι δύσκολο να βρούμε μία εύκολη εξήγηση για την απότομη ανοδική κίνηση του ασημιού, αλλά δεν μπορούμε να μην επισημάνουμε την ξεκάθαρη αυτονόμησή από τον «μεγάλο αδελφό» του, τον χρυσό. Εκτιμήσεις που είδαμε σε ρεπορτάζ του Bloomberg αποδίδουν την εκρηκτική άνοδο του ασημιού το τελευταίο διήμερο στο γεγονός πως διασπάστηκαν ανοδικά κάποια επίπεδα τιμών.
Αυτό προκάλεσε αναγκαστικές αγορές από όσους είχαν πουλήσει περιμένοντας πως το ασήμι θα βρισκόταν σύντομα σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα. Η πτώση όμως του δολαρίου και των αποδόσεων των ομολόγων μάλλον τους αιφνιδίασε και προκάλεσε το μεγάλο short covering όπως ονομάζονται αυτές οι αναγκαστικές αγορές όταν οι πωλητές ανακαλύπτουν πως το «ποντάρισμά» τους δεν βγαίνει. Ακόμα και αυτό να συμβαίνει όμως, το γεγονός είναι πως το ασήμι έχει αρχίσει να κινείται πολύ καλύτερα από τον χρυσό, πράγμα που μπορεί βέβαια να αποδειχθεί άνευ σημασίας σε λίγο καιρό, μπορεί όμως και να είναι το πρώτο σημάδι μίας νέας εξέλιξης που δεν μπορούμε να μυριστούμε ακόμα.
Τις επόμενες μέρες θα μάθουμε περισσότερα νέα για την κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας. Μεθαύριο Παρασκευή θα μάθουμε πόσες νέες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν τον Σεπτέμβριο που μόλις τελείωσε όπως επίσης και το ποσοστό ανεργίας και την πορεία των αμοιβών των εργαζομένων.
Τη μεθεπόμενη Πέμπτη 13 του μηνός θα μάθουμε τα νέα για τον πληθωρισμό του Σεπτεμβρίου. Αυτές οι ανακοινώσεις μπορεί να προκαλέσουν έντονες διακυμάνσεις στις χρηματιστηριακές αγορές, ανάλογα με το πόσο κοντά θα είναι σε αυτό που θα αναμένουν οι αγορές και οι επενδυτές. Αν αυτά τα νέα ενισχύσουν τις ελπίδες που δημιουργήθηκαν τη Δευτέρα για το πολυπόθητο Fed Pivot, δεν αποκλείεται να δούμε τη συνέχιση της ανόδου των μετάλλων που χαρακτήρισε το ξεκίνημα της εβδομάδας.
Σε αντίθετη περίπτωση, το πιθανότερο είναι να δούμε μία απότομη προσγείωση και επιστροφή στη συνολική χρηματιστηριακή απαισιοδοξία, η οποία λογικά θα παρασύρει και τα μέταλλα, βιομηχανικά και πολύτιμα. Πέρα από αυτό όμως, οι επόμενες εβδομάδες μπορεί να μας λύσουν μία απορία ή να μας μπερδέψουν ακόμα περισσότερο: συμβαίνει κάτι σοβαρό στη σχέση χρυσού και ασημιού ή είμαστε μάρτυρες ενός συνηθισμένου χρηματιστηριακού καπρίτσιου;
