Η αναδιοργάνωση του στρατού στην Ελλάδα θεωρείται σήμερα σημαντική και επιβεβλημένη, κυρίως λόγω των αυξανόμενων γεωπολιτικών προκλήσεων και της ανάγκης για έναν στρατό ικανό να ανταποκριθεί σε σύγχρονες απειλές. Η χώρα μας αντιμετωπίζει πολύπλευρες προκλήσεις, τόσο από παραδοσιακές στρατιωτικές απειλές όσο και από νέου τύπου υβριδικές απειλές, όπως στον κυβερνοχώρο, γεγονός που καθιστά αναγκαίο τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση της αμυντικής της ικανότητας.
Η Ανατολική Μεσόγειος και τα Βαλκάνια είναι περιοχές με υψηλή γεωπολιτική σημασία και διαρκείς εντάσεις. Η Ελλάδα βρίσκεται κοντά σε περιοχές συγκρούσεων και συχνών στρατιωτικών απειλών, ειδικά από γειτονικές χώρες, όπως η Τουρκία. Η αναδιοργάνωση του στρατού θα βοηθήσει τη χώρα μας να αποκτήσει μεγαλύτερη στρατηγική ετοιμότητα και ανταπόκριση σε πιθανούς κινδύνους.
Οι σύγχρονες απειλές δεν αφορούν μόνο συμβατικές στρατιωτικές ενέργειες. Περιλαμβάνουν υβριδικές μορφές πολέμου, όπως κυβερνοεπιθέσεις, ψυχολογικό πόλεμο, χρήση drones, και ενεργειακά - οικονομικά μέσα πίεσης. Αυτές οι νέες μορφές απειλών απαιτούν έναν στρατό που να είναι ευέλικτος και τεχνολογικά εξοπλισμένος για να ανταπεξέλθει. Η αναδιοργάνωση θα ενισχύσει την ικανότητα της Ελλάδας να ανταποκριθεί σε τέτοιου είδους επιθέσεις.
Οι στρατιωτικές δομές χρειάζονται αναδιάταξη και εκσυγχρονισμό ώστε να γίνουν πιο λειτουργικές και αποτελεσματικές. Η χώρα μας έχει ήδη προχωρήσει σε αναβαθμίσεις και αγορά σύγχρονου εξοπλισμού, όπως μαχητικά αεροσκάφη (Rafale) και φρεγάτες, αλλά η πλήρης αξιοποίηση αυτών των συστημάτων απαιτεί αναδιοργάνωση στις δομές για να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις.
Με την αναδιοργάνωση, οι μονάδες μπορούν να γίνουν πιο ευκίνητες, ταχύτερα ανταποκρινόμενες και εξειδικευμένες για διαφορετικές αποστολές, κάτι που είναι ζωτικής σημασίας σε καταστάσεις άμεσης απειλής.
Ως μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Ελλάδα χρειάζεται στρατιωτικές δυνάμεις που να είναι συμβατές με τα πρότυπα των συμμάχων της, τόσο για επιχειρήσεις κοινής άμυνας όσο και για συνεργασίες σε αποστολές ειρήνης. Η αναδιοργάνωση θα επιτρέψει στη χώρα να συμμετέχει πιο ενεργά και αποτελεσματικά σε διεθνείς αποστολές, βελτιώνοντας την αμυντική της εικόνα και ενισχύοντας τις διεθνείς συνεργασίες της.
Η αναδιοργάνωση του στρατού θα ενισχύει την αποτρεπτική ικανότητα της χώρας, δηλαδή την ικανότητα να αποτρέπει πιθανούς επιτιθέμενους από το να προβούν σε εχθρικές ενέργειες. Ένας πιο σύγχρονος και ευέλικτος στρατός είναι σημαντικός για τη διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας και τη σταθερότητα στην περιοχή.
Επίσης, ένας εξορθολογισμένος στρατός επιτρέπει καλύτερη διαχείριση των οικονομικών πόρων, με την επένδυση να κατευθύνεται σε σύγχρονα μέσα, αντί για συντήρηση παρωχημένων δομών. Αυτό ενισχύει την αμυντική ικανότητα, χωρίς να επιβαρύνει υπερβολικά τον κρατικό προϋπολογισμό.
Τέλος, η αναδιοργάνωση του στρατού στην Ελλάδα είναι αναγκαία για να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις και να εξασφαλίσει την αμυντική της ικανότητα απέναντι σε απειλές που είναι πιο περίπλοκες και απρόβλεπτες από το παρελθόν. Με την επικέντρωση σε ένα στρατό πιο τεχνολογικά αναβαθμισμένο, ευέλικτο και επιχειρησιακά έτοιμο, η χώρα μπορεί να ενισχύσει τη θέση της τόσο στο εσωτερικό όσο και στον διεθνή αμυντικό χώρο.
Αυτός είναι και ο στόχος της Ατζέντας 2030 του Υπουργού Άμυνας κ. Δένδια, που είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, να καταστήσει τις Ένοπλες Δυνάμεις πιο ευέλικτες, τεχνολογικά εξελιγμένες και προσαρμοσμένες στις σύγχρονες απειλές και προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια.
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας, Νίκος Δένδιας, σε πρόσφατες δηλώσεις του, όταν αναφέρθηκε σε σχέδια για αναδιοργάνωση και εξορθολογισμό του ελληνικού στρατού, καθώς και στη σκέψη για έναν «μικρότερο» στρατό, αλλά πιο αποτελεσματικό και ευέλικτο, αυτό δεν σήμαινε απαραίτητα και μεγάλη μείωση του προσωπικού αλλά ανακατανομή των δυνάμεων και ίσως εστίαση σε μονάδες που έχουν πιο συγκεκριμένες και σημαντικές αποστολές. Δηλαδή τη μεταφορά μονάδων από περιοχές με χαμηλό στρατηγικό ενδιαφέρον σε περιοχές - κλειδιά, π.χ., κοντά στα σύνορα, σε νησιά ή σε σημεία με μεγαλύτερη αμυντική αξία.
Στόχος είναι να υπάρχουν λιγότερες μονάδες με συμβατικούς ρόλους και περισσότερες μονάδες με υψηλή εξειδίκευση και τεχνολογικό εξοπλισμό. Για παράδειγμα, μπορεί να ενισχυθούν οι δυνάμεις ταχείας επέμβασης ή οι ειδικές δυνάμεις, οι οποίες μπορούν να αντιδράσουν άμεσα σε κρίσεις.
Επίσης, η στροφή προς έναν μικρότερο στρατό σημαίνει ανακατανομή των πόρων σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η απόκτηση σύγχρονων όπλων και τεχνολογιών, και η αναβάθμιση της υλικοτεχνικής υποδομής.
Ένας μικρότερος αλλά πιο τεχνολογικά ανεπτυγμένος στρατός έχει ανάγκη από σύγχρονα μέσα, εξοπλισμό και τεχνολογία, όπως μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones), συστήματα επιτήρησης και προηγμένα επικοινωνιακά μέσα.
Επίσης, θα δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην εκπαίδευση του προσωπικού για να μπορούν να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τον σύγχρονο εξοπλισμό. Αυτό σημαίνει ότι το προσωπικό θα έχει υψηλότερο επίπεδο ειδίκευσης, με στόχο τη μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας.
Η διατήρηση ενός μικρότερου αλλά πιο ευέλικτου στρατού επιτρέπει και τη μείωση του κόστους σε θέματα συντήρησης και λειτουργίας των ενόπλων δυνάμεων. Έτσι, τα χρήματα που εξοικονομούνται μπορούν να κατευθυνθούν προς την αγορά νέων συστημάτων ή την ανάπτυξη στρατηγικών συμμαχιών και συνεργασιών, π.χ., με άλλες χώρες του ΝΑΤΟ ή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό δίνει στην Ελλάδα περισσότερη στρατηγική ευελιξία, επιτρέποντας στον στρατό να είναι έτοιμος να ανταποκριθεί σε νέες μορφές απειλών και να παραμείνει ισχυρός ακόμα και με μικρότερο αριθμό προσωπικού.
Συνολικά, ο κ. Δένδιας προτείνει έναν στρατό ποιοτικότερο, πιο ευέλικτο και καλύτερα εξοπλισμένο που θα μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, με ταυτόχρονη εξοικονόμηση πόρων και ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης της χώρας.
Η Ατζέντα 2030 εκτιμώ ότι αποτελεί έναν ολοκληρωμένο σχεδιασμό για τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση της άμυνας της Ελλάδας, ώστε να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις και να θωρακιστεί απέναντι στις προκλήσεις της νέας εποχής.
* Ο Κωνσταντίνος Ιατρίδης είναι Αντιπτέραρχος (Ι) εα., Επίτιμος Διοικητής ΔΑΥ, Επίτιμος Πρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας, Αμυντικός Αναλυτής
