Της Μαίρης Βενέτη*
Όλοι πλέον γνωρίζουμε τα κρυπτονομίσματα και την τεχνολογία στην οποία βασίζονται, την επονομαζόμενη τεχνολογία blockchain.
Αυτό που δεν έχουμε κατανοήσει είναι ότι οι εφαρμογές αυτής της τεχνολογίας, έχουν ξεφύγει του στενού πλαισίου των κρυπτονομισμάτων και καλύπτουν σχεδόν όλα τα πεδία της οικονομίας.
Τα πλεονεκτήματα και οι δυνατότητες εφαρμογής του blockchain κάνουν πολλούς να μιλούν για επανάσταση αντίστοιχη με εκείνη του διαδικτύου.
Μέσα στα επόμενα χρόνια, η τεχνολογία blockchain έχει όλες τις προϋποθέσεις να αλλάξει ριζικά τις δομές, τον τρόπο οργάνωσης και τη λειτουργία των σύγχρονων κοινωνιών.
Ήδη, ολοένα και περισσότερες εταιρείες, οργανισμοί και δημόσιες αρχές επενδύουν σημαντικούς πόρους και εφαρμόζουν πιλοτικά τη νέα τεχνολογία, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τον Φεβρουάριο του 2018 να έχει συστήσει παρατηρητήριο και forum με σκοπό την προώθησή της.
Τι είναι η τεχνολογία blockchain
Βlockchain είναι στην ουσία ένα μητρώο/βάση δεδομένων, όπου αποθηκεύονται κι επαληθεύονται πληροφορίες και δεδομένα, με τη χρήση κρυπτογραφικών μεθόδων και με τέτοιο τρόπο, ώστε να δημιουργείται μία συνεχής αλυσίδα δεδομένων.
Κάθε τροποποίηση μίας πληροφορίας που έχει καταγραφεί στο μητρώο επηρεάζει αναγκαστικά όλες τις μεταγενέστερες καταχωρήσεις.
Η πλατφόρμα blockchain μπορεί να είναι δημόσια/ανοιχτή ή ιδιωτική/κλειστή, αντίστοιχα όπως είναι το internet και τα εσωτερικά δίκτυα/intranets.
Πού κρύβεται η επανάσταση
Υπάρχει μια θεμελιώδης διαφορά της blockchain από τις υφιστάμενες βάσεις δεδομένων.
Για την τήρησή της δεν είναι αρμόδια μία κεντρική αρχή, αλλά οι λεγόμενοι κόμβοι – nodes- που δεν είναι άλλοι από τους χρήστες που έχουν εγκαταστήσει το απαιτούμενο λογισμικό, έχουν ανά πάσα στιγμή πρόσβαση και εικόνα του μητρώου και ενημερώνουν το μητρώο για τις αλλαγές σε αυτό.
Για παράδειγμα, αντί η τράπεζα μέσω του κεντρικού της συστήματος να επιβεβαιώνει τη μεταφορά χρημάτων από την Μαρία στον Γιώργο, η επαλήθευση αυτή γίνεται από τους χρήστες /κόμβους με την τήρηση και ταυτόχρονη ενημέρωση του μητρώου.
Με την επίτευξη συμφωνίας ανάμεσα στους κόμβους, δημιουργείται εμπιστοσύνη για την ορθότητα των στοιχείων που καταχωρούνται στο μητρώο.
Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των κόμβων που συμμετέχουν και τηρούν το μητρώο, τόσο μεγαλύτερος βαθμός εμπιστοσύνης επιτυγχάνεται.
Το μητρώο λοιπόν σε μία πλατφόρμα blockchain είναι αποκεντρωμένο (decentralized) και διανεμημένο (distributed,) ώστε τα δεδομένα να τηρούνται από όλους τους κόμβους και να συγχρονίζονται ταυτόχρονα.
Αυτά ακριβώς τα συστατικά διασφαλίζουν την εμπιστοσύνη μεταξύ των χρηστών και τη διαφάνεια, καθώς όλες οι συναλλαγές είναι καταγεγραμμένες στο μητρώο και είναι δημόσια προσβάσιμες ανά πάσα στιγμή.
Το ανοιχτό - open source- λογισμικό της κάθε πλατφόρμας blockchain καθορίζει το είδος των πληροφοριών και τους όρους με τους οποίους θα καταχωρούνται στο μητρώο. Καθορίζει επίσης τον τρόπο επαλήθευσής τους, με βασικά εργαλεία αλγόριθμους και περίπλοκες μαθηματικές πράξεις.
Όλοι αυτοί οι όροι λειτουργίας ενσωματώνονται στο πρωτόκολλο -whitepaper- της εκάστοτε πλατφόρμας blockchain, το οποίο είναι διαθέσιμο στο κοινό μέσω του διαδικτύου.
Γιατί είναι ασφαλής
Κάθε συναλλαγή κρυπτογραφείται με τη μέθοδο hashing, μέσω της οποίας παράγεται ένας αριθμός -hash- που ενσωματώνει τα δεδομένα της συναλλαγής.
Μέσα σε αυτά είναι το «δημόσιο κλειδί» κάθε χρήστη -ένας τυχαίος αριθμός ο οποίος αποτελεί ουσιαστικά τη δημόσια διεύθυνση του και χρησιμοποιείται για την κρυπτογράφηση των δεδομένων – και το «ιδιωτικό κλειδί» που χρησιμοποιείται για την αποκρυπτογράφηση.
Το ίδιο συμβαίνει και με τις άλλες συναλλαγές, έως ότου συμπληρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός για να έχουμε ένα μπλοκ.
Προκειμένου να ολοκληρωθεί ένα μπλοκ συναλλαγών και να ενταχθεί στην αλυσίδα–blockchain- πρέπει να λυθεί ένας μαθηματικός γρίφος μέσω μίας εξαιρετικά περίπλοκης μαθηματικής εργασίας , της λεγόμενης proof of work.
Την εργασία αυτή αναλαμβάνουν οι λεγόμενοι miners, οι οποίοι έχουν εγκατεστημένο το απαραίτητο λογισμικό και διαθέτουν εξοπλισμό μεγάλης υπολογιστικής ισχύος.
Βάση του ότι κάθε πράξη περιλαμβάνει δεδομένα και από το προηγούμενο μπλοκ και αυτό με τη σειρά του από το προ- προηγούμενο, στην πραγματικότητα δημιουργείται μία αλυσίδα επαλήθευσης, η οποία φτάνει μέχρι την πρώτη συναλλαγή.
Είναι αντιληπτό ότι οποιαδήποτε αναδρομική τροποποίηση σε μπλοκ της αλυσίδας θα επέφερε αλλαγές σε όλα τα επόμενα μπλοκ και τα δεδομένα τους, κάτι που θα δημιουργούσε ανακολουθία στην αλυσίδα των συναλλαγών.
Για να μπορέσει ένας χρήστης να δημιουργήσει μία τέτοια ανακολουθία και να «πείσει» το υπόλοιπο δίκτυο για μία συναλλαγή του, θα πρέπει να έχει στην κατοχή του τουλάχιστον το 51% της διαθέσιμης υπολογιστικής ισχύος, κάτι εξαιρετικά δύσκολο οικονομικά και τεχνικά.
Ακριβώς αυτό το γεγονός, ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να τροποποιηθούν ήδη καταχωρημένες συναλλαγές, διασφαλίζει την ασφάλεια του συστήματος και του δίνει ένα ασύγκριτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα καθώς και τη δυνατότητα άπειρων εφαρμογών.
Στον χρηματοπιστωτικό και ασφαλιστικό τομέα
Σήμερα για την ολοκλήρωση μίας συναλλαγής εμπλέκονται πολλά μέλη, όπως υπάλληλοι backoffice, θεματοφύλακες, διαχειριστές εκκαθάρισης κ.ο.κ, με αποτέλεσμα ο παραδοσιακός τρόπος επεξεργασίας και εκκαθάρισης συναλλαγών να είναι αργός και δαπανηρός.
Επιπλέον, το γεγονός ότι κάθε ένα από αυτά τα μέρη τηρεί το δικό του αρχείο, προσδίδει αυξημένες πιθανότητες σφαλμάτων, ανακολουθιών ή και κατάχρησης.
Η τεχνολογία blockchain καθιστά περιττή την ανάγκη ύπαρξης ενδιάμεσων προσώπων, απλοποιώντας σημαντικά τη διαδικασία και μειώνοντας δραματικά τον χρόνο επιβεβαίωσης και εκκαθάρισης συναλλαγών, ανεξάρτητα μάλιστα από τη γεωγραφική θέση των συναλλασσόμενων.
Τα περισσότερα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δοκιμάζουν ήδη πιλοτικά τη νέα τεχνολογία, προκειμένου να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητές της σε όλο το φάσμα των υπηρεσιών που παρέχουν.
Πρώτη η Barclays,τον Σεπτέμβριο του 2016, σε συνεργασία με την Ισραηλινή εταιρεία τεχνολογίας Wave διεκπεραίωσε μία από τις πρώτες συναλλαγές βασισμένη στην τεχνολογία blockchain με πραγματικούς πελάτες. Η συγκεκριμμένη συναλλαγή αφορούσε πιστωτικό τίτλο που βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό σε έγγραφα και διεκπεραιώθηκε σε 4 ώρες, έναντι μίας εβδομάδας.
Η τεχνολογία blockchain θα μπορεί λοιπόν να απλοποιήσει και να επιταχύνει τη διαδικασία επιβεβαίωσης πληρωμών, δημιουργώντας ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον.Για να δώσουμε ένα παράδειγμα, στη διεθνή μεταφορά εμπορευμάτων
( Cash Against Documents), ο παραλήπτης των εμπορευμάτων πρέπει να περιμένει από ώρες έως και ημέρες για να παραλάβει τα εμπορεύματα, μέχρι ο μεταφορέας να λάβει τη βεβαίωση ότι το τίμημα έχει καταβληθεί.
Μέσω της τεχνολογίας blockchain, η επιβεβαίωση θα είναι άμεση και μάλιστα θα μπορεί να γίνεται απευθείας από τον παραλήπτη στον αποστολέα, χωρίς τη μεσολάβηση τρίτων (τράπεζας).
Η JP Morgan είναι από τις πρώτες τράπεζες που έχει κατανοήσει τις νέες δυνατότητες που ανοίγει η blockchain, από τις διασυνοριακές πληρωμές έως την έκδοση εταιρικών ομολόγων.
Η τράπεζα που διακινεί ποσά άνω των 6 τρισ. δολαρίων ανά τον κόσμο σε καθημερινή βάση για λογαριασμό επιχειρήσεων, χρειαζόταν έναν τρόπο να μεταφέρει χρήματα με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Δημιούργησε λοιπόν ένα δικό της κρυπτονόμισμα, σε σταθερή ισοτιμία με το δολάριο- stable coin- σαν φορέα της τεχνολογίας blockchain, με στόχο την άμεση διευθέτηση των πληρωμών μεταξύ πελατών.
Μετά τη χρήση του για πληρωμή ή αγορά κάποιου τίτλου, το JPM coin θα καταστρέφεται και θα αποδίδεται στους πελάτες το αντίστοιχο ποσό σε δολάρια.
Το Facebook ετοιμάζεται να ξεκινήσει επίσης ένα stable coin.
Το νέο νόμισμα θα ενσωματωθεί στην πλατφόρμα μηνυμάτων WhatsApp του Facebook, επιτρέποντας στους χρήστες της WhatsApp να στέλνουν ηλεκτρονικά μετρητά στους φίλους και στην οικογένειά τους, ακόμα και αν βρίσκονται σε άλλο κράτος.
Νέα ήθη και έθιμα λοιπόν στη διατραπεζική, με εμφανές το κενό στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα που ενώ παλεύει με τη διευθέτηση των κόκκινων δανείων, έχει μείνει δραματικά πίσω σε επενδύσεις στις νέες τεχνολογίες, χωρίς τις οποίες θα υπάρχουν πολλές δυσκολίες για επαρκή μελλοντικά έσοδα.
Η νέα τεχνολογία θα έχει ευρείες εφαρμογές και στην επεξεργασία ασφαλιστικών αξιώσεων, η οποία μπορεί να είναι εξαιρετικά περίπλοκη για διάφορες αιτίες, όπως εσφαλμένες αξιώσεις ασφαλισμένων, κατακερματισμένα δεδομένα, μη ενεργά ασφαλιστήρια κ.ά. Με τη χρήση μητρών blockchain θα καταχωρούνται με ασφάλεια και συνέχεια όλες οι σχετικές πληροφορίες.
Στην τήρηση κάθε είδους μητρώου /Διακυβέρνηση
Δεδομένου ότι η τεχνολογία blockchain καταχωρεί και αποθηκεύει τις πληροφορίες μέσω μιας αλληλένδετης αλυσίδας δεδομένων, αποτρέποντας διπλές εγγραφές και ψευδείς καταχωρήσεις, η πιο προφανής εφαρμογή της είναι στην τήρηση μητρώων, από το κτηματολόγιο, το ληξιαρχείο, τα ασφαλιστικά ταμεία και το φορολογικό μητρώο, έως τα μητρώα δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.
Ειδικά για τα τελευταία, η απόδειξη της κυριότητας και της χρονικής προτεραιότητας είναι μια διαδικασία δύσκολη και δαπανηρή.
Η τεχνολογία blockchain μπορεί να προσφέρει επιτέλους έναν ασφαλή τρόπο καταχώρησης, να εξασφαλίζει διάφανη κατανομή των αμοιβών σε πραγματικό χρόνο σε όλους τους δικαιούχους και πάνω από όλα να βοηθήσει στην καταπολέμηση των απομιμήσεων/αντιγραφών, καθώς θα εξασφαλίζεται η χρήση ασφαλών και μη τροποποιήσιμων πιστοποιητικών από τις αστυνομικές αρχές.
Στον τομέα της διακυβέρνησης η γερμανική κυβέρνηση έχει ξεκινήσει σύμφωνα με το Reuters, διαβούλευση με διάφορους φορείς του blockchain, σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να συνεισφέρει αποτελεσματικότερα στην οικονομία της χώρας. Στη διαβούλευση συμμετέχουν πάρα πολύ κλάδοι όπως αυτοί του αυτοκινήτου, των φαρμάκων, της ενέργειας, της δημόσιας διοίκησης αλλά και των startups καθότι στη Γερμανία υπάρχουν καταγεγραμμένες 170 νέες εταιρείες που βασίζονται πάνω στο blockchain.
Στις λογιστικές καταχωρήσεις και τη δικονομία
Η τεχνολογία blockchain είναι ιδανική για τις λογιστικές καταχωρήσεις εταιρειών, καθώς μειώνει σημαντικά την πιθανότητα σφαλμάτων και εξασφαλίζει την ακεραιότητα των εγγραφών, σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τις σημερινές πρακτικές.
Η τροποποίηση των εγγραφών από την στιγμή που θα καταχωρηθούν στην βάση δεδομένων blockchain θα είναι εξαιρετικά δύσκολη έως αδύνατη, ακόμη και από εκείνον που τηρεί το μητρώο /αρχείο.
Από τη στιγμή που όλες οι πράξεις εταιρικής διακυβέρνησης, οι συναλλαγές, οι λογιστικές καταχωρήσεις και τα περιουσιακά στοιχεία των εταιρειών θα είναι καταχωρημένα στο μητρώο της blockchain, η διαδικασία νομικών ελέγχων και η διαπίστωση της οικονομικής κατάστασης μίας εταιρείας θα είναι πλήρως αυτοματοποιημένη και ακριβής.
Πλεονέκτημα πραγματικά ανεκτίμητο, ειδικά για όσους μετόχους και ομολογιούχους βρέθηκαν σε δυσχερή θέση όπως για παράδειγμα εκείνοι του Folli-Follie.
Επανάσταση θα φέρει και στην δικονομία, καθώς η απόδειξη τίτλων κυριότητας, συναλλαγών ή η βεβαίωση της χρονολογίας πραγματικών περιστατικών θα μπορεί να γίνεται με την προσκόμιση των στοιχείων που αφορούν την καταχώρισή τους σε μία πλατφόρμα blockchain. Τόσο απλά, γρήγορα και πάνω από όλα ξεκάθαρα.
Στις εφοδιαστικές αλυσίδες
Σκεφτείτε τι δυνατότητες υπάρχουν αν συνδυάσουμε τους αισθητήρες που τοποθετούνται επί των προϊόντων, με τον «αναλλοίωτο» χαρακτήρα της τεχνολογίας blockchain.
H παρακολούθηση των προϊόντων που αλλάζουν κατοχή στην εφοδιαστική αλυσίδα όπως π.χ. η κατανομή τους όταν φτάνουν σε ένα λιμάνι από διαφορετικά containers, ή η περαιτέρω διανομή τους, θα μετατραπεί κυριολεκτικά σε «παιχνιδάκι».
Η τεχνολογία blockchain αποθηκεύει, διαχειρίζεται, προστατεύει και μεταφέρει τις έξυπνες αυτές πληροφορίες, παρέχοντας διαφάνεια σε πραγματικό χρόνο, καθώς όλοι οι συμμετέχοντες μέσω των υπολογιστών τους θα τηρούν από ένα πλήρως ενημερωμένο αρχείο αυτών των δεδομένων.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή, ή προτροπή για αγορά ή πώληση των αναφερομένων προϊόντων.
Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται, βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δεν δίνεται ότι είναι ακριβείς ή πλήρεις και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες
*Η κ. Μαίρη Βενέτη είναι Πιστοποιημένη Διαχειριστής από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς
