Του Κωνσταντίνου Βέργου*
Πέρασε ακριβώς ένας μήνας από τότε που συζητήσαμε την ΄αξία' του ευρώ για την Ελλάδα και έκτοτε η συζήτηση για την αναγκαιότητα του ευρώ έχει γίνει το κυρίαρχο θέμα στη χώρα. 53% του κόσμου φαίνεται να μετανοεί για την υιοθέτηση του ευρώ. Είναι όμως η δραχμή φάρμακο για πάσα ασθένεια;
Αρκετοί υποστηρίζουν ότι το πραγματικό ΑΕΠ της χώρας θα… μειωθεί αν η χώρα αλλάξει νόμισμα. Το πραγματικό ΑΕΠ όμως, έχει να κάνει με τις παραγόμενες ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ, και όχι με το νόμισμα. Δεν υπάρχει δυστυχώς, 'μαγικό νομισματικό ραβδί', πχ ευρώ, που όσοι το αγγίζουν αυξάνουν το πραγματικό ΑΕΠ της χώρας τους, ένα μαγικό ραβδάκι που πολλαπλασιάζει τα προϊόντα που παράγουμε, ενώ όσοι δεν το αγγίζουν το ΑΕΠ μειώνεται. Πολύ χειρότερα, δεν υπάρχει καμιά ένδειξη στην ιστορία της ανθρωπότητας ότι ένα ΠΑΝΑΚΡΙΒΟ νόμισμα δημιουργεί ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα. Το αντίθετο, μπορεί να ισχύει! Το ΦΤΗΝΟ νόμισμα, μπορεί να δημιουργεί ανάπτυξη. H Γερμανία με το ευρώ έχει 'φτηνό νόμισμα' διότι δανείζεται πολύ φτηνότερα από τις άλλες χώρες, (αρνητικά επιτόκια) χρηματοδοτείται αφειδώς από την ΕΚΤ (δηλαδή από τις άλλες χώρες) και υποχρεώνει τις άλλες χώρες σε δυσμενή γι αυτές σταθερή ισοτιμία, που τις κάνει ακριβές σε όρους κόστους! Η χώρα αυτή, η μόνη ευνοημένη από το ευρώ κατά την περίοδο 2007-2014, χρησιμοποιεί την ευρώπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να αγοράζει κάθε χρόνο…. 250 δις (!!!) Γερμανικών χρηματοοικονομικών προϊόντων από τις τράπεζές της(ποσοτική χαλάρωση), δανειζόμενη με αρνητικά (!!!) επιτόκια δηλαδή με επιτοκιακή διαφορά 2%-4% έναντι άλλων, και βάζοντας τις άλλες χώρες σε επιτήρηση για τους ελλειμματικούς τους προϋπολογισμούς, ενώ ποτέ δεν μπαίνει σε επιτήρηση για το υπερβολικό εμπορικό πλεόνασμά της που , πρακτικά, οδήγησε αυτές τις χώρες σε… χρεοκοπία! Δεν είναι τυχαίο ότι η Κίνα, Κορέα, Ιαπωνία και άλλες χώρες στην εποχή μεγάλης ανάπτυξης είχαν ΟΛΕΣ 'υποτιμημένα' νομίσματα. Διότι, ακόμη και τα μικρά παιδιά γνωρίζουν, ότι το 'υποτιμημένο' νόμισμα ενισχύει την διεθνή ανταγωνιστικότητα! Θα υπάρχουν χαμένοι από ένα υποτιμημένο εθνικό νόμισμα, αναμφίβολα , είναι τα εισαγόμενα προϊόντα και οι Εισαγωγείς. Η ανάπτυξη της Ελληνικής οικοδομής, για παράδειγμα θα χρησιμοποιήσει εγχώριες βιομηχανίες προφίλ αλουμινίου και όχι Τουρκικές. Θέσεις εργασίας θα ανοίξουν σε κλάδους που επλήγησαν από το σκληρό νόμισμα. Είναι το ΦΤΗΝΟΤΕΡΟ νόμισμα, λοιπόν που σε κάνει διεθνώς ανταγωνιστικό και όχι το ακριβότερο. Το δεύτερο επιχείρημα είναι ότι η χώρα θα ξεμείνει από…. συνάλλαγμα. Όμως, οι καταθέσεις των Ελληνικών τραπεζών είναι, …100% συνάλλαγμα! Οι Τράπεζες διαθέτουν ευρώ, που αποτελεί συνάλλαγμα, διπλάσιο από τα συναλλαγματικά αποθεματικά του Ισραήλ, και…50% περισσότερο από όσο διαθέτει η Τουρκία, που έχει τετραπλάσιο μέγεθος οικονομίας από της Ελλάδος! Άλλοι συζητούν για ανταγωνιστικότητα της Ελληνικής βιομηχανίας, ξεχνώντας ότι η Ελλάς είναι ιστορικά ισχυρή όχι στη…βιομηχανία, αλλά στις Υπηρεσίες ( συγκεκριμένα στον Τουρισμό, Ναυτιλία και Οικοδομή, που έχουν τη μερίδα του λέοντος στο ΑΕΠ), καθώς η Ελλάς αποτελεί την μεγαλύτερη ναυτική δύναμη στον κόσμο (15% παγκόσμιου στόλου), πάντα την αποτελούσε (από την αρχαιότητα) ενώ επίσης είναι η 6η μεγαλύτερη τουριστική χώρα της ΕΕ (28 εκατομμύρια τουρισμό) και οι δυο αυτοί κλάδοι φέρνουν συνάλλαγμα. Η βαριά βιομηχανία της χώρας είναι λοιπόν οι υπηρεσίες και όχι κάποια ρυπογόνος φάμπρικα! Είναι επίσης αμφισβητούμενης σοβαρότητας ότι η Ελλάς δεν θα δύναται να πληρώσει τις υποχρεώσεις της σε δανεισμό στο μέλλον λόγω εθνικού νομίσματος. Αντίθετα, όπως στο παρελθόν, θα εκδώσει ομόλογα σε Ελληνικό νόμισμα, ενώ οι ξένες υποχρεώσεις σε ξένο συνάλλαγμα θα βαίνουν ΜΕΙΟΥΜΕΝΕΣ για τον ίδιο λόγο, μάλιστα συντομότερα από ότι πολλοί νομίζουν!
Από την άλλη, το να έχει η χώρα δικό της νόμισμα , έχει σαφή ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ έναντι του Ευρώ. Δίνει τη δυνατότητα χάραξης πολιτικής επιτοκίων και νομισματικής πολιτικής που η χώρα αυτή τη στιγμή δεν έχει. Το σημαντικότερο, σήμερα οι Ελληνικές εταιρίες ασφυκτιούν με το ευρώ καθώς δεν ΔΥΝΑΝΤΑΙ να δανειστούν, καθώς είναι κλειστές οι στρόφιγγες δανεισμού από τον κύριο Ντράγκι και την παρέα του! Αυτό θα λυθεί με το εθνικό νόμισμα! Δεν είναι όμως όλα ρόδινα!
Εκείνο όμως που ξεχνάνε τόσο οι υπέρμαχοι του ευρώ όσο και εκείνοι της δραχμής είναι ΔΥΟ βασικά, δυο κεφαλαιώδη πράγματα. Το πρώτο είναι ανεξαρτήτως νομίσματος δεν μπορεί να υπάρξει 'πάρτι' μεγάλων δημοσίων εξόδων. Η χώρα για να συνεχίσει να λειτουργεί πρέπει να συνεχίσει το συμμάζεμα των εξόδων και θα βοηθηθεί σημαντικότατα από συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων που θα φέρει έσοδα και επενδύσεις. Ελλείματα 7% οδηγούν σε συναλλαγματικές βουτιές και οικονομική αστάθεια, άρα η προσπάθεια για συμμάζεμα του κράτους, έστω και με απλά ισοσκελισμένους, η σχεδόν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, θα πρέπει να ΣΥΝΕΧΙΣΤΕΙ ειδικά τώρα. Αυτή η προσπάθεια θα κάνει την Ελλάδα ισχυρή έναντι των πάντων και παρότι είναι μια 'δυσάρεστη' συζήτηση, ισχύει ανεξαρτήτως νομίσματος!
Το δεύτερο, είναι ότι η Ελλάδα ασχέτως της λύσης που θα επιλέξει (ευρώ/ Δραχμή ή κάτι άλλο) θα επιζήσει μόνο αν, όπως στη Γερμανία του 1953, υπάρξει ΔΙΑΓΡΑΦΗ χρέους 40%-50% και, θα προσθέταμε, όριο 6% στις ετήσιες πληρωμές του χρέους κατ έτος. Αν δεν υπάρξει άμεσα(ως Μάρτιο) λύση προς αυτή την κατεύθυνση, η χώρα είναι ίσως προτιμότερο να δει το θέμα της άρνησης πληρωμών προς την ΕΕ/ESM. Αν η λύση προς δικό μας νόμισμα επιτρέπει υψηλότερη διαγραφή χρέους, είναι προτιμητέα, καθώς αλλιώς η χώρα θα βρεθεί προ δυσάρεστων εκπλήξεων!
Συμπερασματικά το εθνικό νόμισμα βοηθάει μια χώρα σημαντικά αλλά δεν αποτελεί πανάκεια όταν ελλείματα 7% συνεχίζονται ή αν η αποπληρωμή του χρέους φτάνει το 15% σε μερικά έτη όπως είναι τώρα. Το συμμάζεμα των κρατικών εξόδων, η συνέχιση των ιδιωτικοποιήσεων και η διαγραφή/διαπλάτυνση του χρέους αποτελούν κινήσεις που θα επιτρέψουν η Ελλάδα να βγει από την υπάρχουσα κρίση, θα επιτρέψουν άνοιγμα στις αγορές, και επιστροφή στην ανάπτυξη!
* Ο κ. Κωνσταντίνος Βέργος είναι Καθηγητής Χρηματοοικονομικών, Πανεπιστήμιο Πόρτσμουθ, Αγγλία.
Το παρόν άρθρο εκφράζει τις προσωπικές απόψεις του γράφοντος, δεν αποτελεί οδηγό ή σύσταση για επενδύσεις οποιασδήποτε μορφής προς οιονδήποτε και για οτιδήποτε τίτλο ή παράγωγο αυτού.
