Είναι στα χέρια της Ελλάδας να μην αφήσει την ευκαιρία να πάει χαμένη, όπως συνέβη με τα πακέτα προηγούμενων δεκαετιών. Ένα καλό εθνικό πλάνο απαιτείται και να χρησιμοποιήσει σωστά την ελευθερία κινήσεων που της παρέχει η συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης, προκειμένου να αξιοποιήσει κατάλληλα τα κεφάλαια, τονίζει μιλώντας στο liberal.gr ο οικονομικός αναλυτής του ινστιτούτου Bruegel Ζολτ Ντάρβας.
Εκτιμά ότι εύλογα έχει προστεθεί ο όρος ότι αν κάποια χώρα εκφράζει επιφυλάξεις για την μη σωστή εφαρμογή του εθνικού σχεδίου κάποιας άλλης να υποβάλει ένσταση στην Κομισιόν και θεωρεί ότι αν τα πλάνα τηρηθούν χωρίς παρεκκλίσεις κανένα κράτος δεν πρέπει να ανησυχεί. Σαν μοναδικό προβληματικό σημείο βλέπει το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή οικονομία χρειάζεται πολύ ταχύτερα τα χρήματα απ' ότι προβλέπει η συμφωνία. “Έως την έναρξη των πρώτων εκταμιεύσεων, δηλαδή τα μέσα του 2021, οι χώρες θα πρέπει να καλύψουν τις ανάγκες τους δανειζόμενες από τις αγορές, ωστόσο θα ήταν πολύ καλύτερα αν η παροχή των χρημάτων ξεκινούσε νωρίτερα, καθώς και αν ήταν εμπροσθοβαρείς, αφού τα περισσότερα κεφάλαια θα πέσουν στις οικονομίες την διετία 2022-2023”, αναφέρει χαρακτηριστικά.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Είναι μια ιστορική συμφωνία για το ευρωπαϊκό project αυτή για τα 750 δισ ευρώ;
Ναι είναι μια καλή συμφωνία, μια ιστορική συμφωνία για την Ευρώπη, δεν έχει προηγούμενο τέτοια διανομή πόρων από την ΕΕ στις χώρες-μέλη. Φυσικά το ποσό των επιχορηγήσεων είναι χαμηλότερο από εκείνο της προ δύο μηνών πρότασης της Κομισιόν, η οποία με την σειρά της ήταν, κατά την γνώμη μου, χαμηλότερη των πραγματικών αναγκών για την αντιμετώπιση της ύφεσης. Αλλά παρ' όλα αυτά, τα 390 δισ ευρώ των επιχορηγήσεων είναι ένα πολύ σημαντικό ποσό – σίγουρα πέντε φορές παραπάνω θα ήταν ακόμη καλύτερα- ωστόσο αυτά είναι τα κεφάλαια που είναι διαθέσιμα και σίγουρα δεν είναι λίγα.
- Εκτιμάτε ότι υπάρχουν «γκρίζες ζώνες» στη συμφωνία;
Κοιτάξτε, υπάρχουν λεπτομέρειες οι οποίες πρέπει να αποσαφηνιστούν, ενώ έχει γίνει πολύς λόγος για το θέμα της διακυβέρνησης του Ταμείου Ανάκαμψης και για το τι σημαίνει ότι ένα κράτος μέλος θα μπορεί να "παραπέμπει" ένα άλλο ανά πάσα στιγμή στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο με το επιχείρημα ότι δεν τηρεί τις υποχρεώσεις του.
Αν για παράδειγμα η Ολλανδία θεωρεί ότι η Ιταλία δεν χρησιμοποιεί σωστά τα χρήματα, τότε θα μπορεί να εκφράσει την ανησυχία της, εν συνεχεία η Κομισιόν θα πρέπει να την εξετάσει και στην χειρότερη περίπτωση θα αποφασιστεί για το τι θα συμβεί μετά από ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία στα ευρωπαϊκά όργανα. Είναι η μόνη ουσιώδης προσθήκη συγκριτικά με την αρχική πρόταση της Κομισιόν. Αλλά θεωρώ ότι αυτό δεν αποτελεί σημαντικό θέμα.
Κάθε χώρα θα πρέπει να ακολουθεί το εγκεκριμένο από την ΕΕ εθνικό σχέδιο για να αξιοποιήσει τα χρήματα. Αν κάποια θεωρεί ότι το σχέδιο μιας άλλης χώρας δεν εφαρμόζει τα αρχικώς συμφωνηθέντα είναι λογικό να εκφράσει αντιρρήσεις. Δεν βλέπω που είναι το πρόβλημα ή που αυτό θα δημιουργήσει προσκόμματα. Αν το εθνικό σχέδιο μιας χώρας είναι σωστά δομημένο και οι προτεινόμενες δράσεις “κουμπώνουν” με τις κατευθύνσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, δεν έχει να ανησυχεί για κάτι. Αν η Ελλάδα παρουσιάσει ένα καλό σχέδιο και ξεκινήσει να το εφαρμόζει, έχει όλη την ελευθερία να δεσμεύσει τους πόρους μέσα στην τριετία 2021-2023 και να το φέρει σε πέρας. Υπάρχει αρκετή ελευθερία πάνω σε αυτό το θέμα.
- Τούτο όμως σημαίνει ότι προκειμένου να καταφέρει να δεσμεύσει μια χώρα τους πόρους που της αναλογούν εντός μιας τριετίας, θα πρέπει να δημιουργήσει -αν δεν έχει ήδη - ένα μηχανισμό αρκετά αποτελεσματικό, σωστά;
Σωστά. Καταρχήν να διευκρινίσω ότι η τριετία 2021-2023 αφορά τις δεσμεύσεις των πόρων. Οι εκταμιεύσεις, δηλαδή οι πληρωμές θα μπορούν να γίνουν έως και το 2026. Δεν υπάρχει επομένως ζήτημα ως προς την απορρόφηση των πόρων, ένα καλό πλάνο απαιτείται. 'Ένα πάντως σημείο που εξαρχής είχα επισημάνει αφορά το γεγονός ότι η ευρωπαϊκή οικονομία χρειάζεται πολύ ταχύτερα τα χρήματα απ' ότι προβλέπει η συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης. Είναι τέτοιες οι διαδικασίες ώστε η καταβολή των χρημάτων δεν θα είναι εμπροσθοβαρής, όπως έχουν ανάγκη οι πληγείσες χώρες, αλλά θα ξεκινήσει από τα μέσα του 2021 και θα γίνει σταδιακά. Πιθανότατα τα τρία τέταρτα των πληρωμών της ΕΕ να χρειαστεί να περιμένουν έως το 2023. Το Ταμείο Ανάκτησης καθώς και ο προϋπολογισμός της ΕΕ είναι μια αργή κίνηση.
Είναι ωστόσο σημαντικό αυτό που αναφέρει η Κομισιόν ότι οι πληρωμές δαπανών από το συγκεκριμένο πακέτο θα έχουν αναδρομική ισχύ από τον Φεβρουάριο του 2020. Επομένως όσο πιο γρήγορα στείλει το εθνικό της σχέδιο μια χώρα στις Βρυξέλλες προς έγκριση, τόσο το καλύτερο. Αυτό βέβαια δεν αναιρεί όλα όσα σας είπα νωρίτερα. Έως την έναρξη των πρώτων εκταμιεύσεων οι χώρες θα πρέπει να καλύψουν τις ανάγκες τους δανειζόμενες από τις αγορές, ωστόσο θα ήταν πολύ καλύτερα αν η παροχή των χρημάτων ξεκινούσε νωρίτερα.
- Πιστεύετε ότι η συμφωνία ανοίγει το δρόμο για την έκδοση ευρωομολόγου το μέλλον;
Εξαρτάται το τι εννοείτε με αυτό, καθώς από την στιγμή που η ΕΕ θα δανειστεί από τις αγορές με εγγύηση τον κοινοτικό προϋπολογισμό, η συμφωνία συνιστά ήδη μια μορφή ευρωομολόγου. Απλώς μιλάμε για κάτι που δεν θα είναι επαναλαβανόμενο. Και σε αυτή την φάση της ΕΕ δεν νομίζω ότι θα επαναληφθεί.
- Εν κατακλείδι λοιπόν, πρόκειται για μια καλή συμφωνία. Πιστεύετε ότι οι χώρες-μέλη θα την εκμεταλλευθούν;
Είναι μια πάρα πολύ θετική εξέλιξη για κάποιες χώρες, όπως η Ελλάδα. Είναι αποκλειστικά στα χέρια της Ελλάδας να μην αφήσει την ευκαιρία να πάει χαμένη, όπως συνέβη με τα πακέτα προηγούμενων δεκαετιών, να χρησιμοποιήσει σωστά την ελευθερία κινήσεων που της παρέχει η συμφωνία για να αξιοποιήσει κατάλληλα τα κεφάλαια.
