Του Νίκου Μελέτη
Η υπόθεση των απόρρητων δαπανών που άνοιξε άτσαλα και άτακτα για μια ακόμη φορά, λόγω της ανταλλαγής κατηγοριών μεταξύ υπουργών και κομμάτων, με τον τρόπο που γίνεται η δημόσια συζήτηση, ούτε σε αποκάλυψη πιθανής διασπάθισης δημόσιου χρήματος θα οδηγήσει και ζημιά προκαλεί στα εθνικά συμφέροντα.
Ο τρόπος με τον οποίο διατίθενται οι Απόρρητες Δαπάνες, ακόμη και στο υπουργείο Εξωτερικών, που ο κ. Κοτζιάς εισήγαγε μια στοιχειώδη διαδικασία ενημέρωσης της Βουλής, ΔΕΝ μπορεί να είναι διαφανής ούτε μπορεί να υποβληθεί σε ουσιαστικό έλεγχο.
Πολύ απλά: Ακόμη κι αν επινοηθεί το πιο αποτελεσματικό σύστημα ελέγχου της διαχείρισης των Απόρρητων Δαπανών, κανένας ελεγκτικός μηχανισμός δεν μπορεί να ελέγξει την «σκοπιμότητα» της τάδε η δείνα δαπάνης.
Κανείς δεν μπορεί να ελέγξει έναν υπουργό που αποφασίζει να προσφέρει Απόρρητες Δαπάνες σε έναν πολίτη τρίτης χώρας επειδή μπορεί να ασκήσει επιρροή εκεί η να προσφέρει άλλου είδους υπηρεσίες, δεν μπορεί να πιστοποιήσει και να αξιολογήσει ότι πράγματι υπήρχε λόγος για να δοθούν κονδύλια σε οργάνωση που λειτουργεί σε γειτονική χώρα, σε σχολείο που διδάσκει ελληνικά, σε Εκκλησία που διατηρεί την ελληνική σημαία σε μια τρίτη χώρα ,ούτε πολύ περισσότερο εάν αφορά χρήση κονδυλίων για την ενίσχυση ατόμων στην Θράκη η στις μειονοτικές περιοχές της Αλβανίας.
Δυστυχώς η ύπαρξη Απόρρητων Δαπανών έχει συνδεθεί και στο παρελθόν με κατηγορίες για διασπάθιση του δημόσιου χρήματος ακόμη και για κατάχρηση των Απόρρητων Δαπανών από τους χειριστές τους.
Αυτός ο κίνδυνος δεν μπορεί να εξαλειφθεί.
Η εύκολη πρόταση είναι μόνο μια: Εφόσον δεν μπορεί να βρεθεί μηχανισμός αποτελεσματικού ελέγχου και της σκοπιμότητας της χρηματοδότησης, τότε ας καταργηθούν οι Απόρρητες Δαπάνες.
Οι περισσότερες χώρες δεν διαθέτουν τέτοια «μαύρα ταμεία».
Υπάρχει ένα πρόβλημα: Υπάρχουν θεσμοί κυρίως σε σχέση με την Ορθοδοξία στο εξωτερικό που δεν μπορεί να εμφανίζονται ότι χρηματοδοτούνται από άλλη χώρα. Και στο θέμα αυτό θα πρέπει να βρεθεί λύση.
Πιθανόν οι Απόρρητες Δαπάνες θα μπορούσαν να υπάρξουν ως εργαλεία στη διάθεση ενός σύγχρονου Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, το οποίο θα είχε πραγματικά θεσμικό ρόλο και έτσι η απόφαση για την σκοπιμότητα διάθεσης των κονδυλίων αυτών θα γίνεται με απόφαση ενός πολύ κλειστού οργάνου με όρους απόλυτης εχεμύθειας και δέσμευση περί τήρησης του Απορρήτου, ώστε να καλυφθεί ο έλεγχος σκοπιμότητας της απόφασης και συγχρόνως Ανώτατος Δικαστής και μέλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, να συμμετέχουν στον έλεγχο νομιμότητας της διάθεσης των Απόρρητων Δαπανών. Έτσι ίσως θα περιοριζόταν στο ελάχιστο οι πιθανότητες διασπάθισης δημοσίου χρήματος.
Οι εποχές που με γαλαντομία οι Απόρρητες Δαπάνες έφευγαν προς Αλβανία, πΓΔΜ, Θράκη, Τουρκία για να υπηρετήσουν υποτίθεται εθνικούς σκοπούς και συνήθως κατέληγαν σε θυρίδες, πολυτελή αυτοκίνητα και βίλες, έχουν παρέλθει και πάντως δεν μπορεί να επαναληφθούν.
Οι Αμερικανοί χρησιμοποιούν για τέτοιες αποστολές ημιεπίσημους οργανισμούς και ημιεπίσημους οργανισμούς και ΜΚΟ.
Στην Ελλάδα για σχεδόν μια 15ετια, εκατοντάδες εκατομμύρια χάθηκαν στην μαύρη τρύπα των ΜΚΟ, καθώς δεν υπήρχε κανένα απολύτως πλαίσιο που να ελέγχει όχι μόνο την σκοπιμότητα του χρηματοδοτούμενου έργου αλλά ούτε καν μηχανισμός πιστοποίησης υλοποίησης του, πριν εξοφληθεί η ΜΚΟ.
Η Τουρκία και αυτή πλέον σιγά σιγά υιοθετεί την πρακτική των Ιδρυμάτων τα οποία αναλαμβάνουν την επέκταση επιρροής είτε με έργα ανθρωπιστικής βοήθειας, οικονομικής συνεργασίας, αναστήλωσης οθωμανικών μνημείων (ΤΙΚΑ) η την δημιουργία ενός ευρύτατου δικτύου Σχολείων στο εξωτερικό (MAARIF) που ουσιαστικά αντικαθιστούν το δίκτυο Γκιουλέν.
Στην Θράκη φυσικά λειτουργούν άλλοι «κανόνες» καθώς εκτός των άλλων είναι και τα μυστικά κονδύλια που διακινούνται είτε από το Προξενείο είτε από την Αδριανούπολη. Αλλά για την σημερινή Τουρκία δεν τίθεται φυσικά θέμα... διαφάνειας.
Η συζήτηση αυτή που άνοιξε και πάλι ,απλώς θα γεμίσει όπως και οι προηγούμενες, για μερικές ημέρες τα πρωτοσέλιδα, με πληροφορίες του «άκουσα», «είπε κάποιος», «δεν μπορεί να μην τα έχει πάρει αυτός», τίποτε δεν πρόκειται να αποκαλυφθεί, ίσως λασπωθούν εντελώς άσχετοι άνθρωποι, ίσως κατηγορηθούν πραγματικοί ένοχοι, ίσως στοχοποιηθούν άνθρωποι και οργανισμοί που είναι σε ευαίσθητες περιοχές και αποστολές.
Και τελικά, ως συνήθως θα αποδειχθεί «άνθρακας ο θησαυρός» των αποκαλύψεων και κανείς δεν θα πληρώσει για ότι έχει συμβεί…
