Το ερώτημα κατά πόσο σώζεται το Ασφαλιστικό με την μεταρρύθμιση που ανακοινώθηκε προ ημερών, δεν έχει απαντηθεί αποτελεσματικά, δηλώνει στο liberal.gr ο Δημήτρης Κατσίκας, επικεφαλής του Παρατηρητηρίου για την Κρίση του ΕΛΙΑΜΕΠ, προσθέτοντας ότι για να συμβεί αυτό χρειάζονται μέτρα διαρθρωτικού τύπου, όπως οι τρεις πυλώνες που είχαν εξαγγελθεί προεκλογικά.
Επισημαίνει ότι το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας δεν είναι η διαρθρωτική μεταρρύθμιση που αναμέναμε πως θα άλλαζε την δομή του Ασφαλιστικού, επομένως δεν μπορούμε ακόμη να πούμε πως βρήκαμε την λύση με την οποία θα είμαστε ασφαλείς για τις επόμενες δεκαετίες.
“Θέλω να πιστεύω και ελπίζω ότι οι κυβερνώντες θα δουν πέρα από το βραχυπρόθεσμο πολιτικό κόστος”, αναφέρει με νόημα, μιλώντας για μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας και χαρακτηρίζοντας ως ένα εκρηκτικό μείγμα για το Ασφαλιστικό τα αρνητικά επιτόκια διεθνώς που περιορίζουν τα έσοδα των ταμείων, το Δημογραφικό και την παραοικονομία.
Σχολιάζοντας την χθεσινή έξοδο του Δημοσίου στις αγορές με 15ετές ομόλογο, σημειώνει ότι το χαμηλό επιτόκιο και η μεγάλη ζήτηση δείχνουν ότι οι επενδυτές έχουν εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία γι’ αυτό και είναι πλέον διατεθειμένοι να πάρουν μακροπρόθεσμο ρίσκο αναφορικά με την Ελλάδα. Τονίζει ωστόσο η ελληνική οικονομία πρέπει να κερδίσει ένα μαραθώνιο και όχι σπριντ, απλώς βλέπει ότι ο μακρύς δρόμος μπροστά μας έχει αρχίσει να γίνεται κάπως κατηφορικός, αντί για ανηφορικός όπως ήταν πρόσφατα. Τέλος, μιλά για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στην κινεζική, άρα και στην παγκόσμια και φυσικά στην ευρωπαϊκή οικονομία από τον κορονοϊό, σημειώνοντας ότι τα πάντα εξαρτώνται από το πόσο αποτελεσματική και γρήγορη θα είναι η παρέμβαση των κινεζικών αρχών ώστε να μην εξαπλωθεί η επιδημία.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
- Πόσο επικίνδυνος είναι αλήθεια ο κορονοϊός για την παγκόσμια οικονομία;
Τα πάντα θα κριθούν από την έκταση που θα προσλάβει η επιδημία και πόσο διάστημα θα χρειαστούν τελικά οι κινεζικές αρχές για να την ελέγξουν. Αν απαιτηθούν εβδομάδες ή μήνες ασφαλώς και ο οικονομικός αντίκτυπος στις μεταφορές, στον τουρισμό και γενικά στο αυξημένο κόστος διαχείρισης της κρίσης, θα είναι μεγάλος.
Σε μια τέτοια περίπτωση, αν πληγεί δηλαδή σημαντικά η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, είναι προφανές ότι οι επιπτώσεις θα φανούν και στην παγκόσμια οικονομία. Τα πάντα εξαρτώνται από το πόσο αποτελεσματική και γρήγορη θα είναι η παρέμβαση των κινεζικών αρχών, ώστε να μην εξαπλωθεί ο κορονοϊός σε άλλες περιοχές της Κίνας, αλλά και έξω από αυτήν. Νομίζω ότι είναι ακόμη νωρίς για προβλέψεις.
- Το ρωτώ γιατί αρκετοί αναλυτές συνδέουν τις όποιες οικονομικές επιπτώσεις από την συγκεκριμένη επιδημία με την γενικότερη αποδυνάμωση της κινεζικής οικονομίας εξαιτίας της εμπορικής αντιπαράθεσης με τις ΗΠΑ. Στο καλό λοιπόν σενάριο, όπου σε μερικές εβδομάδες από σήμερα οι κινεζικές αρχές καταφέρουν να ελέγξουν το πρόβλημα, μήπως και πάλι αποτυπωθεί κάποια μικρή μείωση στο ΑΕΠ της χώρας, επηρεάζοντας και την παγκόσμια οικονομία;
Σίγουρα τυχόν επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας θα επηρεάσει και την παγκόσμια. Η Κίνα επηρεάζει πολύ τον παγκόσμιο ρυθμό ανάπτυξης και ένας λόγος για τις συγκρατημένες φετινές προβλέψεις των διεθνών οργανισμών είναι οι επιπτώσεις της εμπορικής αντιπαράθεσης με τις ΗΠΑ. Ζούμε σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία, όταν λοιπόν ένας πολύ μεγάλος παίκτης, όπως η Κίνα αντιμετωπίζει προβλήματα, αυτά μεταδίδονται παντού στον πλανήτη. Επαναλαμβάνω ωστόσο ότι είναι πολύ νωρίς για εκτιμήσεις σχετικά με τον αντίκτυπο στην οικονομία.
- Ας πάμε στην χθεσινή έκδοση του ελληνικού 15ετούς, του πρώτου μετά από δέκα χρόνια και με επιτόκιο κάτω του 1,9%. Τι σημαίνει στην πράξη η συγκεκριμένη έκδοση;
Το χαμηλό επιτόκιο και η μεγάλη ζήτηση δείχνουν καταρχήν ότι οι επενδυτές είναι πλέον διατεθειμένοι να πάρουν μακροπρόθεσμο ρίσκο αναφορικά με την Ελλάδα. Σημαίνει ότι έχουν πλέον εμπιστοσύνη για την μακροπρόθεσμη πορεία της ελληνικής οικονομίας. Είναι επομένως ένα ακόμη θετικό μήνυμα για την ελληνική οικονομία και ένα περαιτέρω βήμα προς την κατεύθυνση μείωσης του κόστους δανεισμού της χώρας, ενώ ενισχύει την ελληνική επιχειρηματολογία κατά την διαπραγμάτευση με τους εταίρους της για την μείωση των στόχων των πρωτογενών πλεονασμάτων.
Επηρεάζει επίσης πτωτικά και το κόστος δανεισμού του ιδιωτικού τομέα, του οποίου η μείωση ωστόσο θα χρειασθεί ακόμη καιρό, εξαιτίας των προβλημάτων του τραπεζικού τομέα. Οι χορηγήσεις τραπεζικών δανείων προς τον ιδιωτικό τομέα έχουν ήδη αυξηθεί από το 2019. Ωστόσο τα βάρη του παρελθόντος, δηλαδή τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, έχουν ως συνέπεια η ραγδαία μείωση του κόστους δανεισμού από τις αγορές να αργεί να ενσωματωθεί στα τραπεζικά επιτόκια.
- Βέβαια ένα θέμα αφορά πάντα στα spreads. Ενώ δηλαδή τα επιτόκια πέφτουν, η διαφορά μεταξύ ελληνικού 10ετούς και γερμανικού 10ετούς ομολόγου βρισκόταν χθες στο 1,52%, έναντι 0,97% στην περίπτωση της Κύπρου, 0,66% της Πορτογαλίας και 0,69% της Ισπανίας…
Πράγματι, η ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας δεν είναι τόσο δυναμική όσο εκείνη που βίωσαν οι άλλες χώρες όταν εξήλθαν από τα δικά τους μνημόνια. Ας μην ξεχνάμε ότι οι συνέπειες της κρίσης θα είναι αισθητές ακόμη για χρόνια, η ανεργία είναι πολύ υψηλότερη απ’ ότι σε Κύπρο, Πορτογαλία και Ιρλανδία, ενώ έχουμε έναν ιδιωτικό τομέα - πανευρωπαικό "πρωταθλητή" στα μη εξυπηρετούμενα δάνεια.
Στην πράξη, αν εντάξουμε όλα αυτά τα τελευταία νέα (σσ: αναβάθμιση από την Fitch, έξοδο στις αγορές με 15ετές ομόλογο), στο γενικότερο κάδρο, θα λέγαμε ότι είναι πολύ θετικές εξελίξεις, ωστόσο η ελληνική οικονομία πρέπει να κερδίσει ένα μαραθώνιο, όχι σπριντ. Απλώς θα έλεγα ότι ο δρόμος μπροστά μας, μπορεί να είναι μεγάλος, ωστόσο έχει αρχίσει να γίνεται κατηφορικός.
- Στο μεταρρυθμιστικό επίπεδο είστε ικανοποιημένος ή θεωρείτε ότι κάποιοι τομείς χωλαίνουν και αν ναι ποιοί είναι αυτοί;
Βλέπουμε ότι υπάρχει μεγάλη νομοθετική δραστηριότητα από την κυβέρνηση, ωστόσο η δημόσια διοίκηση αντιμετωπίζει ακόμη μεγάλα προβλήματα γραφειοκρατίας και σχεδιασμού, όπως έχουμε δει πολλές φορές να συμβαίνει με την επένδυση στο Ελληνικό. Επειδή πρόκειται για μαραθώνιο όπως σας είπα, χρειάζεται υπομονή μέχρι να δούμε τις μεταρρυθμίσεις να αποδίδουν στην πράξη, επομένως είναι καλό αυτές να γίνονται στην αρχή μιας κυβερνητικής θητείας.
- Η μεταρρύθμιση του Ασφαλιστικού σας ικανοποίησε; Το λέω γιατί δεν κινήθηκε με βάση το σκεπτικό των περίφημων τριών πυλώνων, όπως οι προεκλογικές εξαγγελίες της κυβέρνησης...
Σίγουρα ήταν λιγότερο διαρθρωτική απ’ ότι περιμέναμε με βάση τις αρχικές εξαγγελίες. Σαν στόχευση είχε περισσότερο την ανακούφιση κάποιων στρωμάτων, τον εξορθολογισμό προβλημάτων που είχε δημιουργήσει ο νόμος Κατρούγκαλου - κίνηση σωστή- ωστόσο δεν ήταν το διαρθρωτικό νομοσχέδιο που αναμέναμε και το οποίο θα άλλαζε την δομή του Ασφαλιστικού στην Ελλάδα.
- Το ερώτημα ήταν και είναι κατά πόσο σώζετε το Ασφαλιστικό με την συγκεκριμένη μεταρρύθμιση…
Αυτό παραμένει ένα ερώτημα. Αυτή την στιγμή δεν μπορούμε να πούμε ότι το ερώτημα έχει απαντηθεί αποτελεσματικά.
- Σε ένα κόσμο αρνητικών επιτοκίων, όπου η ανάπτυξη συμπιέζεται, άρα περιορίζονται τα έσοδα των ταμείων από τις επενδύσεις τους σε κρατικά ομόλογα, είναι βιώσιμα συστήματα, όπως το δικό μας Ασφαλιστικό;
Το διεθνές περιβάλλον θέτει μεγάλες προκλήσεις για τα ασφαλιστικά συστήματα ειδικά σε χώρες όπως η Ελλάδα. Στο βαθμό που η παγκόσμια οικονομία συνεχίσει να κινείται με χαμηλά επίπεδα ανάπτυξης - γεγονός που θα επηρεάσει και την ελληνική- στο βαθμό που τα αρνητικά επιτόκια δεν δίνουν την δυνατότητα αποδόσεων στην περιουσία των Ταμείων, σε συνδυασμό με το Δημογραφικό πρόβλημα της χώρας, αλλά και με την παραοικονομία που δεν στερεί έσοδα από τα ταμεία, το μείγμα είναι εκρηκτικό.
Γι’ αυτό και λέμε ότι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ελληνικής οικονομίας είναι το Ασφαλιστικό και ακόμη δεν μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι έχουμε βρει την οριστική λύση και ότι είμαστε ασφαλείς για τις επόμενες δεκαετίες. Χρειάζεται ακόμη πολύ δουλειά και μέτρα διαρθρωτικού τύπου, όπως εκείνα που είχαν αρχικά εξαγγελθεί.-
Είστε αισιόδοξος ότι θα δούμε την μεταρρύθμιση για τους τρεις πυλώνες;
Θέλω να πιστεύω ότι θα την δούμε. Αλλά επειδή η ασφαλιστική μεταρρύθμιση έχει μακρά ιστορία εξαγγελιών που τελικά δεν υλοποιούνται, επειδή αποτελεί πάντα αντικείμενο μεγάλων πολιτικών αντιπαραθέσεων γιατί δυστυχώς οι συντάξεις είναι το βασικό εργαλείο κοινωνικής πολιτικής στην Ελλάδα - δεν έχουμε σχεδόν κανένα άλλο - η πίεση και το πολιτικό κόστος θα είναι ενδεχομένως μεγάλα και η πολιτική αντιπαράθεση έντονη. Θέλω να πιστεύω και ελπίζω ότι οι κυβερνώντες θα δουν πέρα από το βραχυπρόθεσμο πολιτικό κόστος.
