Αποφασιστικό μήνυμα στην Άγκυρα έστειλε ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης, με αφορμή την τουρκική αντίδραση στη δημοσιοποίηση του ελληνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδίου (ΘΧΣ), μέσω του οποίου για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθορίζονται τα όρια της δυνητικής ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας της χώρας μας. «Υπάρχει μία και μόνη οδός για την επίλυση της διαφοράς, η υπογραφή συνυποσχετικού για κοινή προσφυγή» στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, διεμήνυσε σε συνέντευξή του τη Μεγάλη Τετάρτη στον ΣΚΑΙ.
Χαρακτηριστικά ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι «υπάρχει μια διαφορετική αφετηρία, η Ελλάδα ασκεί τα δικαιώματά της προς εξυπηρέτηση του εθνικού της συμφέροντος με βάση αποκλειστικά και μόνο το διεθνές δίκαιο. Από την άλλη πλευρά, η Τουρκία έχει τη δική της αντίληψη. Η αντίδραση ήταν αναμενόμενη, καθώς είναι γνωστές οι θέσεις της Τουρκίας», ενώ, ερωτηθείς για το εάν υπήρχε συνεννόηση, είπε ότι «ήταν γνωστό ότι υπάρχει μία απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, με βάση την οποία η Ελλάδα θα έπρεπε έως τις 27 Απριλίου να εκδώσει τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό και έτσι ήταν αναμενόμενο».
«Εάν αυτή τη στιγμή έχουμε δύο εκδοχές, μία ελληνική και μία τουρκική, υπάρχει μία οδός που θα μπορούσε να το επιλύσει και αυτός είναι ο δρόμος του συνυποσχετικού να επιλυθεί η διαφορά αυτή για τον καθορισμό της ΑΟΖ και αυτό είναι πάντοτε που η Ελλάδα τηρεί» επισήμανε ο κ. Γεραπετρίτης.
Ο Έλληνας ΥΠΕΞ είπε πως είναι μια σημαντική ημέρα για τη χώρα, καθώς για πρώτη φορά καταγράφονται σε χάρτη τα απώτατα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και υπογράμμισε πως «πρόκειται για ένα ζωτικής σημασίας κείμενο για την Ελλάδα και τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, διότι αφενός καθορίζει την ανθρωπογενή δραστηριότητα που συντελείται στον θαλάσσιο χώρο, προσδιορίζονται δηλαδή οι ανθρώπινες δράσεις, και από την άλλη πλευρά προσδιορίζεται για πρώτη φορά το γεωγραφικό πλαίσιο στο οποίο ασκείται αυτή η δραστηριότητα».
Ο κ. Γεραπετρίτης σημείωσε ότι «η Ελλάδα ψηλώνει και μεγαλώνει το διπλωματικό της αποτύπωμα. Για πρώτη φορά βρίσκονται καταγεγραμμένα σε χάρτη τα απώτατα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, βεβαίως στη βάση τους διεθνούς δικαίου, το οποίο επιβάλλει για τον καθορισμό ΑΟΖ να υπάρχει συμφωνία μεταξύ των κρατών που έχουν ακτές δίπλα ή απέναντι».
Και συμπλήρωσε: «Παρά ταύτα, είναι πολύ σημαντικό ότι στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού κεκτημένου πλέον, στο πλαίσιο ευρωπαϊκής νομοθεσίας, η Ελλάδα καταγράφει τη μέγιστη δυνατότητά της στις θαλάσσιες ζώνες και αυτό πλέον αποτελεί την ελληνική τοποθέτηση πάνω στα ζητήματα θαλασσίων ζωνών».
Για την καθυστέρηση στο σχεδιασμό του χάρτη ο κ. Γεραπετρίτης ανέφερε ότι «άκουσα την αντιπολίτευση να μέμφεται την κυβέρνηση για το θέμα της καθυστέρησης. Θα περίμενα μικρότερη μικροψυχία στο ζήτημα αυτό. Πρέπει να αντιλαμβανόμαστε ότι η Ελλάδα δεν είναι μια περίκλειστη χώρα, έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην ΕΕ, έχει 8,5 χιλιάδες νησιά, πράγμα που καθιστά εξαιρετικά σύνθετη την άσκηση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού. Αλλά υπάρχει και κάτι επιπλέον, υπήρξαν οι δύο μεγάλες συμφωνίες που έφερε η κυβέρνηση με την Αίγυπτο και την Ιταλία, οι οποίες θα έπρεπε να μεταφερθούν πλέον και στον χάρτη. Η σημερινή μέρα επελέγη πρωτίστως γιατί σήμερα εκδόθηκε και το πρακτικό επεξεργασίας του Συμβουλίου Επικρατείας, με το οποίο ενσωματώνεται ουσιαστικά στην ελληνική έννομη τάξη η ελληνοϊταλική συμφωνία, και γι' αυτόν το λόγο δεν θα μπορούσε ούτως ή άλλως να είναι νωρίτερα».
«Θέλω να πω κάτι σημαντικό. Όταν η κυβέρνηση της ΝΔ έχει φέρει από το 2019 την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία, την ελληνοϊταλική, σειρά στρατηγικών συμφωνιών, μεγάλωσε τα όρια της Ελλάδας με τα 12 ναυτικά μίλια χωρικά ύδατα έως το ακρωτήριο Ταίναρο, θα περίμενα μεγαλύτερη περισυλλογή. Διότι ακόμα και σήμερα η Ελλάδα φροντίζει στο πεδίο να υπερασπίζεται τα εθνικά της συμφέροντα, φέρνοντας κολοσσούς ενεργειακούς εκεί που υπάρχουν έριδες από άλλα κράτη, ή σήμερα με τον θαλάσσιο Χωροταξικό της Σχεδιασμό».
Ελληνοτουρκική μάχη με χάρτες για το Αιγαίο
Νωρίτερα, στη δημοσίευση δικού της θαλάσσιου χωροταξικού χάρτη για τη «Γαλάζια Πατρίδα» με το οποίο φέρεται ότι σκοπεύει να προχωρήσει η Άγκυρα, ώστε να κατοχυρώσει τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, προέβησαν τα τουρκικά ΜΜΕ, ύστερα από τη δημοσιοποίηση του ελληνικού Θαλάσσιου Χωτροταξικού Σχεδιασμού.
Δείτε τον τουρκικό χάρτη
Συγκεκριμένα, σε δημοσίευμά στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu σημείωσε ότι οι τουρκικές μελέτες ξεκίνησαν πριν από χρόνια με σκοπό να προστατεύσει η Τουρκία «τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της στις γύρω θάλασσες, να αξιολογήσει καλύτερα τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μελλοντικών της δραστηριοτήτων στις θάλασσες και να αξιοποιήσει στο μέγιστο τις θαλάσσιες περιοχές».
Το δημοσίευμα ανέφερε ότι βάσει του ΘΧΣ «η Γαλάζια Πατρίδα αποκτά βάθος» και πως θα συσταθεί «Συντονιστικό Συμβούλιο» υπό την αιγίδα της Προεδρίας και με τον συντονισμό του Υπουργείου Εξωτερικών για την καλύτερη διαχείριση των θεμάτων που σχετίζονται με τον Θαλάσσιο Χωρικό Σχεδιασμό, που αποτελεί «master plan» για τις θάλασσες και καθορίζει για ποιους σκοπούς και με ποιον τρόπο θα χρησιμοποιούνται οι θάλασσες.
Αν και σημειώνεται ότι η Τουρκία δεν έχει ακόμη υιοθετήσει επίσημα τον ΘΧΣ, υπογραμμίζεται ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος με πολυάριθμες μελέτες, έρευνες και έργα στην Τουρκία με τη συμβολή διαφόρων δημόσιων ιδρυμάτων, πανεπιστημίων, μη κυβερνητικών οργανώσεων και εκπροσώπων του ιδιωτικού τομέα.
Το Anadolu ανέφερε ακόμη ότι ο ΘΧΣ πρόκειται να συμβάλει στην «καλύτερη κατανόηση της Γαλάζιας Πατρίδας» και στον πιο οργανωμένο συντονισμό των δραστηριοτήτων της Τουρκίας στις γύρω θάλασσες.
Η τουρκική πλευρά υπενθύμισε, επίσης, ότι ανάλογα σχέδια εκπονούνται επί του παρόντος και από την πλευρά των κατεχομένων στη βόρεια Κύπρο.
Η ανακοίνωση του ελληνικού Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού
Σε ένα σημαντικό βήμα προχώρησε την Τετάρτη, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με το υπουργείο Εξωτερικών, καθώς για πρώτη φορά σε επίσημο κείμενο της Ε.Ε. αποτυπώνονται τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα αποκτά για πρώτη φορά έναν πλήρη, θεσμοθετημένο Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό (ΘΧΣ).
Από την πλευρά της η κυβέρνηση λέει πως «κλείνουμε εκκρεμότητες και υπερασπιζόμαστε τα εθνικά συμφέροντα στην πράξη χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν θέλουμε θετικό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις».
Επί της ουσίας, ο ΘΧΣ συνιστά έναν οδικό χάρτη για την αξιοποίηση των θαλασσίων πόρων, ενώ παράλληλα απότελεί τμήμα του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η οριστικοποίηση του ΘΧΣ θα έχει υλοποιηθεί έως τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειντονικά κράτη.
Δείτε τον χάρτη
Η στρατηγική δίνει ολοκληρωμένη απάντηση στην υποχρέωση που προέκυψε μετά την καταδίκη της χώρας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τον περασμένο Φεβρουάριο, και ενσωματώνει κρίσιμα στοιχεία για την ελληνική υφαλοκρηπίδα, καθώς και για τις συμφωνίες ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο.
Βασικοί στόχοι του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού είναι η οργάνωση του θαλάσσιου χώρου, η ομαλή αλληλεπίδραση χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Κατά την εκπόνηση του ΘΧΣ θα ληφθούν υπόψη κοινωνικές, οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές παράμετροι, για δραστηριότητες όπως:
- η κλιματική ανθεκτικότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος,
- η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη,
- η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και των ενάλιων αρχαιοτήτων,
- η θαλάσσια ασφάλεια και μεταφορές,
- η εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων,
- η ιχθυοκαλλιέργεια και
- η ενίσχυση των διασυνοριακών έργων κοινού ενδιαφέροντος.
Η Στρατηγική δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη συνδιαμόρφωση προτεραιοτήτων ανά περιφέρεια και στις αλληλεπιδράσεις ξηράς – θάλασσας, μέσω της πρόβλεψης Θαλάσσιων Χωροταξικών Πλαισίων ανά περιοχή.
Η ενεργοποίηση της ΕΧΣΘΧ αποκτά επιπλέον γεωπολιτικό βάρος, καθώς η Τουρκία έχει εκφράσει επανειλημμένα αντιρρήσεις για οποιαδήποτε ελληνική πρωτοβουλία ρυθμίζει τον θαλάσσιο χώρο στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μάλιστα, σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών σημειώνει μεταξύ άλλων ότι «το ότι λύνουμε εκκρεμότητες του παρελθόντος δεν σημαίνει ότι δεν επιδιώκουμε τον ελληνοτουρκικό διάλογο. Το ότι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν συζητάμε. Το ότι συζητάμε δεν σημαίνει ότι κάνουμε εκπτώσεις από τις θέσεις μας και αυτό αποδεικνύεται στην πράξη».
«Η Ελλάδα επιθυμεί θετικό κλίμα στις σχέσεις με την Τουρκία και έχει ταχθεί από την αρχή υπέρ της ελληνοτουρκικής συνεννόησης με βάση το Διεθνές Δίκαιο και την καλή γειτονία», προστίθεται στην ανακοίνωση.
«Εξάλλου, ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αφορά μια ουσιαστική υποχρέωση της χώρας μας έναντι της ΕΕ που απορρέει από συγκεκριμένες ευρωπαϊκές οδηγίες και εντάσσεται στο πλαίσιο επίτευξης σειράς Ευρωπαϊκών Στρατηγικών, όπως η Πράσινη Συμφωνία και η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Θαλάσσια Ασφάλεια (EUMSS-EU Maritime Security Strategy)», σημειώνεται.
Σημειώνεται ότι, το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού καθορίστηκε σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία της Ένωσης και με το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, ιδίως, δε, με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνονται σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της ΕΕ τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (δηλαδή πλήρης επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες).
