Ήδη η Τουρκία από το 2010 σχεδίαζε πρόγραμμα κατασκευής εγχώριου μαχητικού με το όνομα «Turkish Type Fighter» 5ης γενιάς.
Η Τουρκική Αεροπορική Βιομηχανία (ΤΑΙ) το 2019, στην Αεροπορική έκθεση στο Παρίσι, παρουσίασε ένα μοντέλο από το σχεδιαζόμενο δικινητήριο μαχητικό αεροσκάφος TF-X.
Μέχρι το 2023 ο υπεύθυνος τότε της εταιρείας κατά την διάρκεια των αποκαλυπτηρίων, είχε πει ότι, θα έχει κατασκευαστεί το πρωτότυπο. Η πρώτη πτήση θα γίνει το 2025 ενώ το αεροσκάφος σχεδιάζεται να μπει σε υπηρεσία μετά το 2028.
Οι αισιόδοξες προβλέψεις του βέβαια προερχόταν από την προηγούμενη συμμετοχή της TAI σαν εταίρος στο πρόγραμμα του F-35. Και συμπλήρωσε «Η ΤΑΙ κατασκευάζει την κεντρική άτρακτο. Αυτό σημαίνει ότι η εταιρεία έχει την παραγωγική δυνατότητα να κατασκευάσει και το μαχητικό TF-X».
Οι προδιαγραφές που έχει θέσει η TAI για το μαχητικό είναι μέγιστη ταχύτητα Mach 2, ακτίνα δράσης 600 μίλια και μέγιστο βάρος απογείωσης 60.000 λίβρες. Με άλλα λογία το TF-X δεν θα μοιάζει απλώς στο F-35 αλλά θα έχει και παρόμοιες προδιαγραφές. Η αντιγραφή μιας ήδη υπάρχουσας σχεδίασης είναι πολλές φόρες η πιο οικονομικά αποδοτική μέθοδος που έχει οδηγήσει σε επιτυχές αποτέλεσμα.
Εδώ βεβαίως βρίσκεται και ο μεγαλύτερος κίνδυνος, του να κάνει η TAI το TX-F τόσο πολύ όμοιο με το F-35. Επειδή η ΤΑΙ και η Τουρκία γενικότερα δεν έχει τους πόρους, αλλά ούτε και τις άδειες για να αναπαράγει τα ηλεκτρονικά συστήματα του F-35, εκτιμάται ότι, θα σχεδιάσει και θα κατασκευάσει ένα αεροσκάφος παρόμοιο σε σκαρί, το οποίο δεν θα έχει κανένα από τα προτερήματα και τις ιδιότητες του F-35.
Το μεγάλο όμως πρόβλημα στην ανάπτυξη ενός Τουρκικού αεροσκάφους 5ης γενιάς είναι το απαγορευτικό κόστος του προγράμματος που αρχικά υπολογίζονταν γύρω στα 13 δις δολάρια ενώ σήμερα όπως αναφέρθηκε θα φτάσει τα 100 δίς (υπόψη ότι το πρόγραμμα του F-35 στην Αμερική στοίχησε 1,5 τρίς δολάρια περίπου). Επομένως, ο μεγαλύτερος σκόπελος είναι η οικονομική του βιωσιμότητα. Η Τουρκική οικονομία δεν το επιτρέπει προς το παρόν.
Επιπλέον η Rolls Royce, που θα συνεργαζόταν με την TAI για την κατασκευή των κινητήρων του αεροσκάφους, ουσιαστικά εγκατέλειψε το πρόγραμμα λόγω συνεχόμενων διαφωνιών πάνω σε θέματα πνευματικών δικαιωμάτων. Αυτό δημιούργησε ακόμη περισσότερα προβλήματα στο θέμα της υποστήριξης.
Και έτσι σε πρώτη φάση θα χρησιμοποιήσει αρχικά τους αμερικανικούς κινητήρες F110 της General Electric, όπως δήλωσε ο επικεφαλής της Διεύθυνσης Αμυντικών Βιομηχανιών της Τουρκικής Προεδρίας, διότι η Τουρκία αυτή τη στιγμή δεν διαθέτει άλλο κινητήρα για να ενσωματώσει στο TF-X καθώς οι προσπάθειες της να βρει κάποιο αντίστοιχο σύστημα, δεν έχουν ευοδωθεί. Οπότε ο κινητήρας F110 είναι η προφανής λύση, τουλάχιστον για τα αρχικά στάδια δοκιμών και εντυπώσεων. Ο συγκεκριμένος κινητήρας ήδη συναρμολογείται και εν μέρει παράγεται εδώ και χρόνια στην Τουρκία, από την εταιρία Tusas, μιας και εφοδιάζει τα F-16 της Τουρκικής Αεροπορίας. Η εταιρία έχει βγάλει ήδη ίδιους κινητήρες σε διάφορες παρτίδες ενώ η ίδια είναι και κέντρο περιφερειακής επισκευής τους.
Ο κινητήρας αυτός όμως δεν ταιριάζει σε ένα αεροσκάφος 5ης γενιάς, διότι είναι παλαιάς σχεδίασης, από τη δεκαετία του 80 και η ώση του με ικανότητες υπερηχητικής ταχύτητας χωρίς μετάκαυση, όπως υποτίθεται ότι θα είναι το τουρκικό 5ης γενιάς, δεν μπορεί να επιτευχθεί.
Η λύση αυτή θα είναι μια ενδιάμεση λύση μέχρι να οριστικοποιηθεί μια πιο δόκιμη. Σύμφωνα με πληροφορίες στόχος της Τουρκίας παραμένει η ανάπτυξη ενός τουρκικού κινητήρα, στον οποίο θα αναζητηθεί και ξένη βοήθεια, πιθανώς από τη Ρωσία ή αλλού, ώστε να δημιουργηθεί ένα πακέτο με κυρίως εγχώρια τεχνογνωσία αλλά με κρίσιμες ενέσεις από το εξωτερικό. Όπου στη διαδικασία αυτή θα συστρατευθεί η τουρκική αμυντική βιομηχανία, καθώς δεν υπάρχει περιθώριο για εσωτερικούς ανταγωνισμούς.
Παρόλα αυτά όμως η Τουρκική αμυντική βιομηχανία προχωρά με το TF-X. Το οποίο δεν αρκεί μόνο να παραχθεί, αλλά να φανεί και τι δυνατότητες διαθέτει. Το να είναι εφάμιλλο του F-35 όπως λέει η Τουρκία είναι σχεδόν αδύνατον. Άλλωστε η Τουρκία δεν έχει προηγούμενη εμπειρία σε κατασκευή αεροσκάφους υποδεέστερης γενιάς.
Το TF-X λοιπόν ή ΚΑΑΝ όπως το βάφτισε ο Ερντογάν, μάλλον δεν θα βρίσκεται στην ίδια κατηγορία με το F-35 το οποίο είναι αεροσκάφος που αναπτύχθηκε από τις ΗΠΑ, με την τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία στον χώρο της αμυντικής και αεροδιαστημικής βιομηχανίας, μέσα σε βάθος πολλών ετών και με πολύ μεγάλο οικονομικό κόστος. Κοινώς, το πρώτο εγχώριο αεροσκάφος της Τουρκίας δεν μπορεί να είναι αντίστοιχο ή εφάμιλλο των αεροσκαφών που φτιάχνουν οι ΗΠΑ, ό,τι και αν λένε οι Τούρκοι και ο Ερντογάν.
Όμως επί της ουσίας η Τουρκία θα γίνει μια χώρα που θα έχει μπει στο κλάμπ των κρατών που μπορούν να κατασκευάσουν μαχητικό Αεροσκάφος 5ης γενιάς. Και αυτό δεν πρέπει να το αγνοήσουμε, όπως και τις κατασκευαστικές δυνατότητες που έχει σε όπλα και πυραυλικά συστήματα.
* Ο Κωνσταντίνος Ιατρίδης είναι Αντιπτέραρχος (Ι) εα. Επίτιμος Διοικητής ΔΑΥ, Επίτιμος Πρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας και Αμυντικός Αναλυτής
