Μετά από μία μακρά παύση στον πολιτισμό της χώρας, η «βαριά» βιομηχανία όπως μας αρέσει να λέμε, μπαίνει σε λειτουργία για τα καλά, με το άνοιγμα των περισσότερων μουσείων μας την ερχόμενη εβδομάδα. Μία πρόταση πολιτισμού που συνδέεται άμεσα με την πραγματική οικονομία του τόπου είναι το δίκτυο των εννέα θεματικών μουσείων του ΠΙΟΠ (Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς). Στους χώρους που στεγάζονται, σχηματίζουν μεγάλους ή μικρότερους πυρήνες πολιτισμού, αναδεικνύοντας την ταυτότητα κάθε περιοχής. Και μαζί με το ιδιαίτερο χρώμα, τους ντόπιους θησαυρούς, αλλά και την ανθρωπογεωγραφία, προβάλλουν μοναδικά την παραγωγική ιστορία της Ελλάδος.
Από τις προβιομηχανικές πρακτικές που αναπτύχθηκαν σε διάφορες γωνιές για την αξιοποίηση φυσικών πόρων έως τις μεταπολεμικές προσπάθειες για την εκβιομηχάνιση της χώρας, το δίκτυο είναι μία κιβωτός του ελληνισμού που πρόκοψε και δημιούργησε τις προϋποθέσεις για καλλιτεχνική δημιουργία. Το χαρακτηριστικό όμως των μουσείων του Π.Ι.Ο.Π. που τα κάνει να ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα της χώρας, είναι ότι με την άρτια παρουσίαση των εκθεμάτων, δίνεται έμφαση και στην προβολή των ανθρώπων μέσα από σπάνια οπτικά και ηχητικά ντοκουμέντα, συνεντεύξεις και οικογενειακά κειμήλια. Δεν στεγάζουν θεούς και ήρωες, αλλά τον κόσμο του μόχθου.
Το Π.Ι.Ο.Π. επιχειρεί δυναμική επανεκκίνηση και απευθύνει πρόσκληση στον κόσμο να χαρεί την επίσκεψη στα μουσεία του δωρεάν για όλο τον Ιούνιο. Το δίκτυο καταλαμβάνει μεγάλη γεωγραφική έκταση, καθώς τα περισσότερα βρίσκονται σε δημοφιλείς προορισμούς και αστικά κέντρα της περιφέρειας.
Μουσείο Αργυροτεχνίας στα Ιωάννινα
Το πιο πρόσφατο από τα 9 μουσεία βρίσκεται στο κάστρο των Ιωαννίνων. Σκοπός του είναι η διάσωση της γνώσης για την περίφημη ηπειρώτικη αργυροτεχνία και η διάχυση της πληροφορίας γύρω από την τεχνολογία της στο ευρύ κοινό. Χρονικά, η έκθεση αναφέρεται κατά βάση στη μεταβυζαντινή περίοδο, από τον 15ο αιώνα και έπειτα, χωρίς ωστόσο να λείπουν και αναφορές στο παρελθόν, καθώς η τεχνολογία που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των ασημικών ανάγεται σε πολύ παλαιότερες περιόδους.
Μουσείο Μαστίχας στη Χίο
Μαστίχα σημαίνει Χίος και το πανέμορφο μουσείο στο Πυργί δεσπόζει με μία μαγευτική θέα επάνω στα Μαστιχοχώρια, ένα σύμπλεγμα μεσαιωνικών χωριών στα νότια του νησιού. Ανακαλύπτουμε την παραδοσιακή τεχνογνωσία της μαστιχοκαλλιέργειας και πώς η διαχείρισή της ιστορικά διαμόρφωσε το αγροτικό και οικισμένο τοπίο των χωριών αυτών. Μαθαίνουμε για την εκμετάλλευση και μεταποίηση της μαστίχας στους νεότερους χρόνους, ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις χρήσεις με τις οποίες σήμερα ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο.
Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα
Η επίσκεψη στο μουσείο σημαίνει, κυριολεκτικά, ταξίδι στο χρόνο. Το πρώτο κτήριο στεγάζει νεροτριβή και αλευρόμυλο με οριζόντια φτερωτή. Στο διπλανό δωματιάκι, με το τζάκι, ζούσε ο μυλωνάς με την οικογένειά του, κατά κανόνα πολυμελή. Έξω από τον μύλο θα δείτε ρακοκάζανο, που στηνόταν στην ύπαιθρο μετά τον τρύγο, για την παραγωγή τσίπουρου από τα στέμφυλα. Το λιθόστρωτο οδηγεί σε πλάτωμα, όπου διαμορφώνεται φυσική δεξαμενή, και καταλήγει στον μπαρουτόμυλο. Εδώ μπορείτε να δείτε τον κινούμενο μηχανισμό ενός μπαρουτόμυλου με κοπάνια, που είχε εξαφανιστεί στην Ευρώπη ήδη από τον 18ο αιώνα, ενώ στη Δημητσάνα χρησιμοποιήθηκε κατά την Επανάσταση.
Μουσείο Μετάξης στο Σουφλί
Τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να μαγευτούν από τις αναπαραστάσεις όλων των σταδίων επεξεργασίας του μεταξιού: από την παραγωγή και την εκκόλαψη του σπόρου, τα στάδια ανάπτυξης του μεταξοσκώληκα, την ύφανση του κουκουλιού, τον καθαρισμό και τη διαλογή, τον κύκλο ζωής του μεταξοσκώληκα, που κλείνει με την απόπνιξη, έως το ξετύλιγμα της κλωστής του κουκουλιού, τη βαφή και την ύφανση των μεταξωτών. Οι μεγάλοι μπορούν να θαυμάσουν τις αυθεντικές σουφλιώτικες φορεσιές που έδειχναν την ακμή που συντελέστηκε στην περιοχή.
Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας στη Λέσβο
Από τα πιο εντυπωσιακά των τεχνολογικών μουσείων και μάλιστα με διεθνή βραβεία. Στο παλαιό κοινοτικό ελαιοτριβείο της Αγίας Παρασκευής Λέσβου, τα κτήρια και ο μηχανολογικός εξοπλισμός έχουν αποκατασταθεί υποδειγματικά. Το συγκρότημα αναδεικνύεται σε «μουσείο του εαυτού του» με αποκατάσταση των αρχιτεκτονικών και των μηχανολογικών στοιχείων στην ιστορική τους μορφή. Έτσι, μπορείτε να παρατηρήσετε πώς λειτουργεί ο εξοπλισμός και πώς εξελίχθηκε το εργοστάσιο από την ατμοκίνηση στην πετρελαιοκίνηση.
Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας στον Βόλο
Στεγασμένο στο παλιό Εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας Νικολάου & Σπυρίδωνος Τσαλαπάτα, το μουσείο παρουσιάζει την καθημερινή ζωή στο εργοστάσιο και όλα τα στάδια της παραγωγής διαφορετικών τύπων τούβλων και κεραμιδιών. Καθώς υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα του είδους του, τα εργαστήρια και οι βιομηχανικοί χώροι έχουν αναστηλωθεί κι αποτελούν σήμερα σπάνιο δείγμα σωζόμενου βιομηχανικού συγκροτήματος στην Ελλάδα αλλά και σε όλη την Ευρώπη.
Μουσείο Ελιάς και Λαδιού στη Σπάρτη
Η σύνδεση της ελιάς με την ταυτότητα του τόπου πηγαίνει στα ριζά του Ελληνισμού. Εδώ ο πολύτιμος καρπός και το λάδι παρουσιάζονται από διαφορετικές οπτικές γωνιές: οικονομία, διατροφή και χρήσεις, θρησκευτική λατρεία, τέχνη και τεχνολογία από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα. Παρουσιάζονται ακόμη δείγματα αρχαίας και σύγχρονης τέχνης που καταδεικνύουν ποια είναι η θέση της ελιάς στην τέχνη και πώς υπήρξε, και παραμένει, συνεχής πηγή έμπνευσης για τους Έλληνες δημιουργούς.
Μουσείο Περιβάλλοντος στη Στυμφαλία
Μέσα σε έναν κατάφυτο λόφο κοντά στη λίμνη, το θεματικό μουσείο επιφυλάσσει εκπλήξεις στον επισκέπτη, όπως η εγκατάσταση με την τεχνητή βροχή που πέφτει στα βράχια, εξηγώντας το φαινόμενο της διάβρωσης, ή η δορυφορική απεικόνιση της λίμνης μέσα στον χρόνο, που δείχνει πώς εξελίχθηκε από τη δεκαετία του 1970 μέχρι σήμερα. Η εμπειρία της θέασης πλαισιώνεται από πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό κι από τον εξώστη του μουσείου θα απολαύσετε την πανοραμική θέα στη λίμνη.
Μουσείο Μαρμαροτεχνίας στην Τήνο
Φημισμένο το νησί για τη γλυπτική και για τους τεχνίτες του, διαθέτει ένα μουσείο αντάξιο της ιστορίας του. Στους υπαίθριους χώρους του πρωταγωνιστούν μία μπίγα, όπως ονόμαζαν οι παλιοί τεχνίτες την ανυψωτική μηχανή, επίσης ένα βαγονέτο που χρησίμευε για τη μεταφορά των μεγάλων όγκων μαρμάρου από το λατομείο της Βαθής, καθώς και αρκετά σύγχρονα γλυπτά, προίκα του μουσείου από τα συμπόσια μαρμαρογλυπτικής που φιλοξένησε. Αν ταξιδέψετε στο νησί, προγραμματίστε οπωσδήποτε μία επίσκεψη στον Πύργο, 25 χλμ. βόρεια της Χώρας.
