Η ελληνοτουρκική αντιπαράθεση στην Ανατολική Μεσόγειο δεν αποτελεί πια συγκυριακό επεισόδιο, αλλά μακροχρόνια κρίση στρατηγικής φύσης. Η Τουρκία, μέσω επαναλαμβανόμενων κινήσεων πίεσης και απειλών, επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα στο πεδίο, τα οποία αμφισβητούν την Ελληνική κυριαρχία και εδραιώνουν μονομερείς διεκδικήσεις. Το τουρκολιβυκό μνημόνιο, οι NAVTEX εντός της Ελληνικής ΑΟΖ, και η παρουσία τουρκικών πολεμικών πλοίων συνιστούν μια σαφώς αναθεωρητική πολιτική. Η Ελλάδα, λοιπόν, καλείται να απαντήσει όχι με λόγια αλλά με πράξεις.
Η συγκυρία επιβάλλει μια ξεκάθαρη και αποφασιστική στάση. Το ερώτημα δεν είναι αν θέλουμε την ειρήνη, αυτή την επιθυμούμε όλοι. Το ζητούμενο είναι αν μπορούμε να τη διασφαλίσουμε χωρίς να υποκύψουμε στον εκβιασμό. Η αποτροπή, με κάθε νόμιμο και στρατηγικό μέσο, είναι ο μόνος δρόμος για να αποφευχθεί μια βαθύτερη και ενδεχομένως ανεξέλεγκτη κρίση.
Η Ελλάδα οφείλει να προχωρήσει στις έρευνες και τα ενεργειακά της έργα εντός της υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, με απόλυτη νομιμότητα και διαφάνεια. Η έκδοση NAVTEX, η διεθνής ενημέρωση και η διπλωματική προεργασία με ΕΕ και ΗΠΑ είναι προαπαιτούμενα. Όμως αυτά δεν επαρκούν από μόνα τους. Χρειάζεται και φυσική παρουσία.
Η στρατιωτική αποτροπή δεν σημαίνει επίθεση. Σημαίνει παρουσία. Φρεγάτες, υποβρύχια, αναγνωριστικά αεροσκάφη και μονάδες ειδικών δυνάμεων είναι τα «μάτια και αυτιά» της Ελληνικής κυριαρχίας. Δεν απειλούν, αλλά εκπέμπουν μήνυμα ότι, εδώ δεν περνάτε και δεν θα το επιτρέψουμε. Αν η Τουρκία επιχειρήσει φυσική παρεμπόδιση, τότε η Ελλάδα πρέπει με αποφασιστικότητα να την αποτρέψει και όχι να υποχωρήσει.
Ταυτόχρονα, η διπλωματία οφείλει να χτίσει ένα γερό τείχος στήριξης. Η ΕΕ, το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ, η Αίγυπτος και το Ισραήλ έχουν άμεσο συμφέρον στην ενεργειακή σταθερότητα της περιοχής. Δεν αρκούν οι δηλώσεις ουδετερότητας. Η Ελλάδα πρέπει να ζητήσει σαφείς τοποθετήσεις και να θέσει ξεκάθαρα το ερώτημα: Αν μια Ευρωπαϊκή χώρα δεν μπορεί να ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά της που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο λόγω απειλών πολέμου, τότε ποια η αξία της διεθνούς τάξης;
Η διεθνής κοινή γνώμη δεν γνωρίζει τις λεπτομέρειες περί ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας. Η Ελλάδα πρέπει να επικοινωνήσει με απλότητα. Δεν προκαλούμε. Υπερασπιζόμαστε ειρηνικά, νόμιμα τα δικαιώματά μας. Επομένως, το διακύβευμα δεν είναι μόνο ένα καλώδιο, αλλά το αν μπορεί μια Ευρωπαϊκή χώρα να ασκήσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα χωρίς να φοβάται απειλές πολέμου.
Το να παρεμβάλλεται η Τουρκία σε ένα καλώδιο ή μια γεώτρηση δεν είναι παρανόηση, αλλά επίθεση στην Ευρωπαϊκή κυριαρχία.
Η επικοινωνιακή μάχη δεν είναι δευτερεύουσα. Οι εικόνες, τα ντοκουμέντα, οι δηλώσεις στρατηγικής σημασίας στα διεθνή ΜΜΕ πρέπει να είναι κομμάτι της αποτροπής. Αν η Άγκυρα παίζει σε δύο ταμπλό, στο εσωτερικό με «ψευδοπατριωτισμό» και έξω ως υποτιθέμενος «σταθεροποιητής», η Ελλάδα πρέπει να την ξεγυμνώσει διεθνώς:
Η πιο πιθανή εξέλιξη περιλαμβάνει τουρκικό ερευνητικό πλοίο να εισέρχεται στην ελληνική ΑΟΖ συνοδευόμενο από πολεμικά για παρεμπόδιση του καλωδίου. Σε αυτή την περίπτωση, η Ελλάδα πρέπει:
- Να προχωρήσει σε στρατιωτική παρουσία σε απόσταση αποτροπής. Απαιτείται πλήρης ομπρέλα προστασίας, με πλοία, αεροσκάφη, Υποβρύχια και δυνάμεις ταχείας αντίδρασης
- Να καλέσει συμμάχους (π.χ. Γαλλία) για κοινή ναυτική παρακολούθηση.
- Να διεθνοποιήσει το γεγονός άμεσα σε ΟΗΕ, ΕΕ και ΝΑΤΟ.
- Να αποτρέψει φυσικά, αν χρειαστεί, κάθε απόπειρα παρεμπόδισης της πόντισης του καλωδίου. . Όχι βέβαια με επιθετική ενέργεια (πρώτο πλήγμα), αλλά με σταθερή στρατιωτική παρουσία που θα αποτρέψει με κάθε μέσο τη φυσική παρεμπόδιση των εργασιών. Η ιδέα της αμυντικής αντίδρασης χωρίς να προηγηθεί επίθεση, αλλά με αποτρεπτική παρουσία, είναι στρατηγικά ορθή. Δεν οδηγεί αυτομάτως σε πολεμική σύγκρουση, αλλά στέλνει σαφές μήνυμα αποφασιστικότητας
- Ολοκλήρωση του έργου που είναι στρατηγικής σημασίας, πάση θυσία.
Αν επιτραπεί ξανά παραβίαση χωρίς αντίδραση η Τουρκία θα έχει κερδίσει το πιο επικίνδυνο προηγούμενο: ότι με πίεση, απειλή ή στρατιωτική παρουσία, σταματά δικαιώματα και κυριαρχικές πράξεις της Ελλάδας. Αυτό δεν πρέπει να ξαναγίνει. Αν θέλουμε ειρήνη, πρέπει να δείξουμε ότι δεν εκβιαζόμαστε. Και αυτό είναι το μήνυμα προς όλους.
Η Ελλάδα έχει μπροστά της μια μεγάλη ευκαιρία. Να δείξει ότι η κυριαρχία της δεν είναι διαπραγματεύσιμη. Ότι δεν πρόκειται να υποχωρήσει αυτή τη φορά. Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι, η ειρήνη δεν έρχεται όταν υποχωρείς στο φόβο, αλλά όταν στέκεσαι όρθιος με αποφασιστικότητα. Αυτό πρεσβεύει η Στρατηγική.
Αν δεχτούμε ότι η Τουρκία λειτουργεί με όρους αναθεωρητισμού, τότε η απάντηση της Ελλάδας δεν μπορεί να είναι διαρκής αναβολή ή παθητικότητα. Η αποτροπή δεν είναι πράξη επιθετικότητας αλλά είναι πράξη κυριαρχίας.
Είναι πράξη ειρήνης και όχι πολέμου. Είναι το μόνο μέσο που μπορεί να αποτρέψει τη σύγκρουση και να προστατεύσει το διεθνές δίκαιο. Αυτή τη φορά, δεν υπάρχει περιθώριο για αμφιβολία. Όλα θα κριθούν στο πεδίο.
Όταν απέναντί σου έχεις μια Τουρκία που κινείται με στρατηγικό θράσος, αν εσύ απαντάς με χαμηλούς τόνους, το κενό το γεμίζει ο άλλος. Δεν είναι κανόνας της διπλωματίας αυτό, είναι κανόνας επιβίωσης.
Αντιπτέραρχος (Ι) εα. Κωνσταντίνος Ιατρίδης , Επίτιμος Διοικητής ΔΑΥ, Επίτιμος Πρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας, Αμυντικός Αναλυτής
