Ο πρωθυπουργός με την ακόλουθη δήλωση σηματοδότησε τον τερματισμό της επιτυχημένης επιχειρήσεως εκκενώσεως Ελλήνων πολιτών από το Σουδάν. «…σε συνδυασμό και με άλλες φίλες χώρες καταφέραμε και επιστρέψαμε πίσω στην πατρίδα όσους συμπολίτες μας ήθελαν να φύγουν από την εμπόλεμη ζώνη …. Οι Ένοπλες Δυνάμεις … φρόντισαν για την επιτυχή ολοκλήρωση αυτής της σύνθετης επιχείρησης».
Όπως συμβαίνει και σε κάθε προσπάθεια του ελληνικού κράτους, ανεξαρτήτως χρόνου και κυβερνήσεως και πριν το αποτέλεσμα γίνει ορατό, έτσι και σε αυτή την περίπτωση η επιχείρηση από την έναρξή της σχολιάσθηκε από διαφόρους δυσμενώς, ως άτολμη, με κακό σχεδιασμό, κατώτερη των προσδοκιών σε σχέση με αντίστοιχες επιτυχημένες δράσεις του παρελθόντος και εν δυνάμει αναποτελεσματική. Προβλήθηκε ως ο πλέον ενδεδειγμένος τρόπος ενεργείας, η «κατάληψη» του αεροδρομίου του Χαρτούμ από την Ελλάδα και εν συνεχεία ο απεγκλωβισμός των Ελλήνων πολιτών πόρτα - πόρτα από Ελληνικά στρατιωτικά τμήματα.
Οι επιχειρήσεις απεγκλωβισμού και εκκενώσεως αμάχων από εμπόλεμες ζώνες, είναι ευαίσθητες, πολυδιάστατες επιχειρήσεις με συμμετοχή διαφόρων φορέων των κρατών αλλά και διεθνών οργανισμών, υψηλού ρίσκου, οι οποίες παρότι στην τελική και αποφασιστική τους φάση διεξάγονται από στρατιωτικά τμήματα είναι πρωτίστως ανθρωπιστικού χαρακτήρα.
Κέντρο βάρους είναι η ανθρώπινη ζωή, η ζωή του αμάχου και της οικογενείας του, την οποία ο ίδιος δεν έχει δυνατότητα να προστατεύσει, ειδικά όταν είναι ξένος πολίτης, στη δίνη της ένοπλης διαμάχης. Οι επιχειρήσεις αυτές δεν βασίζονται στην ένοπλη αντιπαράθεση με τα αλληλοσυγκρουόμενα τμήματα, πλην της περιπτώσεως αυτοπροστασίας, αλλά στη συναίνεση τους (προσωρινή κατάπαυση του πυρός κτλ) ή κατ΄ ελάχιστον στην ανοχή τους.
Σκοπός των επιχειρήσεων είναι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου πλέγματος εκκενώσεως, το οποίο αρχίζει από το χώρο που βρίσκεται ο κάθε άμαχος, ώστε σταδιακά να τον οδηγήσει σε ασφαλείς χώρους υποδοχής, εκκενώσεως και από εκεί σε ασφαλές περιβάλλον εκτός εμπολέμου ζώνης, από το όποιο θα γίνει τελικά η προώθηση του στη χώρα του.
Η επιχείρηση στο Σουδάν ήταν πολυεθνική, εντός της οποίας εντάχθηκε και η ελληνική προσπάθεια και πραγματοποιήθηκε με συντονισμό και κατανομή έργου κατά βάση μεταξύ ευρωπαϊκών αλλά και άλλων χωρών.
Στρατιωτικές δυνάμεις από μεγαλύτερες χώρες ανέλαβαν την ασφάλεια του αεροδρομίου του Χαρτούμ, ως σημείου εκκενώσεως και οι υπόλοιπες συμμετείχαν αναλόγως. Η Ελλάδα έλαβε μέρος με αεροσκάφη και τμήματα τοπικής προστασίας. Επειδή τα μεταγωγικά αεροσκάφη είναι ιδιαίτερα τρωτά κατά την από-προσγείωση και παραμονή στο αεροδρόμια, στάθμευαν σε προωθημένες ασφαλείς αεροπορικές βάσεις εκτός Σουδάν, Γερμανία (Αμάν Ιορδανίας), Μ. Βρετανία (Ακρωτήρι – Κύπρος), Ελλάδα (Ασσουάν – Αίγυπτος) κλπ.
Τουρκικό αεροσκάφος εδέχθη πυρά κατά τη διαδικασία, υπέστη βλάβη και πραγματοποίησε αναγκαστική προσγείωση. Αφού είχε συγκεντρωθεί επαρκής αριθμός αμάχων, σε συγχρονισμό με τη δύναμη ασφαλείας του αεροδρομίου του Χαρτούμ, τα αεροσκάφη προσγειωνόταν για περιορισμένο χρόνο και τους παραλάμβαναν.
Με αυτό τον τρόπο επέβαιναν στα αεροσκάφη πολίτες διαφόρων χωρών. Έτσι Έλληνες βρέθηκαν στο Τζιμπουτί και στο Αμάν, μεταφερθέντες από αεροσκάφη άλλων χωρών, όπως και ξένοι πολίτες στην Ελλάδα, με ελληνικά αεροσκάφη. Αυτό δεν έχει καμία σημασία καθώς υπέρτατος σκοπός είναι η ασφάλεια της ανθρώπινης ζωής.
Η συγκέντρωση των πολιτών στο αεροδρόμιο του Χαρτούμ έγινε κατά βάση σύμφωνα με οδηγίες των πρεσβειών, χρησιμοποιώντας τηλέφωνα και δημοφιλείς εφαρμογές και επιτόπια μέσα μεταφοράς, καθώς η είσοδος στρατιωτικών τμημάτων από τόσες χώρες μεταξύ των αντιμαχομένων είναι δεδομένο ότι θα δημιουργούσε δυσεπίλυτα ζητήματα συντονισμού και αναγνωρίσεως, τα οποία μετά βεβαιότητας θα οδηγούσαν σε συγκρούσεις και δραματικά αποτελέσματα.
Τα ελληνικά τμήματα και μέσα ενήργησαν εντός του ανωτέρω πλαισίου και έφεραν σε πέρας με απόλυτη επιτυχία την αποστολή τους. Δυστυχώς, όμως αυτή η αναμφισβήτητη επιτυχία των Ενόπλων Δυνάμεων δεν έτυχε της αναγνωρίσεως στην έκταση της οποίας της αξίζει, γιατί δεν προβλήθηκε όσο θα έπρεπε από την αρχή ότι πρόκειται για μια σύνθετη επιχείρηση σε συνεργασία και με άλλες χώρες, όπως λιτά το περιέγραψε ο πρωθυπουργός, αφήνοντας να εννοηθεί ότι πρόκειται αποκλειστικά για Ελληνική ενέργεια.
Έτσι δόθηκε λαβή για εσκεμμένη ή μη κριτική σε εσφαλμένη βάση και προβολή επιχειρησιακού υποδείγματος εκτός των παραμέτρων του πεδίου, αλλά και των Ελληνικών δυνατοτήτων. Επίσης, η επιτυχία αποδυναμώθηκε γιατί το επικοινωνιακό μήνυμα εξετράπη σε σημαντικό βαθμό από το κεντρικό του θέμα δηλαδή τους απεγκλωβισθέντες, τα τμήματα εκκενώσεως και το κύριο έργο τους.
Οι επιχειρήσεις αυτού του τύπου οι οποίες πραγματοποιούνται κάτω από το συνεχή και άγρυπνη παρακολούθηση των μέσων μαζικής επικοινωνίας, απαιτούν ένα συνεκτικό και συμπαγές επικοινωνιακό σχέδιο το οποίο να είναι πλήρως εναρμονισμένο με την επιχειρησιακή προσπάθεια. Όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς του κράτους, έπρεπε να ενεργήσουν συντονισμένα επικοινωνιακά, ώστε να αναδείξουν τις πραγματικές διαστάσεις του όντως επιτυχημένου εγχειρήματος.
* Ο Κωνσταντίνος Γκίνης είναι Στρατηγός ε.α. - Επίτιμος Α/ΓΕΣ
