Πρόσφατα δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η Ισπανική εταιρεία PERSOL, προτίθεται να αποχωρήσει από τα τρία μπλοκ στην Ελλάδα όπου είχε αναλάβει έρευνες για υδρογονάνθρακες. Αυτό γίνεται σε εφαρμογή ενός ευρύτερου σχεδιασμού να ενισχύσει τις επενδύσεις της σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Ευρώπη και πράσινη ενέργεια
Η PERSOL ως ευρωπαϊκή εταιρεία, φαίνεται ότι προσαρμόζει την επενδυτική πολιτική της στους ευρύτερους σχεδιασμούς της ΕΕ σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και την μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Δηλαδή Πράσινη Ενέργεια αντί υδρογονάνθρακες.
Οι Αποφάσεις της ΕΕ σχετικά με τα μέτρα περιβαλλοντικής προστασίας, προβλέπεται να έχουν καταλυτική επίδραση στην κατανάλωση ορυκτών υδρογονανθράκων στο εγγύς μέλλον. Συγκεκριμένα η "European Green Energy Policy by 2050" θέτει τις βάσεις δραστικής μείωσης της κατανάλωσης υδρογονανθράκων στην γηραιά Ήπειρο. Ζητούμενο από την ΕΕ είναι η μείωση εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 50% μέχρι το 2030, ενώ η πολιτική που συμφωνήθηκε το 2018 προβλέπει ότι το 32% της ενέργειας που θα καταναλώνεται στην ΕΕ το 2030, πρέπει να προέρχεται από ΑΠΕ. Ταυτόχρονα, μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες ανακοινώνουν ότι σε δέκα χρόνια από σήμερα, δηλαδή το 2030 θα παράγουν μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Η ζήτηση επομένως ορυκτών υδρογονανθράκων από το 2030 και μετά, θα μειωθεί δραματικά, με αποτέλεσμα να προκληθεί αυτόματη καθίζηση των τιμών. Η άντληση υδρογονανθράκων από μεγάλα θαλάσσια βάθη όπως της Ανατολικής Μεσογείου, λόγω του υψηλού κόστους εξόρυξης θα είναι πλέον ασύμφορη. Όπως προβλέπουν ειδικοί εμπειρογνώμονες, εκτιμάται ότι από το 2030 οι ορυκτοί υδρογονάνθρακες και κυρίως το αέριο θα χρησιμοποιείται ως εφεδρικό καύσιμο για συμπληρωματική κάλυψη απαιτήσεων σε εφαρμογές που πρωτίστως θα χρησιμοποιούν Πράσινη Ενέργεια.
Η καθυστέρηση εκμετάλλευσης των πιθανών κοιτασμάτων σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο λόγω των Τουρκικών παράνομων διεκδικήσεων στις ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου, έχει οδηγήσει τον αγώνα στη λήξη του και τώρα παίζονται πλέον οι καθυστερήσεις. Τούτο διότι όταν και άμα ομαλοποιηθούν οι σχέσεις Ελλάδος - Κύπρου - Τουρκίας και έστω εντοπιστεί ένα μεγάλο εκμεταλλεύσιμο κοίτασμα, αυτό μέχρι να αξιοποιηθεί θα περάσει μία δεκαετία. Δηλαδή θα έχει φθάσει το 2030, με ότι αυτό σημαίνει σύμφωνα με τα προαναφερθέντα.
Οι Υδρίτες στο σκοπευτικό της Τουρκίας
Σε διεθνές Συνέδριο για την Ενέργεια, τέθηκε το ερώτημα εάν το Oruc Reis ήταν δυνατόν να κάνει σεισμογραφικές καταγραφές νότια του Καστελόριζου, με τόσα πλοία γύρο του που δημιουργούσαν θόρυβο. Ο Διευθυντής του Μεσογειακού Παρατηρητήριου Ενέργειας (Mediterranean Observatory for Energy) με έδρα τη Γαλλία, έδωσε μία σαφή απάντηση. Η Τουρκία νότια του Καστελόριζου πρωτίστως ενδιαφέρεται για Υδρίτες που βρίσκονται στην επιφάνεια του βυθού και δευτερευόντως για κοιτάσματα αερίου στο υπέδαφος του βυθού. Κύριο μέλημα της Τουρκίας επομένως είναι η χαρτογράφηση του βυθού και όχι η σεισμογραφική υποτύπωση του υπεδάφους στο βυθό.
Τα ορυκτά καύσιμα (fossils) είναι βέβαιο ότι θα χρησιμοποιούνται μετά το 2030 από χώρες εκτός της ΕΕ, που δεν θα δεσμεύονται από περιβαλλοντικές Συμφωνίες προστασίας του περιβάλλοντος. Η Τουρκία επομένως, εφόσον δεν δεσμεύεται από σχετικές Αποφάσεις της ΕΕ, εκτιμάτε ότι θα συνεχίσει να χρησιμοποιεί ορυκτούς υδρογονάνθρακες, είτε για την εσωτερική αγορά της, είτε για εξαγωγή σε τρίτες χώρες όπως είναι για παράδειγμα η Κίνα. Το ενδιαφέρον επομένως της Τουρκίας για τους Υδρίτες είναι στρατηγική επένδυση για το μέλλον. Τι είναι όμως οι Υδρίτες;
Υδρίτες και Τουρκικός επεκτατισμός
Οι Υδρίτες είναι μόρια Μεθανίου εγκλωβισμένα σε κρυσταλλική μορφή, προσομοιάζοντας με μορφές πάγου. Θεωρούνται κατά τους ειδικούς αλλά και τις μεγάλες ενεργειακές εταιρείες, ως το καύσιμο του μέλλοντος. Συντηρούνται στην επιφάνεια του βυθού, σε μεγάλα βάθη της θάλασσας άνω των 300 μέτρων, όπου υπάρχει πολύ υψηλή πίεση και χαμηλές θερμοκρασίες. Ελαττώνοντας την πίεση ή αυξάνοντας την θερμοκρασία, το Μεθάνιο αποδεσμεύεται υπό μορφή αερίου. Είναι σημαντικό ότι ένα κυβικό μέτρο Υδρίτη είναι δυνατόν να αποδώσει 164 κυβικά μέτρα αερίου Μεθανίου. Μέχρι σήμερα δεν έχει επιβεβαιωθεί η τεχνολογία που θα επιτρέπει την ασφαλή αξιοποίηση των αποθεμάτων Υδρίτη, αλλά η τεχνολογική πρόοδος είναι πολλά υποσχόμενη για το εγγύς μέλλον.
Έχει εκτιμηθεί από τους επιστήμονες ότι μεγάλες συγκεντρώσεις Υδρίτη υπάρχουν στα μεγάλα θαλάσσια βάθη της Ανατολικής Μεσογείου, νότια από το Καστελόριζο και νοτιο-ανατολικά από την Κρήτη. Είναι η περιοχή που μέχρι πρόσφατα το Oruc Reis έκανε πολύ πιθανόν καταγραφή του βυθού και όχι σεισμικές έρευνες, στην Ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Τα μεγαλύτερα αποθέματα Υδρίτη στον κόσμο έχουν εντοπιστεί στους πόλους σε μεγάλα θαλάσσια βάθη. Το γεγονός δεν πέρασε απαρατήρητο από την Τουρκία. Σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu:
«Η Τουρκία πραγματοποιεί όλο και πιο αποτελεσματικά έργα για τη διεξαγωγή πολικής έρευνας κάθε χρόνο και η δύναμή της αυξάνεται τόσο στην περιοχή όσο και σε όλο τον κόσμο», δήλωσε η Μπουρτζού Οζσόι, επικεφαλής του πρώτου Τουρκικού Κέντρου Πολικής Έρευνας στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης.
Ταυτόχρονα, ο Έρσαν Μπασάρ, επιστήμονας των θαλάσσιων υδάτων και επικεφαλής της επιστημονικής αποστολής της Τουρκίας στην Ανταρκτική το 2020, πρόσθεσε ότι «οι ετήσιες επιστημονικές αποστολές πραγματοποιούν ολοένα και πιο μεγάλης κλίμακας έργα στους πόλους και έχουν ενισχύσει την πολική παρουσία της Τουρκίας». Οι Τούρκοι επιστήμονες διερευνούν επίσης εμπορικές ευκαιρίες και εξόρυξη φυσικών πόρων στους πόλους. Ο Μπασάρ είπε ότι τουρκικές εταιρείες εργάζονται ήδη σε σημαντικά έργα που σχετίζονται με τις κατασκευές και τη βιομηχανία φυσικού αερίου σε χώρες που συνορεύουν με την Αρκτική.
Συμπερασματικά...
Διαπιστώνεται ότι επηρεάζοντας και παραβιάζοντας τα Ελληνικά συμφέροντα, «ξεδιπλώνεται» μία μακρόπνοη ενεργειακή στρατηγική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, με στόχο κυρίως τους Υδρίτες. Οι χάρτες που δημοσιεύτηκαν σε τουρκικές εφημερίδες και παρουσίαζαν την Ανατολική Κρήτη ως κληρονομιά τους από την Οθωμανική αυτοκρατορία, ή ακόμα και το παράνομο Τουρκο-Λιβυκό μνημόνιο, ήταν μόνο πυροτεχνήματα για να δημοσιοποιηθεί και να «περάσει» στην διεθνή κοινή γνώμη η τουρκική διεκδίκηση στην περιοχή όπου εντοπίζονται οι Υδρίτες. Το αναμενόμενο επόμενο βήμα της Τουρκίας είναι η διεκδίκηση συνεκμετάλλευσης της περιοχής. Οι τουρκικές εταιρείες ήδη αποκτούν τεχνογνωσία στην Αρκτική.
Σχετικά με τις υποτιθέμενες σεισμογραφικές έρευνες του Oruc Reis, ο Τούρκος Υπουργός ενέργειας είχε δηλώσει τον περασμένο Δεκέμβριο ότι «μετά την ολοκλήρωση των μετρήσεων του σεισμογραφικού πλοίου νότια του Καστελόριζου, θα απαιτηθούν μελέτες 2-3 μηνών (δηλαδή Μάρτιος) και εάν έχει εντοπιστεί ενδιαφέρον στόχος θα ακολουθήσει τρισδιάστατη καταγραφή του βυθού». Για τους Υδρίτες δεν απαιτείται τρισδιάστατη καταγραφή και για το λόγο αυτό η Τουρκία δέσμευσε το Oruc Reis για μία εξάμηνη έρευνα σε άλλη περιοχή. Επομένως το ενδιαφέρον της Τουρκίας ήταν και είναι στην ουσία ο ερχόμενος Μάρτιος. Για ότι αυτό σημαίνει για τις εξελίξεις στη διεθνή Πολιτική σκηνή.
* Ο αντιπτέραρχος Ιωάννης Αναστασάκης είναι στρατηγικός αναλυτής και συνεργάζεται: με το ISDA στην Αθήνα, το ERPIC στη Λεμεσό, το UCLA/CMED στο Λος Άντζελες, το PRIF/APOME στη Φρακφούρτη, το GCSP στη Γενεύη, το A.S. στο Μόναχο, το NESA CSS στην Ουάσιγκτον.
