(Φωτ.: Πέντε χρόνια μετά την ανατροπή του Muammar Gaddafi, η Λιβύη στερείται μιας κεντρικής κυβέρνησης ικανής να σταματήσει την εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους ή ακόμα και να μπορέσει να συνεργαστεί με τις στρατιωτικές και πολιτικές πρωτοβουλίες της Δύσης.)
Του Δημήτρη Τσαϊλά*
Πέντε χρόνια μετά την ανατροπή του Muammar Gaddafi, η Λιβύη παραμένει ένα αποτυχημένο κράτος (failed state), χωρίς μια κεντρική κυβέρνηση και με τον φόβο ότι από ώρα σε ώρα θα ξεσπάσει και εκεί μια ακόμη δίνη ενός νέου και μεγαλύτερου εμφυλίου πολέμου.
Η παρούσα κατάσταση
Σ'' αυτήν τη βορειο-αφρικανική χώρα της Μεσογείου υφίσταται εμπλοκή ανάμεσα σε δύο ένοπλες πολιτοφυλακές, που υποστηρίζουν δύο αντίπαλες κυβερνήσεις μετά το αποτέλεσμα των τελευταίων εκλογών, αντί να ενώσουν τις δυνάμεις τους με σκοπό να νικήσουν το παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους το οποίος συνιστά τον κοινό εχθρό. Έτσι η Λιβύη στερείται μιας κεντρικής κυβέρνησης ικανής να σταματήσει την εξάπλωση του Ισλαμικού Κράτους ή ακόμα και να μπορέσει να συνεργαστεί με τις στρατιωτικές και πολιτικές πρωτοβουλίες της Δύσης. Αυτή η πραγματικότητα δημιουργεί μια αυξανόμενη απειλή για τους συνορεύοντες γείτονες της Λιβύης, την Αίγυπτο και την Τυνησία, καθώς και ένα ουσιαστικό κίνδυνο για την Ευρώπη από ένα νέο μεταναστευτικό ρεύμα.
Λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή πραγματικότητα, είναι σαφές ότι κυρίως η Λιβύη, αλλά και η Τυνησία δεν έχουν τη δυνατότητα για μια αποτελεσματική αντιμετώπιση της εξάπλωσης του Ισλαμικού Κράτους στα εδάφη τους. Η Αίγυπτος έχει εμπλακεί σε μια σκληρή μάχη εναντίον των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους στο Σινά και εσωτερικά στη χώρα τους, και ως εκ τούτου δεν επιθυμεί να ανοίξει ένα νέο μέτωπο στα λιβυκά σύνορα χωρίς εξωτερική βοήθεια.
Λόγοι για τους οποίους θα έκανε τη Δύση να επέμβει στη Λιβύη
Ήδη στη Συρία έχει επιτευχθεί ανάσχεση των μαχητών του Ισλαμικού Κράτους, οι οποίοι έχουν υποστεί μεγάλες ήττες και απώλειες. Έτσι, η Λιβύη εκτιμάται ότι πλησιάζει ο χρόνος για να γίνει το επόμενο κράτος μετά τη Συρία, στο οποίο θα προσπαθήσουν ξανά οι δυτικές δυνάμεις να «επιβάλλουν μια τάξη» για πέντε κυρίως λόγους:
- Πρώτον, όπως η Συρία και το Ιράκ, είναι αποτυχημένο κράτος χωρίς αποτελεσματική κεντρική κυβέρνηση ή οργανωμένο στρατό, ικανό να αντισταθεί στις δυνάμεις του ισλαμικού κράτους και να εμποδίσει την επιχειρησιακή ανάπτυξή τους.
- Δεύτερον, η Λιβύη βρίσκεται σε ένα κρίσιμο γεωγραφικό σταυροδρόμι που επιτρέπει οποιοδήποτε τρομοκρατικό κίνημα σε όλο το Μαγκρέμπ (κράτη της μεσογειακής Αφρικής) και το Σαχέλ (κράτη της υποσαχάριας Αφρικής), περιοχές που διεκδικούνται από το Ισλαμικό Κράτος ως φυσική προέκταση του χαλιφάτου τους.
- Τρίτον, η Λιβύη βρίσκεται σε μια στρατηγική θέση από όπου ταχύτατα και σχετικά εύκολα έχουν πρόσβαση στην Ευρώπη και σε όλη τη Μεσόγειο. Το Ισλαμικό Κράτος μπορεί έτσι να χρησιμοποιήσει τις μάζες των προσφύγων που θα αποχωρούν από τη χώρα ως προκάλυμμα για την εξαγωγή τρομοκρατών στις ακτές της Ευρώπης.
- Τέταρτον, η Λιβύη είναι πλούσια σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, πόρους που μπορούν να βοηθήσουν τη χρηματοδότηση των δραστηριοτήτων του Ισλαμικού Κράτους εφόσον καταφέρουν να πάρουν τον έλεγχο τους.
- Και πέμπτον, υφίσταται τεράστιο απόθεμα πολεμικού υλικού που άφησε πίσω του το καθεστώς Gaddafi και είναι ανεκτίμητης αξίας για το Ισλαμικό Κράτος, το οποίο μπορεί να διανέμει αυτά τα όπλα, όχι μόνο στους μαχητές στη Λιβύη, αλλά και σε άλλους μαχητές της αφρικανικής ηπείρου και πέραν αυτής.
Μορφή της επέμβασης
Εφόσον αποφασιστεί νέα επέμβαση στη Λιβύη, η εκστρατεία αυτή κατά του Ισλαμικού Κράτους οφείλει να λάβει τη μορφή ενός ολοκληρωτικού πολέμου σε όλα τα μέτωπα με το συντονισμό όλων των δυνάμεων που συμμετέχουν και στη Συρία. Εννοείται, οι δραστηριότητες του συνασπισμού εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στο Ιράκ και τη Συρία πρέπει να επεκταθούν στη Λιβύη μέσω αεροπορικών επιδρομών και ναυτικού αποκλεισμού, προκειμένου να σταματήσουν τους ισλαμιστές μαχητές από την περαιτέρω ανάπτυξη τους και να επιτύχουν την τελική απομόνωσή τους.
Επιπλέον, απαιτείται μια αιγυπτιακή πρωτοβουλία για τη δημιουργία ενός Αραβικού Συνδέσμου με τη μορφή στρατιωτικής δύναμης για να αντιμετωπίσει το Ισλαμικό Κράτος στα σύνορα με τη Λιβύη.
Τα παθήματα, μαθήματα!
Είναι αναγκαίο οι δυτικές δυνάμεις σε περίπτωση επεμβάσεως να μην επαναλάβουν τα σφάλματα των προηγουμένων στρατιωτικών δράσεων και επιπλέον πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στην αποτροπή παράνομης μετανάστευσης και νέων προσφυγικών ροών προς την Ευρώπη (όπως συνηθίζεται πλέον να λέγεται) που σε περίπτωση επικράτησης του Ισλαμικού Κράτους θα είναι ακόμα μεγαλύτερη. Επιτακτική επίσης θα είναι η ανάγκη στενής και αποτελεσματικής συνεργασίας των υπηρεσιών πληροφοριών, προκειμένου να ελέγξουν και να εντοπίσουν τρομοκράτες του Ισλαμικού Κράτους που θα προσπαθήσουν να διεισδύσουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο υπό το πρόσχημα των προσφύγων και των αιτούντων άσυλο.
Προς το παρόν, το Ισλαμικό Κράτος στην περιοχή εξακολουθεί να έχει περιορισμένη εξουσία και επιρροή, αλλά αν η παραπάνω αναφερόμενη συμμαχία δεν παρέμβει στρατιωτικά στο εγγύς μέλλον, το Ισλαμικό Κράτος θα είναι σε θέση να παγιωθεί και να συνιστά πλέον σοβαρή απειλή στους αντιπάλους του οι οποίοι θα αντιμετωπίσουν όλο και μεγαλύτερες δυσκολίες, καθώς ο χρόνος είναι υπέρ τους. Ως εκ τούτου εκτιμάται ότι θα πρέπει να αναληφθεί δράση και μάλιστα σύντομα.
* Ο κ. Δημήτρης Τσαϊλάς είναι Υποναύαρχος ΠΝ ε.α.
