Μια από τις ερωτήσεις που δέχομαι συχνά τον τελευταίο καιρό είναι αν όντως η ελληνική οικονομία πάει τόσο καλά όσο το παρουσιάζει η κυβέρνηση και αμφισβητεί η αντιπολίτευση.
Η απάντηση είναι κατ’ αρχάς θετική. Στα 40 χρόνια δημοσιογραφίας στο οικονομικό και χρηματιστηριακό ρεπορτάζ σε σπάνιες περιόδους είχα την ευκαιρία να παρακολουθώ το ΑΕΠ και τα εισοδήματα να αυξάνονται και το χρέος να μειώνεται.
Η Ελλάδα μετά το 2020 πάει πολύ καλύτερα από τον μέσο όρο της Ελλάδας των τελευταίων 50 ετών. Η μοναδική περίοδος που η οικονομία της χώρας πήγαινε καλύτερα ήταν αμέσως μετά τον πόλεμο στις δεκαετίες του ’50 και του ’60 μέχρι την πετρελαϊκή κρίση και την έλευση του πληθωρισμού.
Το ΑΕΠ τον χρόνο που πέρασε διαμορφώθηκε στα 237,5 δισ. ευρώ και το χρέος στα 364,8 δισ. ευρώ ή το 153,6% του ΑΕΠ έναντι 197,3% το 2021 όταν το ΑΕΠ ήταν στα 184 δισ. ευρώ.
Στην πραγματικότητα όμως το ΑΕΠ το 2024 μόλις ξεπέρασε το επίπεδο που είχε φτάσει πριν τη χρεοκοπία του 2010. Υπάρχει λοιπόν μια χαμένη 15ετία.
Αν δεν είχε παρεμβληθεί η χρεοκοπία ένα ΑΕΠ της τάξης των 230 δισ. ευρώ το 2009 με ανάπτυξη π.χ. 2% το χρόνο μετά από 15 χρόνια θα είχε ξεπεράσει τα 310 δισ. ευρώ.
Χάσαμε λοιπόν 15 χρόνια και μερικές εκατοντάδες δισ. από το άθροισμα της ανάπτυξης που χάσαμε. Αν είχαμε βγει από τα μνημόνια στα πρώτα 2-3 χρόνια μετά την χρεοκοπία το κόστος θα ήταν μικρότερο.
Αντί για ΑΕΠ μεγαλύτερο των 300 δισ. ευρώ έχουμε 240 όσο και το 2009. Μας λείπουν λοιπόν περί τα 50 με 60 δισ. ευρώ με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για μισθούς και βιοτικό επίπεδο. Μας λείπουν επίσης 400-500 χιλ. υψηλής ειδίκευσης νέοι που έφυγαν στα χρόνια της κρίσης και ρίζωσαν στο εξωτερικό.
Αυτό είναι το κόστος της χρεοκοπίας της μεταπολίτευσης και το κόστος της περήφανης διαπραγμάτευσης του 2015.
Μπορούμε να ανακάμψουμε; Σίγουρα ναι. Το κάνουμε ήδη.
Μεταξύ 2015 και 2025 το πραγματικό κατά κεφαλήν εισόδημα της Ελλάδας αυξήθηκε κατά 18,6%. Αυτό είναι υψηλότερο από τον μέσο όρο χωρών της Ε.Ε. του ΟΟΣΑ των ΗΠΑ, της Γαλλίας της Γερμανίας κλπ.
Είναι χαμηλότερο όμως από την αύξηση της Ιρλανδίας, την Πολωνίας, της Τουρκίας και της Κορέας. Η Ιρλανδία όμως έχει χαμηλή φορολογία και μια ειδική σχέση με αμερικάνικες εταιρείες που θέλουν πρόσβαση στην αγορά της Ε.Ε. Η Πολωνία βγήκε από τον κομμουνιστικό μεσαίωνα κατεστραμμένη και διανύει την περίοδο που διάνυε η Ελλάδα στις δεκαετίες ’50 και ’60. Η Τουρκία απολαμβάνει τις συνέπειες της πληθυσμιακής έκρηξης των τελευταίων δεκαετιών και διαθέτει άφθονο νεανικό φθηνό εργατικό δυναμικό.
Μπορούμε να ανακάμψουμε ταχύτερα και δυναμικότερα; Δύσκολο.
Αν το εργατικό δυναμικό της χώρας είναι περί τα 4,5-5 εκατ. οι 500 χιλ. είναι το 10% του συνόλου. Η απουσία τους από την ελληνική οικονομία κρατάει χαμηλότερα τους ρυθμούς ανάπτυξης.
Η Ελλάδα διανύει μια περίοδο γήρανσης του πληθυσμού. Στη δεκαετία του ’60 στην Ελλάδα για κάθε συνταξιούχο αναλογούσαν 6-7 εργαζόμενοι. Σήμερα η αναλογία είναι στο 1 προς 2.
Δεν είναι σύνηθες μια χώρα της οποίας ο πληθυσμός μειώνεται να παρουσιάζει δυναμικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Ο Ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου που μετράει τις επενδύσεις που γίνονται στη χώρα το 2024 αναμένεται να φτάσει τα 43 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό είναι διπλάσιο από τα 20 δισ. ευρώ το χρόνο της περασμένης δεκαετίας. Θα χρειάζονταν όμως να ήταν υπερδιπλάσιο για να τρέχει η ανάπτυξη με ρυθμούς Ιρλανδίας.
Ακόμη όμως και να είχαμε επενδύσεις πάνω από 80-100 δισ. το χρόνο δεν υπάρχει στην Ελλάδα το εργατικό δυναμικό που θα καλύψει τις θέσεις εργασίας που χρειάζονται.
Υπάρχουν πολλοί που ισχυρίζονται πως η ευημερία των αριθμών όπως το ΑΕΠ και ο διπλασιασμός των επενδύσεων δεν έχουν αντίκρισμα στην καθημερινή ζωή των απλών ανθρώπων.
Ουδέν ψευδέστερον αυτού…
Το μέσο δηλωθέν εισόδημα των νοικοκυριών το 2024 ανήλθε σε 15.785 από 13.973 ευρώ το 2023.
Όπως προκύπτει από την επεξεργασία των στοιχείων 6.720.037 φορολογικών δηλώσεων το συνολικό εισόδημα που δήλωσαν οι φορολογούμενοι το 2024 ανήλθε στα 106,07 δις εκ. ευρώ. Το ποσό αυτό είναι κατά 14,4 δισ. υψηλότερο από το 2023.
Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά στην ελληνική οικονομία. Παρά το διπλασιασμό των εξαγωγών σε σχέση με την περασμένη δεκαετία το 2024 το εμπορικό έλλειμμα ξεπέρασε τα 35 δισ. ευρώ. Με εξαγωγές περί τα 48 δισ. ευρώ πέρυσι οι εισαγωγές ξεπέρασαν τα 84 δισ. ευρώ. Παρά τη σημαντική συνεισφορά του τουρισμού και των μεταφορών το ισοζύγιο πληρωμών έγραψε έλλειμμα πάνω από 15 δισ. ευρώ. Με τις καταθέσεις να αυξάνονται ή να παραμένουν σταθερές αυτό σημαίνει πως υπάρχει ένα κομμάτι της οικονομίας που κινείται κάτω από τα ραντάρ και καταναλώνει. Τούτο δεν είναι παράλογο το 47% όσων έκαναν φορολογική δήλωση το ’24 δήλωσαν λιγότερα από 850 ευρώ το μήνα εισόδημα.
Δημοσιονομικά λοιπόν τα πλεονάσματα και η μείωση του χρέους που έχει πετύχει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια αποτελούν τεράστια επιτυχία και μια από τις περιόδους λαμπρών εξαιρέσεων στα 200 χρόνια της ιστορίας της.
Οι επενδύσεις και οι εξαγωγές παρά τον διπλασιασμό τους υπολείπονται σημαντικά από το να καταφέρουν να εξισορροπήσουν το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Ίσως, αντί επιδόματα που μετατρέπονται σε εισαγωγές η κυβέρνηση θα έπρεπε να μειώνει φόρους που μπορούν να κάνουν τις επενδύσεις ελκυστικότερες.
Από την άλλη αν κοιτάξει κάποιος τα προγράμματα των κομμάτων της αντιπολίτευσης τα πράγματα θα μπορούσαν να είναι πολύ χειρότερα έως καταστροφικά…
Μήνυμα : Ανόητοι άνθρωποι
Καλησπέρα κύριε Κώστα
Με αφορμή το σημερινό άρθρο σας γράφω για τις κοινωνίες που σήμερα είναι καταδικασμένες να ξανακάνουν τα ίδια λάθη.
Προτού μπω στο θέμα θα αναφερθώ στην αξία της ιστορίας των λαών της γης.
Η ιστορία δεν είναι ένα μάθημα που διδάσκεται πολύ λεπτομερώς και γενικώς διδάσκεται για παπαγαλία. Ημερομηνίες και
διάφορες μάχες και επαναστάσεις από την Αρχαία Αθήνα μέχρι το Διαφωτισμό.
Το βαθύτερο νόημα της ιστορίας και γιατί πρέπει να αναλύονται κοινωνικοπολιτικες συμπεριφορές το διάβασα σε ένα απλό βιβλίο δημοτικού.
Το τελευταίο κεφάλαιο το θυμάμαι ακόμα λεγόταν Καιρός για Ειρήνη.
Μάλλον, έχουμε ξεχάσει γιατί έχουν γίνει όλα αυτά και τα μαθήματα του παρελθόντος δεν έχουν εμπεδωθεί στις επόμενες γενιές.
Ότι η ιστορία βοηθά στο να αντιληφθεί κανείς και στα λάθη του παρελθόντος να μην ξανασυμβούν.
Σήμερα όλες οι κοινωνίες έχουν ένα νάιλον προστασίας και αυτό το μεταφράζω σε μη οικονομική ανεπάρκεια.
Για να εξηγήσω περαιτέρω σε κάθε έναν μας, φυσικά ανάλογα σε ποια χώρα ζει, παρέχεται κάτι δωρεάν σε περιπτώσεις και με όρους.
Από χρήματα μέχρι τρόφιμα και ρούχα ο υλισμός έχει φτάσει στο ανώτερο σημείο στην ιστορία της Ανθρωπότητας.
Άλλοι δουλεύουν για περισσότερες ανέσεις και άλλοι απλώς απολαμβάνουν τα ελεύθερα αγαθά.
Αυτό το νάιλον είναι η Παγκόσμια Ειρήνη και η κοινωνική συνοχή των λαών και δεν έχει να κάνει με νομίσματα και χρηματιστήρια κατά τη δική μου άποψη.
Δυστυχώς, όμως ο πολιτισμός μας με βάση τα δεδομένα βρίσκεται σε στην εποχή της ανυπαρξίας.
Συνοψίζοντας σήμερα όλες οι κοινωνίες πρόκειται να καταρρεύσουν όπως κατέρρευσαν και στο παρελθόν.
Άνθρωποι από βούτυρο όπως γράψατε στο βιβλίο σας και ανίκανοι κυβερνώντες με όραμα και προσανατολισμό.
Συμπληρώνοντας το κεφάλαιο στο βιβλίο σας άνθρωποι από βούτυρο είναι προσωπικά συμπεράσματα.
Το επίπεδο μόρφωσης και αντίληψης των γεγονότων ενώ υπάρχει άφθονη είναι στο χαμηλότερο επίπεδο.
Οι άνθρωποι σήμερα με λάβαρο τον εγωισμό λένε ότι δε θα συμβεί σε εμάς και αν μπορούν θα διαιωνίζουν τα καίρια προβλήματα.
Τα αντανακλαστικά όχι απλώς δεν υπάρχουν άλλα λείπουν παντελώς και ενώ βλέπουμε ότι πάμε μπρος ολοταχώς προς το παγόβουνο εμείς απλώς κλείνουμε τα μάτια.
Παρακαλώ αν δημοσιευτεί να χρησιμοποιήσετε μου τα αρχικά μου.
ΝΦ
