Πλήρης νομική-διπλωματική απάντηση της Αθήνας στην προσπάθεια της Τουρκίας να φέρει στην επιφάνεια θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών του Αιγαίου, δόθηκε με επιστολή στον ΟΗΕ, ενώ σε ανώτατο επίπεδο ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά την συνάντηση του με τον Ν. Αναστασιάδη προειδοποίησε ότι «δεν πρόκειται να παραιτηθούμε από το υπέρτατο δικαίωμα της αυτοάμυνας».
Η επιστολή που επιδόθηκε χθες στον ΓΓ του ΟΗΕ και κοινοποιείται στο ΣΑ και φέρει την υπογραφή της Μόνιμη Αντιπρόσωπου (ΜΑ) της Ελλάδας στον ΟΗΕ Μ. Θεοφίλη δίνει μια πλήρη απάντηση στην αντίστοιχη επιστολή που είχε στείλει στις 13 Ιουλίου ο ΜΑ της Τουρκίας Φ. Σινιρλίογλου, με την οποία όχι μόνο έθετε θέμα αποστρατικοποίησης των νησιών αλλά εμμέσως συνέδεε την ελληνική κυριαρχία στα νησιά με την «τήρηση της αποστρατικοποίησης».
Η Τουρκία ήδη από το 1974 και μετά θέτει κατά περιόδους θέμα αποστρατικοποίησης των νησιών αλλά το τελευταίο διάστημα το έχει βάλει στην κορυφή της ατζέντας, θεωρώντας έτσι ότι αποκτά «ηθικό πλεονέκτημά» έναντι της Ελλάδας η οποία την κατηγορεί ως παραβάτη του Διεθνούς Δίκαιου και των Διεθνών Συμφωνιών.
Επίσης όπως φαίνεται και από τις χθεσινές δηλώσεις Ακάρ η Τουρκία θέλει και απαιτεί τον πλήρη αφοπλισμό των ελληνικών νησιών, με την απαίτηση για «αποστρατικοποίηση» ενώ αντιδρά ακόμη και για την προσπάθεια ενίσχυσης των Ενόπλων Δυνάμεων με την αγορά των Rafale και την παραγγελία των φρεγατών, με τα ειρωνικά σχόλια του Τούρκου υπουργού για «μεταχειρισμένα αεροπλάνα που δεν ανατρέπουν την ισορροπία δυνάμεων..», κάτι βεβαίως που δείχνει και την ανησυχία των Τούρκων για την προμήθεια των υπερσύγχρονων γαλλικών μαχητικών.
Για την σύνταξη της ελληνικής επιστολής υπήρξε συνεργασία υπό τον συντονισμό του Ν. Δένδια της υπηρεσιακής ηγεσίας του ΥΠΕΞ, της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας και του Διπλωματικού Γραφείου του πρωθυπουργού και των συμβούλων του (μεταξύ των οποίων και η πρώην προϊστάμενη της ΕΝΥ Μ. Τελαλιάν).
Η ελληνική επιστολή αποδομεί την τουρκική επιχειρηματολογία και τις ερμηνείες που επιχειρεί να δώσει στα κείμενα των Συνθηκών (αμφισβητώντας τις ίδιες τις Συνθήκες), καταγράφει τις συστηματικές απειλές εναντίον της ελληνικής κυριαρχίας από την Τουρκία, την επιθετική πολιτική σε ολόκληρη την περιοχή και απορρίπτει τέλος κάθε ισχυρισμό που διασυνδέει την ελληνική κυριαρχία επί των νησιών με τους ανυπόστατους ισχυρισμούς περί υποχρέωσης αποστρατικοποίησης, και προειδοποιεί ότι:
«..η Ελλάδα είναι πλήρως νομιμοποιημένη να πάρει όλα τα στοιχειώδη προληπτικά μέτρα για να διασφαλίσει ότι είναι σε θέση να ασκήσει το αναφαίρετο δικαίωμα της Αυτοάμυνας στην βάση του άρθρου 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ...».
Στην ελληνική επιστολή επισημαίνονται:
- Η ελληνική κυριαρχία των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου βάσει της Συνθήκης της Λοζάνης δεν έχει τεθεί υπό κανενός είδους προϋπόθεση, συμπεριλαμβανομένης της υποχρέωσης αποστρατικοποίησης.
- Το άρθρο 13 της Λοζάνης δεν περιλαμβάνει αναφορά σε «αποστρατικοποίηση» αλλά αναφορές σε ειδικούς στρατιωτικούς περιορισμούς και αφορά μόνο τα τέσσερα νησιά «Μυτιλήνη, Χίο, Σάμο και Ικαρία».
Επισημαίνεται ότι ο ισχυρισμός ότι τα νησιά επικάθονται στην προέκταση της ηπειρωτικής ακτής της Ανατολίας και συνεπώς συνδέονται με την «ασφάλεια και άμυνα» της, δεν είναι τίποτε περισσότερο από την συστηματική προσπάθεια της Τουρκίας να αμφισβητήσει την ελληνική κυριαρχία επί των νησιών αυτών.
- Σχετικά με την Λήμνο και Σαμοθράκη: επισημαίνεται ότι η υποχρέωση αποστρατικοποίησης συνδέονταν με την αντίστοιχη υποχρέωση για την Ίμβρο και Τένεδο σχετικά με το καθεστώς των Στενών, και η υποχρέωση καταργήθηκε με την Συνθήκη του Μοντρέ. Η Τουρκία είχε αναγνωρίσει με επιστολή του πρεσβευτή της στην Αθήνα το 1936 και με την ομιλία του τότε ΥΠΕΞ Α. Αράς στην Εθνοσυνέλευση για την κύρωση της Συνθήκης του Μοντρέ (1936) το δικαίωμα εξοπλισμού των νησιών.
- Για την Δωδεκάνησο επισημαίνεται ότι η Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων (1947) παρεχώρησε πλήρως και χωρίς όρους την κυριαρχία των νησιών και των παρακείμενων νησίδων στην Ελλάδα. Η επιστολή τονίζει ότι βάσει του άρθρου 89 της Συνθήκης, οι προβλέψεις της δεν αποδίδουν οποιαδήποτε δικαιώματα και οφέλη σε Κράτη που δεν είναι συμβαλλόμενα μέρη, όπως η Τουρκία.
- Η Αθήνα απορρίπτει ως απολύτως αβάσιμο, αυθαίρετο και με κακή πίστη τον τουρκικό ισχυρισμό ότι «η ελληνική κυριαρχία στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου είναι υπό την προϋπόθεση της αποστρατικοποίησης τους». Και υπενθυμίζει ότι οι συνεχείς παραβιάσεις του εναέριου χώρου των ελληνικών νησιών από τουρκικά αεροσκάφη παραβιάζουν εκτός των άλλων και την ίδια την πρόβλεψη του άρθρου 13 παρ. 2 της Συνθήκης της Λοζάνης (σ.σ. «θα απαγορευθή εις την Ελληνικήν στρατιωτικήν αεροπλοΐαν να υπερίπταται του εδάφους της ακτής της Ανατολίας. Αντιστοίχως, η Οθωμανική Κυβέρνησις θα απαγορεύση εις την στρατιωτικήν αεροπλοΐαν αυτής να υπερίπταται των ρηθεισών νήσων…»)
- Στην επιστολή επισημαίνεται ότι η αβάσιμη διασύνδεση της υποτιθέμενης υποχρέωσης αποστρατικοποίησης των ελληνικών νησιών με τα δικαιώματα τους σε θαλάσσιες ζώνες επιβεβαιώνει τις προσπάθειες στέρησης των ελληνικών νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ βάσει της UNCLOS που αποτελεί πλέον εθιμικό Δίκαιο και προς επίρρωση αυτού γίνεται ειδική αναφορά στο Τουρκολυβικό Μνημόνιο.
- Η Αθήνα όμως δίνει απάντηση και στον ισχυρισμό της Τουρκίας ότι η απαίτηση της για αποστρατικοποίηση των νησιών «γίνεται προς το συμφέρον της διατήρησης της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας», Και επισημαίνεται ότι η Τουρκία διατηρεί μεγάλη στρατιωτική δύναμη απέναντι από τα νησιά του Αιγαίου πραγματοποιώντας συχνά αποβατικές ασκήσεις, και επίσης ότι η Τουρκία εισέβαλε στην Κύπρο το 1974 και συνεχίζει την κατοχή του βορείου τμήματος του νησιού, αναγνωρίζοντας αποσχιστική οντότητα και διατηρώντας 37.000 στρατό στο νησί.
Επίσης επισημαίνεται ότι η Τουρκία αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε αριθμό νησιών και παραβιάζει σε καθημερινή βάση τα ελληνικά χωρικά ύδατα και τον Εθνικό Εναέριο Χώρο, αμφισβητεί τα κυριαρχικά δικαιώματα των ελληνικών νησιών σε θαλάσσιες ζώνες είτε με παράνομες συμφωνίες όπως το Τουρκολυβικό είτε με παράνομες σεισμικές έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα.
Από τον κατάλογο αυτό δεν μπορούσε να λείψει βεβαίως και το casus belli.
«Μια τέτοια συμπεριφορά κάθε άλλο παρά συμβάλει στην ειρήνη όπως αναφέρεται στο άρθρο 13 (της Συνθήκης της Λοζάνης) και ξεκάθαρα προβάλει την μακρόχρονη επιθετική στάση της Τουρκίας εναντίον της Ελλάδας», αναφέρει η επιστολή.
Η ελληνική επιστολή κάνει ειδική αναφορά στην προσπάθεια της Τουρκίας να διαμορφώσει περιφερειακό προφίλ με εισβολή και κατοχή ξένων εδαφών όχι μόνο στην Κύπρο αλλά και στο Ιράκ και στην Συρία, καθώς και στην άρνηση της να αποσύρει τις δυνάμεις της από την Λιβύη.
Η επιστολή η οποία δεν είναι εξαντλητική των ελληνικών επιχειρημάτων, δίνει μια πρώτη σε επίπεδο ΟΗΕ απάντηση στην προσπάθεια της Τουρκίας για «διεθνοποίηση» του υποτιθέμενου ζητήματος αποστρατικοποίησης των ελληνικών νησιών και αποτελεί την βάση για την αντίκρουση της έγερσης ζητήματος αποστρατικοποίησης σε διεθνή φόρα και οργανισμούς, εάν και εφόσον επιλέξει μια τέτοια κίνηση η Άγκυρα.
