Photo by Bill Pugliano/Getty Images/ Stringer
Του Σάκη Μουμτζή
Με το σύνθημα για «δίκαιη» ανάπτυξη θα προσέλθει ο πρωθυπουργός στην Θεσσαλονίκη. Συνήθως, στην πολιτική, ο επιθετικός προσδιορισμός του ουσιαστικού μπαίνει για να αναιρέσει, εν όλω ή εν μέρει, το περιεχόμενο του. Έτσι και το επίθετο «δίκαιη», στην πράξη, ακυρώνει την ανάπτυξη. «Δίκαιη» ανάπτυξη για την Αριστερά σημαίνει, ο πλούτος που παράγει ο ιδιωτικός τομέας, μέσω της φορολογίας, να διανεμηθεί στα φτωχότερα στρώματα. Θεωρητικά όλοι θα συμφωνήσουμε, υποθέτω.
Όμως στην πράξη ο επιχειρηματίας δεν πρόκειται να επενδύσει τα κεφάλαια του για να τα φορολογήσει με υψηλούς συντελεστές το κράτος. Θα επιλέξει χώρες - που στο πλαίσιο του φορολογικού ανταγωνισμού – έχουν χαμηλή φορολογία. Συνεπώς δεν θα παραχθεί πλούτος και τα ασθενέστερα στρώματα δεν θα γευτούν ούτε κάν μιαν «άδικη» κατανομή του. Το δίλημμα δεν είναι, « δίκαιη ή άδικη» ανάπτυξη, αλλά αν θα υπάρξει ανάπτυξη ή δεν θα υπάρξει. Τον εργαζόμενο δεν τον ενδιαφέρει αν τα κέρδη θα μοιρασθούν με κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά πρωτίστως τον ενδιαφέρει να υπάρξουν δουλειές με κέρδη για να πληρώνεται και, δευτερευόντως, κάθε χρονιά οι αποδοχές του να βελτιώνονται. Άλλωστε η έννοια της «κοινωνικής δικαιοσύνης» είναι μια ρευστή έννοια που το κάθε υποκείμενο-συλλογικό ή ατομικό- την ορίζει όπως θέλει.
Αυτά τα πολύ απλά πράγματα η Αριστερά τα αντιλαμβάνεται θαυμάσια και γι΄αυτό το λόγο έχει επιλέξει, από την πολιτική συγκρότηση της, μιαν οικονομία που ελέγχεται και διευθύνεται αποκλειστικά από το κράτος. Έτσι, αυτό θα μπορεί να μοιράζει τα πλεονάσματα με τον τρόπο που αντιλαμβάνεται την κοινωνική δικαιοσύνη. Όμως και σε αυτήν την περίπτωση απαιτούνται κεφάλαια που θα επενδυθούν. Επειδή οι ιδιώτες επενδυτές είναι και απρόθυμοι αλλά και ανεπιθύμητοι και οι διεθνείς αγορές δεν δανείζουν μια χώρα με τέτοιο ιδεολογικοπολιτικό προσανατολισμό, η μόνη λύση είναι τα κρατικά κεφάλαια.
Αυτά μπορούν να εξευρεθούν με την μεταφορά πόρων από ένα κομμάτι της οικονομίας στο άλλο, που έχει επιλέξει ο κρατικός σχεδιασμός να αναπτύξει. Αυτό που έγινε δηλαδή στην Σ. Ένωση το 1928, όταν αποφάσισαν 1500 άνθρωποι – τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής του μπολσεβίκικου κόμματος - να μετατρέψουν μιαν αγροτική χώρα σε βιομηχανική. Τι έκαναν;
Πουλούσαν στο εξωτερικό εκατομμύρια μπάλες σιτηρά που τις έπαιρναν από τους αγρότες και το τίμημα δεν το απέδιδαν σε αυτούς, αλλά το διοχέτευαν στον βιομηχανικό τομέα. (πρωταρχική συσσώρευση κεφαλαίου.)Σε πρώτη φάση στην παραγωγή βαρέων μηχανημάτων και στην κατασκευή εργοστασίων. Οι εξαθλιωμένοι αγρότες μετατράπηκαν σε βιομηχανικούς εργάτες.
Εδώ ακριβώς συμπλέκεται το είδος της οικονομίας με το είδος του πολιτικού καθεστώτος. Οι αγρότες όταν διαπίστωσαν πως η αμοιβή τους οριακά κάλυπτε το κόστος παραγωγής δεν παρέδιδαν τα προϊόντα τους. Τότε δέχθηκαν όλη την κρατική βία προκειμένου να κατασχεθούν τα εμπορεύματα τους. Εκατομμύρια από αυτούς διώχθηκαν, εκτοπίστηκαν και ένα μεγάλο μέρος στοιβάχτηκε στις πόλεις και προλεταριοποιήθηκε. Χιλιάδες θανατώθηκαν. Ο κρατικός σχεδιασμός πέτυχε απόλυτα.
Συνεπώς, το δημοκρατικό πολίτευμα είναι άμεσα συνυφασμένο αξιακά - ιδεολογικά με την ελεύθερη οικονομία και ο κρατικός σχεδιασμός και η οικονομία των πλάνων με ολοκληρωτικά καθεστώτα. Ιστορικά, η κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού και η ανανέωση και η ανάπτυξη του καπιταλισμού, μαρτυρούν την συγκριτική αξία των δύο συστημάτων. Το γεγονός πως στην χώρα μας –κατά παγκόσμια μοναδικότητα –οι κάθε λογής κρατιστές συνθέτουν μιαν ετερόκλιτη πλειοψηφία, εξηγεί με ενάργεια την κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε σήμερα.
Η πολιτική τάξη της Ελλάδας ας αντιληφθεί επί τέλους πως η ανάπτυξη που παράγει πλούτο, γίνεται, σε τελική ανάλυση, με τους όρους και τις προϋποθέσεις που θέτει η ιδιωτική πρωτοβουλία, στο πλαίσιο πάντα της δημοκρατικά οργανωμένης κοινωνίας. Κίνητρο δε του επιχειρηματία είναι η απόδοση των επενδεδυμένων κεφαλαίων του. Μάλιστα, όσο μεγαλύτερη είναι τόσο μεγαλύτερο μέρος της επιστρέφει στην κοινωνία.
Γιατί το ζητούμενο δεν είναι να εξισώσουμε την μιζέρια μας και την φτώχεια μας αλλά η αύξηση των εισοδημάτων μας, έστω και άνισα.
