Tην πρώτη επίσκεψη στην ιστορία Έλληνα υπουργού Εξωτερικών στο Καζακστάν πραγματοποιεί σήμερα ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, ο οποίος νωρίτερα σήμερα είχε συνάντηση με τον αναπληρωτή πρωθυπουργό και υπουργό Εξωτερικών της χώρας Τιλουμπέρντι Μουχτάρ (Tileuberdi Mukhtar), ενώ έγινε δεκτός από τον πρόεδρο του Καζακστάν Κασίμ-Ζομάρτ Τοκάγεφ (Kassym-Jomart Tokayev).
Να σημειωθεί ότι το Καζακστάν αποτελεί τον πρώτο προμηθευτή της Ελλάδος σε αργό πετρέλαιο (23% του συνόλου των εισαγωγών για το 2021), ενώ είναι ο πέμπτος εμπορικός εταίρος του Καζακστάν μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ.
Στο νότιο τμήμα της χώρας διαβιούν περί τους 10.000 ομογενείς μας, ενώ φέτος συμπληρώνονται 30 χρόνια διπλωματικών σχέσεων Ελλάδος-Καζακστάν.
Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική στο παρόν γεωπολιτικό πλαίσιο, καθώς λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, το Καζακστάν αναβαθμίζεται ακόμα περισσότερο ως διαμετακομιστικός κόμβος μέσω της δημιουργίας του λεγόμενου μεσαίου διαδρόμου που συνδέει την Κίνα με την Ευρώπη (ενέργεια και μεταφορές) με παράκαμψη της Ρωσίας.
Η πλούσια σε πλουτοπαραγωγικές πηγές χώρα, κατέχει το 75% των αποθεμάτων της Κασπίας σε υδρογονάνθρακες, το 3% των παγκοσμίων αποθεμάτων πετρελαίου, και το 1,7% του φυσικού αερίου. Επίσης είναι ο 6ος σημαντικότερος παραγωγός σιταλεύρου παγκοσμίως, γεγονός το οποίο αποκτά σημασία στην παρούσα συγκυρία.
Διαθέτει ακόμη την πιο δυναμική οικονομία όλων των χωρών της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών (ΚΑΚ) και εξελίσσεται σε πόλο έλξης άμεσων ξένων επενδύσεων σε διάφορους τομείς της οικονομίας. Ο πρόεδρος του Καζακστάν επισκέφθηκε προ ολίγων ημέρων το Παρίσι και γι' αυτό το σκοπό.
Πολιτικά, το Καζακστάν επιδιώκει να διατηρεί γεωστρατηγικές ισορροπίες. Έχει παραδοσιακή σχέση με Ρωσία, με τον πρόεδρο να επισκέπτεται τη Μόσχα στις 28 Νοεμβρίου. Αναπτύσσει όμως ταυτόχρονα τις σχέσεις του με τις ΗΠΑ και έχει στρατηγικές πλέον σχέσεις με την Κίνα.
Η χώρα είναι ιδιαιτέρως σημαντική και για την 'Αγκυρα, καθώς είναι μέλος του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών. Ο πρόεδρος της χώρας διαθέτει ισχυρές διασυνδέσεις με τον ΟΗΕ, καθώς έχει διατελέσει Νο 2 του Οργανισμού και γενικός διευθυντής του ΟΗΕ στη Γενεύη.
Άνοιγμα της Ελλάδας στην Κεντρική Ασία
Η επίσκεψη αυτή συνδυάζεται και με το γενικότερο «άνοιγμα» που επιχειρεί η χώρα μας στην Κεντρική Ασία, μεταξύ άλλων με τις συναντήσεις του κ. Δένδια με τον ομολόγους του από το Ουζμπεκιστάν και το Τατζικιστάν μόλις την προηγούμενη βδομάδα στο περιθώριο της υπουργικής Συνάντησης του ΟΑΣΕ στην Πολωνία, όπως τόνιζαν διπλωματικές πηγές.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, η Ελλάδα εξετάζει πέραν της υφιστάμενης πρεσβείας στο Καζακστάν να ιδρύσει και δεύτερη στην περιοχή (Ουζμπεκιστάν).
«Η ισχυρότερη παρουσία της Ελλάδος στην περιοχή είναι επιβεβλημένη -πέραν της πολιτικής και οικονομικής/ενεργειακής διάστασης- και για άλλους λόγους π.χ. λόγω του μεταναστευτικού», σημείωναν διπλωματικές πηγές. (λόγω της εγγύτητας και των κοινών συνόρων των χωρών της περιοχής με το Αφγανιστάν).
Μεταξύ άλλων, ο υπουργός στις επαφές του αναμένεται να ενημερώσει και για την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν η Ελλάδα και η Κύπρος. Αναμένεται να συζητηθεί εκτενώς το Ουκρανικό.
Εν τω μεταξύ, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των σχέσεων μεταξύ των δύο υπουργείων και αλληλοκατανόησης μεταξύ στελεχών των διπλωματικών υπηρεσιών για θέματα εκατέρωθεν ενδιαφέροντος, υπεγράφη συμφωνία συνεργασίας μεταξύ των διπλωματικών ακαδημιών. Η συμφωνία αυτή είναι η τριακοσιοστή συμφωνία που υπογράφει η παρούσα κυβέρνηση.
Σημειώνεται ότι στο Καζακστάν τα στελέχη της διπλωματικής υπηρεσίας συχνά αναλαμβάνουν σημαντικά αξιώματα στη χώρα. Στην τρέχουσα περίοδο πρόεδρος και ΥΠΕΞ προέρχονται από τη διπλωματική υπηρεσία.
Επίσης, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, στις επαφές του υπουργού θα δοθεί ώθηση για την ενίσχυση του διμερούς συμβατικού πλαισίου, μεταξύ άλλων, με την προώθηση των υπό διαπραγμάτευση συμφωνιών αποφυγής διπλής φορολογίας και αεροπορικής σύνδεσης. Αμφότερες αναμένεται να ενισχύσουν τις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις και ιδιαίτερα τον τουρισμό προς την Ελλάδα (ήδη υπάρχει τους θερινούς μήνες αεροπορική σύνδεση Αστάνας-Ηρακλείου).
Ο κ. Δένδιας θα επισκεφθεί το «Financial Center», επιβεβαιώνοντας έτσι τη βούληση της χώρας να εμβαθύνει τις οικονομικές σχέσεις και τη συνεργασία με το Καζακστάν.
Αναμένεται ακόμη να συζητηθεί η προοπτική χρήσης του σιδηροδρομικού δικτύου της Ελλάδος για τη σύνδεση του Καζακστάν με την ΕΕ μέσω του Διαδρόμου Orient East Mediterranean (του TEN-T) και του Middle Corridor (Μεσαίου Διαδρόμου) που συνδέει την Κίνα με την ΕΕ.
Σημειώνεται ότι έχει προηγηθεί η 5η Διυπουργική Επιτροπή Ελλάδος-Καζακστάν (Αστάνα 19.10.22) με τη συμμετοχή του υφυπουργού Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπάρχει και για την εκατέρωθεν συνεργασία στον τομέα των επενδύσεων με την διαπραγμάτευση νέας συμφωνίας, ανέφεραν διπλωματικές πηγές.
Επίσης αναμένεται να προωθηθεί περαιτέρω, με συγκεκριμένα βήματα, και η διμερής συνεργασία σε άλλους τομείς όπως ο κοινοβουλευτικός και ο πολιτιστικός/μορφωτικός.
Κατά την επίσκεψη θα αναδειχθεί και ο ρόλος της Ελλάδος στην περαιτέρω προώθηση των σχέσεων ΕΕ-Καζακστάν στον εμπορικό, ενεργειακό αλλά και πολιτικό τομέα, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές. Το Καζακστάν αποτελεί εταίρο της ΕΕ που συνεργάζεται στην αντιμετώπιση περιφερειακών προκλήσεων στην περιοχή, όπως το Αφγανικό και η διένεξη Κιργιζίας-Τατζικιστάν.
Τέλος, θα προωθηθεί η ήδη πολύ καλή συνεργασία σε επίπεδο άλλων διεθνών Οργανισμών όπως ο ΟΗΕ. Σημειώνεται ότι το Καζακστάν στηρίζει με συμφωνία αμοιβαίας υποστήριξης την υποψηφιότητα της Ελλάδας για το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ (για τη διετία 2025-2026), αλλά και του ΟΑΣΕ.
