Με τη δημοσίευση της Εθνικής Χωροταξικής Στρατηγικής για το Θαλάσσιο Χώρο, η Ελληνική Κυβέρνηση κλείνει μια εκκρεμότητα χρόνων και τακτοποιεί μια σειρά ζητημάτων, που δεν αφορούν δήλωση κυριαρχίας ή καθορισμό ΑΟΖ, αλλά σε κάθε περίπτωση έχουν εθνικές και διεθνοπολιτικές προεκτάσεις.
Με το Θαλάσσιο Χωρικό Σχεδιασμό ορίζονται τέσσερις χωρικές ενότητες. Αυτές οι ενότητες καθορίζουν λειτουργικά ζητήματα που αφορούν την ανθρώπινη δραστηριότητα μέσα σε αυτές τις ενότητες, με κύρια στόχευση τη βιώσιμη ανάπτυξη με σύγχρονους περιβαλλοντικούς όρους.
Συγκεκριμένα οι χωρικές αυτές ενότητες ορίζουν το αν και που μπορούν να δημιουργηθούν θαλάσσια πάρκα, λειτουργούν ευεργετικά για τη διαφύλαξη των ενάλιων αρχαιοτήτων, αφορούν τις βιώσιμες θαλάσσιες μεταφορές και την τουριστική ανάπτυξη, ορίζουν το πού μπορούν να δημιουργηθούν αιολικά πάρκα (είναι λίγες αυτές οι περιοχές γιατί προϋποθέτουν αβαθή νερά), καθώς επίσης καθορίζουν ζητήματα εκμετάλλευσης ενεργειακών και πλουτοπαραγωγικών πόρων στο θαλάσσιο περιβάλλον (η Ελλάδα έχει αναλάβει δεσμεύσεις συνολικής αποφυγής εξορύξεων σε βαθιά νερά, πλην όσων αφορούν ενεργειακούς πόρους).
Ο χάρτης που συνοδεύει τον Θαλάσσιο Χωρικό Σχεδιασμό αποτυπώνει και τις συμφωνίες για ΑΟΖ μεταξύ της Ελλάδας με την Ιταλία και της Ελλάδας με την Αίγυπτο.
Αν και ο Θαλάσσιος Χωρικός Σχεδιασμός δεν αφορά ζητήματα εθνικής κυριαρχίας ή κάποια συνολική δήλωση ΑΟΖ, εντούτοις παράγει διεθνοπολιτικά αποτελέσματα.
Με τον Ελληνικό ΘΧΣ ολοκληρώνεται ο αντίστοιχος σχεδιασμός ολόκληρης της ΕΕ. Αποτελεί λοιπόν μέρος ενός ευρύτερου συνόλου, που αν αμφισβητηθεί τότε δεν αφορά μόνο στην Ελλάδα, αλλά ολόκληρη την ΕΕ. Βέβαια, εδώ θα πρέπει να επισημανθεί πως τα θέματα είναι πρωτίστως πολιτικά και σε ανάλογες καταστάσεις κρίνεται η πολιτική βούληση και των υπολοίπων κρατών προς τον βαθμό στήριξης που θα τύχει ο ελληνικός σχεδιασμός. Ελπίζουμε πως δεν θα χρειαστεί να δοκιμαστεί για ακόμη μια φορά η πολιτική ενότητα των 27 της ΕΕ.
Επίσης, με τον ΘΧΣ δημιουργείται και μια καλή υποδομή για λειτουργικά ζητήματα που αφορούν τις διασυνοριακές υποδομές.
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι κλείνουμε μια σοβαρή εκκρεμότητα και για πρώτη φορά δημιουργούμε μια υποδομή – μια βάση – που καθορίζει μια σειρά λειτουργικά ζητήματα στις θάλασσές μας. Δεν κλείνουμε θέματα κυριαρχίας ή ΑΟΖ.
Ας ξεκινήσουμε να αναπτύσσουμε την ενάλια οικονομία μας με τρόπο βιώσιμο και με αναπτυξιακή προοπτική και ας αφήσουμε για επόμενο χρόνο ζητήματα κυριαρχίας και ΑΟΖ, που σε τελική ανάλυση μας πήγαν πολλά χρόνια πίσω με την ελληνοτουρκική αντιπαράθεση, και αφήσαμε το πεδίο ανεκμετάλλευτο με σαφώς εθνική ζημία.
*Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι διεθνολόγος και συγγραφέας του βιβλίου «Γεω-επιχειρηματίες: Από τον Ιάσονα στον Έλον Μασκ» (Εκδόσεις Παπαδόπουλος, 2024)
