«Την 4ετία 2020-2024, ο ΕΛΓΑ πλήρωσε 1,5 δισ. ευρώ για αποζημιώσεις και επιπλέον δόθηκαν 120 εκ. ευρώ μέσω Προγραμμάτων Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων» ανέφερε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας κατά την ενημέρωση της επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου σχετικά με τον Οργανισμό Ελληνικών Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΕΛΓΑ).
Ο κ. Τσιάρας, υπογράμμισε τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε η κυβέρνηση για την ενίσχυση του ΕΛΓΑ και την έγκαιρη καταβολή αποζημιώσεων στους παραγωγούς. Συνολικά, είπε ο υπουργός, «το χρονικό διάστημα 2020-2024 έχουν πληρωθεί περίπου 1,5 δισ. ευρώ για αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ και 120 εκατ. ευρώ μέσω των Προγραμμάτων Κρατικών Οικονομικών Ενισχύσεων». Επισήμανε ότι «ενισχύσαμε τον ΕΛΓΑ με 372 εκατ. ευρώ για την κάλυψη υπερβολικών αποζημιώσεων λόγω φυσικών καταστροφών, όπως οι πυρκαγιές των ετών 2021, 2022, 2023 και οι ζημιές του παγετού του 2021. Τα ακραία καιρικά φαινόμενα "Daniel" και "Elias" μας οδήγησαν στη διαπραγμάτευση ενός ad-hoc προγράμματος με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ύψους 310 εκατ. ευρώ, ώστε να στηρίξουμε τους αγρότες στις δύσκολες ώρες που αντιμετωπίζουν».
«Από το 2019 και μετά, εύκολα μπορεί κανείς να δει και να καταγράψει ότι ο ΕΛΓΑ έχει σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, ότι έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια δεδομένη πραγματικότητα που ποτέ δεν υπήρχε στο παρελθόν και με την έγκαιρη καταβολή των αποζημιώσεων» τόνισε ο υπουργός.
«Πρωτόγνωρη διαδικασία»
Ο κ. Τσιάρας αναφέρθηκε διεξοδικά στα όσα έπραξε ο ΕΛΓΑ μετά τις φυσικές καταστροφές, ειδικά στη Θεσσαλία. «Σε μόλις ένα χρόνο, κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ στην ιστορία της ελληνικής πολιτείας, καταβλήθηκαν 312 εκατ. ευρώ μέσα από αποζημιώσεις του ΕΛΓΑ για ένα μόνο φαινόμενο, για μία μόνο περιοχή, για 33.000 περίπου δικαιούχους. Και επρόκειτο για μια διαδικασία η οποία ήταν απολύτως πρωτόγνωρη. Και επειδή κάποια στιγμή πρέπει να είμαστε ειλικρινείς με τον εαυτό μας, πέρα από τα παράπονα και την γκρίνια για τις καθυστερήσεις, αυτό το οποίο έγινε είναι κάτι το οποίο οφείλεται στην εντατικοποίηση της εργασίας και στην πραγματική προσφορά όλων των ανθρώπων που εμπλέκονται στην υπηρεσιακή διαδικασία του ΕΛΓΑ» σημείωσε χαρακτηριστικά.
Νέες πρωτοβουλίες για την ενίσχυση του ΕΛΓΑ
Παράλληλα, ο υπουργός υπογράμμισε ότι πλέον ο Οργανισμός βρίσκεται σε μια νέα εποχή. «Δεν είναι η εποχή που ο ΕΛΓΑ ήταν 'επαίτης' προς την ελληνική πολιτεία για να πάρει τη νομοθετημένη εισφορά της, προκειμένου να συμπληρώσει τις αποζημιώσεις. Δεν είναι η εποχή που οι αποζημιώσεις δίνονταν σε τρεις δόσεις και δεν ξέραμε πότε θα κατέληγε να πληρώσει. Δεν είναι η εποχή που υπήρχε η αμφισβήτηση και αμφιβολία για το αν θα πληρώσει με επάρκεια και αν θα πληρώσει γενναία όλα αυτά τα οποία συνέβαιναν. Είναι μια εποχή που όλα αυτά είναι στο παρελθόν και που ο Οργανισμός τουλάχιστον καταφέρνει - το λέω για τρίτη φορά - να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες που δημιουργεί η σημερινή πραγματικότητα», σημείωσε.
Επιπροσθέτως, ο Κ. Τσιάρας επισήμανε ότι στη νομοθετική μεταρρύθμιση του ΕΛΓΑ, θα υπάρχουν ως βασικές αρχές ο εκσυγχρονισμός του Οργανισμού, η ψηφιοποίηση του, η στελέχωση, η κωδικοποίηση της νομοθεσίας, η ένταξη των νέων καταστροφών που υπάρχουν και που δεν περιγράφονται αυτή τη στιγμή. «Πρέπει να προχωρήσουμε σε μια ουσιαστική μεταρρύθμιση του ΕΛΓΑ και να του δώσουμε τον ρόλο, την οντότητα αλλά και τη δυνατότητα να ανταποκρίνεται στην προσδοκία όλων αυτών των ανθρώπων του πρωτογενούς τομέα, με την ευχή να μετασχηματιστεί σε έναν οργανισμό ο οποίος θα είναι σύγχρονος, θα είναι ευέλικτος, θα είναι λειτουργικός και θα είναι αποτελεσματικός», συμπλήρωσε.
Κατά τη διάρκεια της δευτερολογίας του, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης υπογράμμισε ότι πλέον βρισκόμαστε σε μια νέα συνθήκη, λόγω της κλιματικής κρίσης. «Θέλουμε να δούμε σε ποια κατεύθυνση πρέπει να κινηθούμε. Δεν πιστεύουμε ότι υπάρχει μαγικό ραβδί. Ο Οργανισμός έχει συγκεκριμένους πόρους και συγκεκριμένη ευθύνη και καλείται να λύσει νέα προβλήματα που δεν είχαμε αντιμετωπίσει μέχρι τώρα» επισήμανε. Αναφέρθηκε τέλος, διεξοδικά, στην πρόσφατη συνάντησή του με τον νέο Επίτροπο Γεωργίας, Christophe Hansen, λέγοντας ότι πλέον κανένας Προϋπολογισμός, κανενός κράτους, δεν μπορεί να στηρίξει τις φυσικές καταστροφές.
Ο υφυπουργός Διονύσης Σταμενίτης, τόνισε ότι ο ΕΛΓΑ «πρέπει να περάσει σε μια νέα εποχή, να συμβαδίζει με τις κλιματικές αλλαγές και να έχει ένα σύγχρονο μοντέλο ασφαλίσεων». Υπογράμμισε ότι η Κλιματική Κρίση αυξάνει αρνητικά τα κλιματικά φαινόμενα και τις ζημιές που προκαλεί στον πρωτογενή τομέα. Αποτέλεσμα είναι, τα ποσά αποζημίωσης που απαιτείται να δώσει ο ΕΛΓΑ, να υπερβαίνουν κατά πολύ τα έσοδα που έχει από τις ασφαλιστικές εισφορές των παραγωγών. Ο Οργανισμός σε λίγα χρόνια δεν θα είναι βιώσιμος, εκτίμησε ο Δ. Σταμενίτης. Πολλοί παραγωγοί δεν πληρώνουν τις ασφαλιστικές εισφορές που τους αναλογούν ετησίως, μεγαλώνοντας ακόμα περισσότερο το έλλειμμα που έχει ο ΕΛΓΑ. Η κυβέρνηση αυτά τα πέντε χρόνια, με απόφαση του πρωθυπουργού ήρθε και κάλυψε το χρηματοδοτικό κενό για να δοθούν οι αποζημιώσεις πέρα των ad hoc προγραμμάτων για τις θεομηνίες του Daniel και Elias. Η σημερινή ηγεσία του ΥΠΑΑΤ «έχει θέσει ως έναν από τους βασικούς στόχους την αναμόρφωση και αναδιοργάνωση του ΕΛΓΑ, έτσι ώστε να μπορεί να ανταπεξέλθει στα προβλήματα. Έχει γίνει συστηματική δουλειά, με ενδελεχή εξέταση όλων όσων ζημιών καλύπτονται από τον νόμο, όσο και από την ΕΛΓΑ. Σε πολύ σύντομο χρόνο θα είμαστε σε θέση να παρουσιάσουμε το σύνολο της πρότασης».
Στην κατεύθυνση αυτή, δόθηκε στην Παγκόσμια Τράπεζα να αξιολογήσει τον Οργανισμό και τους Κανονισμούς του, και έχουμε παραλάβει την Έκθεσή της που την αξιολογούμε - συνέχισε ο υφυπουργός. Το ίδιο κάνει και η εταιρεία αξιολόγησης PW. Έχει ήδη προκηρυχθεί διαγωνισμός, που πολύ σύντομα περιμένουμε να υπογραφεί η σύμβαση με τον ανάδοχο, για την ψηφιοποίηση του εκτιμητικού έργου του Οργανισμού. Έχει γίνει αναλογιστική μελέτη κινδύνων. Έχει διερευνηθεί η χρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης. Έχει επεκταθεί το εναέριο πρόγραμμα χαλαζιακής προστασίας, έχει ήδη γίνει ο διαγωνισμός, διπλασιάστηκαν τα καλυπτόμενα στρέμματα. Ταυτόχρονα υπάρχει και μια διερεύνηση για την ψηφιοποίηση του ίδιου του Οργανισμού, ώστε να μπορεί να δεχθεί όλα τα σύγχρονα Μέσα. Ο κ. Σταμενίτης επισήμανε ότι οι ζημίες που καλείται να καλύψει ο ΕΛΓΑ τα τελευταία χρόνια είναι μεγάλες και ποικίλες, και θα πρέπει να συζητηθεί το πώς αυτά θα καλύπτονται, καθώς αυτό που ορίζει η ΕΕ είναι οι πόροι του Οργανισμού να προέρχονται από τις ασφαλιστικές εισφορές των παραγωγών κι από το χρηματοδοτικό εργαλείο που έχουμε βρει από το ΠΑΑ - εκτός εάν γίνονται ad hoc προγράμματα τα οποία όμως δεν μπορεί να επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο. Εμείς, είπε ο υφυπουργός «έχουμε μεγάλες φιλοδοξίες για τον ΕΛΓΑ, άποψή μας είναι ότι δεν θα πρέπει να καλύπτει μόνο αποζημιώσεις, αλλά να είναι ένα πολύ καλό εργαλείο στήριξης του πρωτογενή τομέα, δίνονται κίνητρα και πληροφόρηση στον παραγωγό για τις καλύτερες καλλιέργειες». Ο ΕΛΓΑ, πρόσθεσε «πρέπει να περάσει σε μια νέα εποχή, να συμβαδίζει με τις κλιματικές αλλαγές και να έχει ένα σύγχρονο μοντέλο ασφαλίσεων».
Ο υφυπουργός πάντως, ξεκαθάρισε ότι «από το 2023 ο δημόσιος χαρακτήρας του ΕΛΓΑ είναι αδιαπραγμάτευτος» και κατέληξε λέγοντας ότι «θέλουμε από το 2025 και μετά, ο ΕΛΓΑ να πατά σε μια πολύ πιο σταθερή βάση».
Ο υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Χρήστος Κέλλας, απαντώντας σε ερωτήματα και θέματα που έθεσαν οι βουλευτές για τους κτηνοτρόφους και το ζωικό κεφάλαιο, είπε ότι «οι αποζημιώσεις για τις ζημίες του Daniel, είναι διπλάσιες από τα προβλεπόμενα. Πέραν των προκαταβολών που δόθηκαν προ μηνών, έγινε στις 8-9 Νοεμβρίου η αποπληρωμή για το ζωικό κεφάλαιο. Υπάρχουν 110 ενστάσεις από κτηνοτρόφους που αισθάνθηκαν αδικημένοι, οι οποίες εξετάζονται από τις περιφερειακές επιτροπές, ώστε να γίνει η αποπληρωμή και αυτών». Για τις αποζημιώσεις, για τις επιζωοτίες, είπε ο υφυπουργός πως είναι και εδώ υπερδιπλάσιες από εκείνες που ήταν την περασμένη χρονιά, ενώ αυξήθηκε και η ηλικία των ζώων, ώστε να αποζημιώνονται και αυτά που είναι έως 8χρονών (από 6 ετών που ήταν) «γιατί θέλουμε να στηρίζουμε την κτηνοτροφία». Στο υπουργείο είπε, είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε στην καταβολή των αποζημιώσεων για τα ήδη θανατωθέντα ζώα και περιμένουμε τις σχετικές λίστες από τις Περιφέρειες. Επίσης, είπε πως θα υπάρξει ένα ποσό αποζημιώσεων και για τις επιπλέον ζωοτροφές που απαιτήθηκαν να καταναλωθούν, εξαιτίας του περιοριστικού μέτρου εγκλεισμού τους λόγω ασθενειών.
Ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ, Ανδρέας Λυκουρέντζος, επισήμανε ότι «είναι πολύ σημαντική η θεώρηση να υπάρξει μια εθνική συνένωση για τον εκσυγχρονισμό του Οργανισμού». Για την αναμόρφωση του Κανονισμού, ανέφερε ότι κάθε μία πρόταση προσθήκης, θα πρέπει να συνοδεύεται και με μια έκθεση για τους πόρους που θα χρησιμοποιηθούν «γιατί ο ΕΛΓΑ δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένας ασφαλιστικός οργανισμός, δεν είναι το κοινοτικό ταμείο της ΕΕ, δεν διαθέτει αδιαφανείς πόρους και υπακούει στην ΕΕ σε πάρα πολλά θέματα». Ζήτησε από όλα τα κόμματα να προσέλθουν στον ΕΛΓΑ για να ενημερωθούν με όλα τα στοιχεία. Γιατί τα νούμερα και οι αριθμοί είναι δεδομένοι και καταγράφουν την πραγματικότητα. Ο κ. Λυκουρέντζος, ανέφερε ότι για δεύτερη χρονιά έχουμε υπογραφή συλλογικής σύμβασης εργασίας με μη μισθολογικά εισοδήματα. Οι εργαζόμενοι, είπε, «προσφέρουν πολλά και δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους στον Οργανισμό, παρά την δραματική συρρίκνωση προσωπικού που υπάρχει τα τελευταία χρόνια λόγω πολλών συνταξιοδοτήσεων». Σχετικά με τις χρηματοδοτήσεις του ΕΛΓΑ, ο πρόεδρος είπε ότι «έχουν δοθεί περίπου 400 εκατ. ευρώ ως αναδρομικά οφειλόμενα και τακτική επιχορήγηση - γιατί από το 2020 και μετά, η κυβέρνηση είναι συνεπής στην καταβολή της - συν 400 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 310 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα Daniel και τα χρήματα που αφορούσαν τα προανθικά, και 120 εκατ. ευρώ που είναι οι κρατικές οικονομικές ενισχύσεις».
Ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ κατέθεσε Πίνακα, όπου «η φετινή ασφαλιζόμενη αξία είναι 9.417.000.000 ευρώ. Το προϋπολογισμένο έσοδο του ΕΛΓΑ είναι 212 εκατ. ευρώ, που είναι 4% επί της ασφαλιζόμενης αξίας. Και σε βάθος πενταετίας, οι παραγωγοί οφείλουν εισφορές συνολικού ύψους 75 εκατ. ευρώ στον Οργανισμό».
Σε ό,τι αφορά τις αποζημιώσεις του aδ hoc προγράμματος του Daniel, ο κ. Λυκουρέντζος είπε ότι σχεδόν στο σύνολό τους έχουν δοθεί. Εάν υπάρχουν κάποιες εκκρεμείς περιπτώσεις, αυτό δεν είναι ο κανόνας. Σημείωσε ότι η Επιτροπή είχε δώσει χρόνο υλοποίησης του προγράμματος τα τέσσερα χρόνια, και η κυβέρνηση και ο ΕΛΓΑ βάλαμε στόχο τους 10 μήνες, και καταφέραμε να έχουν την εξόφληση μέσα σε 12 μήνες, τον Σεπτέμβριο. Τα ανοικτά θέματα των αποζημιώσεων του Daniel είναι πλέον για το φυτικό κεφάλαιο, όπου ήδη δόθηκαν 43 εκατ. ευρώ και επειδή υπάρχουν καλλιέργειες που αναδείχθηκαν οι ζημιές τους μετά την υποχώρηση των νερών εντός των ημερών, ο ΕΛΓΑ καταθέτει ένα επιπρόσθετο αρχείο για να χρηματοδοτηθεί από την Κρατική Αρωγή, ώστε να καλυφθούν και αυτοί οι παραγωγοί. Επισήμανε δε, ότι ο ΕΛΓΑ δεν χρηματοδοτήθηκε με ούτε ένα ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο κ. Λυκουρέντζος απέρριψε τις επικρίσεις για καθυστερήσεις, λέγοντας πως «είχαμε 33.000 δηλώσεις μόνο για φυτική παραγωγή και γεωτεχνικό εξοπλισμό. Και μια ταξιαρχία γεωπόνων να είχαμε, δεν θα έφταναν - είχαμε 2.500 δηλώσεις για απώλειες ζωικού κεφαλαίου και εγκαταστάσεων». Σχετικά με τις τιμές αποζημίωσης ζωικού κεφαλαίου από τον ΕΛΓΑ, σημείωσέ ότι αυτές αυξήθηκαν, όχι όμως αυθαίρετα, αλλά με βάση τις τιμές πώλησης στην αγορά.
Ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ επίσης, αναφέρθηκε αναλυτικά στο εθνικό πρόγραμμα για την χαλαζόπτωση. Αναφορικά για το ύψος των ποσοστώσεων των αποζημιώσεων, είπε ότι ο ΕΛΓΑ δεν έχει αλλάξει καμία μέθοδο και υπολογίζεται από τους εκτιμητές, ενώ έχει ενεργοποιηθεί και η διαδικασία υποβολής εντάσεων. Για την νέα ψηφιακή εποχή του Οργανισμού, ο κ. Λυκουρέντζος είπε ότι έχει συγκροτηθεί κοινή επιτροπή, έχει υπογραφεί προγραμματική συμφωνία με την Κοινωνία της Πληροφορίας ώστε να διεξάγουν αυτοί τον διαγωνισμό, σχεδίασαν το έργο που μαζί με την αγορά του εξοπλισμού ανέρχεται στα 2,2 εκατ. ευρώ και μετά τις προσφυγές των υποψηφίων, τώρα έχει αναδειχθεί ο προσωρινός ανάδοχος, διεξάγεται ο έλεγχος των δικαιολογητικών και εκτιμούμε ότι μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2025 θα έχει ολοκληρωθεί.
Σχετικά με τον ανοικτό διάλογο που αναπτύχθηκε με τον ιδιωτικό τομέα ασφαλίσεων, ο πρόεδρος του ΕΛΓΑ είπε ότι δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον από τον ιδιωτικό τομέα να μπει και να ανταγωνιστεί τον ΕΛΓΑ σε αυτά τα προγράμματα. Διότι για τον ιδιωτικό τομέα, μια υπόθεση που έχει κόστος 250 εκατ. ευρώ και στην καλύτερη των περιπτώσεων έχει 170 εκατ. ευρώ έσοδα, είναι παθητική υπόθεση για αυτούς. Συνεπώς «ο ΕΛΓΑ είναι ο ασφαλιστικός φορέας των παραγωγών, είναι δημόσιου χαρακτήρα και έτσι συνεχίσουμε». Ο κ. Λυκουρέντζος επισήμανε ότι όταν θέτουμε τους κινδύνους για την πορεία του ΕΛΓΑ «δεν το κάνουμε γιατί θέλουμε να τρομοκρατήσουμε τον κόσμο» και έδωσε ένα παράδειγμα για τις ελαιοκαλλιέργειες: «Έχουμε αυτή την στιγμή ασφαλισμένα 180 εκατ. δέντρα στον ΕΛΓΑ. Εάν υποθέσουμε ότι το ένα τρίτο αυτών των δέντρων έχει το φαινόμενο της ακαρπίας και εάν υπολογίζαμε έστω αποζημίωση 10 ευρώ ανά δέντρο, τα 60 εκατ. δέντρα θα χρειαστούν 600 εκατ. ευρώ για να αποζημιωθούν αυτοί οι ελαιοπαραγωγοί! Για αυτό λέω, πως για να ληφθεί η οποιαδήποτε απόφαση, αυτή θα πρέπει να είναι στέρεη, θεμελιωμένη ώστε ο Οργανισμός να μην οδηγηθεί αύριο στα βράχια»
